دکتر علی نیکوئی
تقرب ادیان گوناگون که در ایران زندگی می کنند به فرهنگ ایرانی و تجلی نکاتی که اشتراکات دینی آن ها را به کشور ایران جلوه گر می نماید از ویژگی های بسیار حائز اهمیت است که بسیار منفعل مانده و متاسفانه گاهی اتفاقاتی رخ می دهد که باعث دور شدن آن ها از سرزمین خویش و هجرت از سرزمین مادریشان به کشورهای دیگر می گردد. گروهی از ایرانیان که به کیش مسیح هستند اشتراکات فرهنگی و تاریخی بسیار با سرزمین ایران دارند و تجلی شخصیت های ایرانی در جشن شب سال نوی ایشان ( از جشن های مهم آیینی مسیحیان می باشد) یکی از راهکارهای تعلق خاطر ایشان به سرزمین ایران خواهد بود.
در انجیل متی باب۲ چنین می خوانیم: “(۱) و چون عیسی در ایام هیرودیس پادشاه، در بیت لحم یهودیه تولد یافت، ناگاه مجوسی چند از مشرق به اورشلیم آمده، گفتند: (۲) «کجاست آن مولود که پادشاه یهود است زیرا که ستارۀ او را در مشرق دیده‌ایم و برای پرستش او آمده‌ایم.» (۳) و به خانه درآمده، طفل را با مادرش مریم یافتند و به روی در افتاده، او را پرستش کردند و ذخائر خود را گشوده، هدایای طلا و کُندر و مرّ به وی گذرانیدند. (۱۲) و چون در خواب وحی بدیشان در رسید که به نزد هیرودیس بازگشت نکنند، پس از راه دیگر به وطن خویش مراجعت کردند.” [1]
قرنها بعد، مارکوپولو ادعا میکند که گور این سه نفر را در ساوه دیده است که: «هنوز می توان سه اسکلت را با موها و ریش هایشان که باقی مانده است دید. نام این سه: بالتازار، گاسپار و ملکیور بوده است.» [2] در سنت های کلیسای غرب عبارت«مجوسیای چند» را به قرینه «هدایای سه گانه: طلا،کندر، و مر» سه نفر می دانند. هنوز تا سده هشتم میلادی نامی به این سه نفر داده نشده بود. هرچند در سنت کلیسای غربی، نام این سه را بالتازار، گاسپار و ملکیور نامیده و بالتازار پادشاه عرب، ملکیور پادشاه پارس، و گاسپار پادشاه هند به شمار رفته اند، اما در اسناد شرقی و سریانی نام های ایرانی لرونداد، گشنسب و هرمزد نامیده شده اند. [3]بدا [4] کشیش انگلیسی (۶۷۳ تا ۷۳۵م) این سه نفر را نماینده سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا می دانست و از آن زمان تصویرگران کلیسایی ایشان را به صورت سفید پوست (اروپایی)، رنگین پوست (آسیایی) و سیاه پوست (آفریقایی) ترسیم کرده اند. البته در اسناد تصویری (موزائیک، نقش برجسته، مجسمه، کارهای چوبی و نقاشی های دیواری و نسخ خطی، چهره آنان همیشه سفید و ایرانی است. [5] این افراد ظاهرا به سرزمین خود بازگشته اند، اما شایعاتی هم درمورد شهید شدن این افراد توسط نیروهای هرود وجود داشت. اینان اولین شهیدان مسیحی محسوب می شوند. [6]امروزه مزار آنان(مزار سه شاه) [7] در کلیسای جامع کلن آلمان، زیارتگاه مسیحیان جهان است و کهن ترین ارتباط بین دو ملت (ایران و آلمان) را نشان میدهد. قرائن فراوانی در اثبات ایرانی بودن این افراد وجود دارد. [8] این واقعه نشان میدهد که فرزانگان حقیقت پرست ایرانی، پیش از ظهور مسیحیت و مسیحیان، به دنبال نور هدایت مسیح تا فلسطین رفته و نخستین کسانی بودند که مسیحیت او را تایید کردند، نخستین [9] کسانی بودند که تولد او را به مادرش تبریک گفتند، نخستین کسانی بودند که هدایایی به او اهدا کردند و شاید نخستین کسانی بودند که در راه او شهید شدند.کودکان مسیحی کاتولیک و ارتدکس در آستانه هر سال نوی مسیحی، در انتظار فرزانگان ایرانی هستند تا همانگونه که به مسیح هدایای ارزشمند دادند به آنان نیز هدایای عید سال نو را برسانند و در شب عید سال نو در همین خیال میخوابند. متاسفانه به دلیل تسلط نظام تبلیغاتی انگلوساکسونی [10] پروتستان و انگلیسی زبان، پاپا نوئل نوردیک [11]، جای فرزانگان ایرانی را گرفته است؛ پیرمردی که با لباس گرم و سوار بر سورتمه گوزنکش از سرزمین های برفی و کاج آلود شمال اروپا میآید تا هدایای سال نو را به کودکان مسیحی بدهد. [12] افسوس که جای این سنت ایرانی تایید شده درانجیل متی حتی در میان مسیحیان ایرانی خالی است. امید که برپایی آن رشتهای دیگر از پیوند مسیحیان ایرانی با ایران زمین گردد.
[۱] انجیل متی، باب۲، آیات ۱ الی ۱۲
[۲] http://farhangpedia.ir
[۳] A History of Iran, Michael Axworthy, (2008) Basic Books, pgs 31–۴۳
[۴] Beda
[۵] Ernst Herzfeld, Archaeological History of Iran, London, Oxford University Press for the British Academy, 1935, p. 63.
[۶] Historia Trium Regum (History of the Three Kings) by John of Hildesheim (1364–۱۳۷۵)
[۷] Dreik nigsschrein
[۸] Brock, Sebastian (1982). “Christians in the Sasanian Empire: A Case of Divided Loyalties”. In Mews, Stuart. Religion and National Identity. Studies in Church History, 18. Oxford: Blackwell. pp. 1–۱۹ // Ugo Monneret de Villard, Le Leggende orientali sui Magi evangelici, Citta del Vaticano, Biblioteca apostolica vaticana, 1952.
[۹] این نخستین کسان، یا سه مغ بنا بر تعابیر ایرانی باید مغان مهرپرست بوده باشند که به دنبال غروب ستارهی ناهید و طلوع خورشید رفتهاند اما این ماجرا با مسیحیت گره خورده و به تعبیر مسیحیان ایشان به دنبال ستارهی نوید دهنده تولد عیسی رفتهاند؛ در هر صورت تایید این نکته است که مسیحیان ایران اولین قومی هستند که از مهرپرستی به مسیحیت گرویدند و قرنهای پس از آن در امپراطوری روم مسیحیت رسمی اعلام شد. شواهد بسیاری در ارمنستان موجود است که این نظریه را اثبات میکند.
[۱۰] Anglo-Saxon
[۱۱] کشورهای نوردیک (به دانمارکی: Norden) به مجموع کشورهای شمال اروپا (اسکاندیناوی) و اقیانوس اطلس که دارای قرابت فرهنگی بسیار هستند اطلاق می‌گردد. این سرزمین‌ها، کشورهای ایسلند، دانمارک، فنلاند، نروژ و سوئد و همچنین قلمروهای خودمختار جزایر الند، گرینلند و فاروئه را شامل می‌گردد.
[۱۲] این باور وجود دارد که بابانوئل بچه‌ها را به دسته‌های خوب و بد تقسیم میکند و برای کودکانی که رفتار مناسبی در طول سال داشته باشند هدایایی می‌آورد. همچنین داستانی وجود دارد مبنی بر اینکه این هدایا در کارگاه اسباب‌بازی سازی بابانوئل در قطب شمال ساخته می‌شوند. نگاه کنید به: http://mymerrychristmas.com/2005/reindeer.shtml
