پیش از صحبت در مورد مدت زمان درمان کبد چرب بهتر است با این مشکل، چیستی، علائم و چگونگی تشخیص آن آشنا شویم. مشکل کبد چرب، که به معنای تجمع بیش از حد طبیعی چربی در سلولهای کبدی است، ممکن است تا مرحله سیروز هیچ علامتی را نشان ندهد. رژیم غذایی سالم و ورزش می تواند از بروز مشکل کبد چرب جلوگیری کند.
کبد چرب چیست؟
عنصر ساختاری اصلی کبد، سلول های کبدی هستند. در بیماری کبد چرب، چربی به شکل قطرات در سلول های کبدی (سیتوپلاسم) تجمع می یابد. این قطرات در زیر میکروسکوپ به صورت گلبول های بیضی شکل (میکرووزیکول) سفید رنگ دیده می شوند. به همین دلیل، آن را به عنوان چاقی میکرووزیکولی تعریف می کنند. سلول ها متورم می شوند و در نهایت کبد بزرگ می شود. در کبد طبیعی، این قطرات چربی را می توان در 5 درصد از سلول های کبدی مشاهده کرد. وجود چربی در بیش از 5٪ سلول های این ارگان، بیماری کبد چرب یا بیماری کبد چرب غیر الکلی (ADYLD) نامیده می شود.
زمانی که میزان چربی کبد بیش از 30% باشد، علائم آزمایشگاهی و یا بالینی مشکل بروز می کند. در این حالت مدت زمان درمان کبد چرب نیز با افزایش میزان چربی آن افزایش می یابد. این علائم عبارتند از بزرگ شدن کبد که در معاینه یا سونوگرافی (US) مشخص می شود ( افزایش اندازه تا 2 برابر اندازه طبیعی کبد). در آزمایشات کبدی مانند ALT و GGT، مشکل کبد چرب می تواند در خون نیز تشخیص داده شود. علاوه بر این، این بیماران اغلب دارای یک یا چند مورد از بیماری های همراه مانند اضافه وزن، دیابت، چربی خون و فشار خون هستند. در کبد چرب میکرووزیکولار، چربی به صورت ذراتی است که کوچکتر هستند و زیر میکروسکوپ قابل مشاهده نیستند. این حالت بسیار کم اتفاق می افتد و در برخی شرایط خاص (مانند کبد چرب حاد در بارداری، آسیب کبدی ناشی از والپروات و داروهای ضد رتروویروسی و سندرم ری) دیده می شود.
مدت زمان درمان کبد چرب چقدر است؟
کبد چرب چیست؟
کبد چرب تظاهرات بالینی خاصی ندارد. مبتلایان به بیماری کبد چرب زندگی عادی خود را دارند تا زمانی که به سیروز کبدی مبتلا شوند. آنها معمولاً با فشار خون همراه و بیماری ایسکمیک قلبی، دیابت و مشکلات مربوط به چاقی نیز سروکار دارند.
مدت زمان درمان کبد چرب با توجه به شدت مشکل و زمان لازم برای کنترل عوامل به وجود آورنده آن متفاوت است. مسلما در موارد با درصد پایین سلول های درگیر، رفع مشکل با تغییر در سبک زندگی و رعایت برخی نکات امکان پذیر خواهد بود. در حالی که در موارد شدیدتر درمان های دارویی طولانی مدت و حتی ممکن است در نهایت پیوند کبد، راهکار رهایی از مشکل باشد.
چگونه بیماری کبد چرب را تشخیص دهیم؟
تشخیص به موقع در مورد این بیماری نیز مانند هر مشکل سلامتی دیگری در مدت زمان درمان کبد چرب و رهایی آسان و سریعتر از آن مهم است. انجام تست های کبدی (اغلب ALT و GGT) در طول کنترل سلامت عمومی یا معاینات بیوشیمیایی و یا سونوگرافی فوقانی شکم اولین قدم برای تشخیص مشکل کبد چرب است. گاهی اوقات افرادی که فاکتورهای خطر ذکر شده را ندارند ممکن است کبد چرب داشته باشند. عوامل ژنتیکی نیز در به وجود آمدن این مشکل نقش دارند. بیمارانی که الکل می نوشند اما آن را از پزشک خود پنهان می کنند ممکن است در تشخیص با مشکل مواجه شوند.
معمولاً تشخیص کبد چرب و بزرگی آن در سونوگرافی فوقانی شکم انجام می شود. گاهی اوقات وقتی تستهای کبدی مانند ALT، AST و GGT که آزمایشهای روتین هستند بالا باشد، بیماری کبد چرب در بیمار مورد بررسی تشخیص داده میشود. البته بیماری کبد چرب الکلی، هپاتیت ویروسی (هپاتیت B و هپاتیت C)، مسمومیت دارویی (مانند کورتیکواستروئیدها، تاموکسیفن، آمیودارون، متوترکسات، لومیاپیت و میپرسن)، بیماری ویلسون (با تجمع مس در کبد) و ... مشکلاتی حادتر و متفاوت از مشکل کبد چرب غیر الکلی هستند.
فقط در بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب، دوره بیماری خوش خیم است و خطر پیشرفت به سیروز کبدی کم می باشد. مهمترین یافته مربوط به سیر بیماری در بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی وجود فیبروز یعنی تجمع بافت همبند همراه با فعالیت التهابی در کبد است.
مدت زمان درمان کبد چرب با انواع داروها چقدر است؟
اولین قدم در درمان کبد چرب کاهش وزن است. بر اساس مطالعات انجام شده، اگر بیمار 10 درصد وزن خود را کاهش دهد، بیماری های کبدی او عود می کند. بهبودی مثبت زمانی شروع می شود که 5 درصد وزن از دست رفته باشد. در صورت وجود همزمان دیابت، باید آن را تنظیم کرد، سطح قند را در محدوده خاصی نگه داشت و قند را با رژیم غذایی به اضافه دارو تنظیم نمود. در صورت وجود کلسترول می توان با رژیم غذایی و دارو مشکل کبد چرب بیمار را کاهش داد و کبد را ترمیم کرد. اکثر این بیماران سطح کلسترول و تری گلیسیرید بالایی دارند.
مطالعات نشان داده است که استفاده از داروهای کاهش دهنده کلسترول برای کبد مفید است. مدت زمان درمان کبد چرب با استفاده از داروهای کاهش دهنده کلسترول حداقل سه الی چهار ماه پس از شروع مصرف دارو می باشد. در حقیقت تاثیرات مثبت داروهای کلسترول در درمان کبد چرب را می توان پس از گذشت این مدت از مصرف مرتب آنها مشاهده کرد. با این همه بهترین راه کاهش وزن رژیم غذایی و ورزش است. غذاهای مدیترانه ای در این مورد بسیار مفید هستند. این یک نوع تغذیه موثر برای کاهش وزن است. علاوه بر این، سه یا چهار روز در هفته باید پیاده روی، شنا یا فعالیت در باشگاه انجام شود. با این فعالیت ها، کبد بیمار می تواند بهبود یابد. اگر بیماری پیشرفت کند، آخرین راه ممکن است پیوند کبد باشد. بیماران مبتلا به کبد چرب گروه خاصی را در پیوند تشکیل می دهند زیرا پیوند بیماران دارای اضافه وزن نیز نسبتاً دشوار است. کاهش وزن این بیماران در اولویت می باشد.
جلوگیری از ابتلا به کبد چرب
با اقدامات احتیاطی ساده می توان از ابتلا به کبد چرب پیشگیری کرد. در این حالت دیگر نیازی به کسب اطلاعات در مورد روش های درمان و مدت زمان درمان کبد چرب نخواهید داشت. اقدامات احتیاطی را که می توان در برابر ابتلا به کبد چرب انجام داد به شرح زیر فهرست می کنیم:
- 30 دقیقه پیاده روی سریع در روز باید انجام شود.
- تمرینات عضلانی را می توان در کنار تمرین با وزنه انجام داد.
- عادات تغذیه ای که متابولیسم را تنظیم می کند و به ویژه رژیم غذایی مدیترانه ای باید ترجیح داده شود.
- روغن زیتون حاوی اسیدهای چرب غیراشباع، ماهی و سبزیجات باید مصرف شود.
- از مصرف چربی، شکر تصفیه شده و محصولات کنسرو شده (و سایر محصولات حاوی مواد نگهدارنده) باید اجتناب شود.
رعایت این اقدامات احتیاطی در کنار درمان های درنظر گرفته شده از سوی متخصص باعث خواهد شد که مدت زمان درمان کبد چرب به طور قابل توجهی کاهش یابد. البته برای جلوگیری از تکرار دوباره مشکل بایستی سبک زندگی را مطابق با این اقدامات تغییر داد.
سوالات متداول در مورد کبد چرب و مدت زمان درمان کبد چرب
مدت زمان درمان کبد چرب- آیا چاقی برای کبد مضر است؟
کبد چرب ناشی از چاقی، مقاومت به انسولین و عادات غذایی ناسالم، احتمال قرار گرفتن در معرض بیماری های قلبی عروقی و بیماری های عروق مغزی را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. با افزایش مقاومت به انسولین در افراد دیابتی، خطر چربی کبد نیز به همان میزان افزایش می یابد.
مدت زمان درمان کبد چرب- آیا کبد چرب به سیروز کبدی تبدیل می شود؟
بله- این بیماری که تا رسیدن به مرحله سیروز کبدی هیچ علامتی از خود نشان نمی دهد، موذیانه پیشرفت می کند. وقتی کبد علائمی را نشان داد، بیمار اکنون سیروز کبدی دارد. روند درمان با داروهای مختلف انجام می شود، اما رژیم غذایی سالم و منظم و فعالیت بدنی، مفیدترین اشکال درمان برای این بیماری هستند.
در حقیقت با رعایت رژیم غذایی سالم و منظم و داشتن فعالیت بدنی می توان مدت زمان درمان کبد چرب حتی در موارد حاد را کاهش داد. سیروز کبدی بیماری بسیار خطرناکی است. در طول مدت زمان درمان سیروز کبدی این موارد احتیاطی باید با دقت بیشتری تحت نظر گرفته شود. همچنین اختلالاتی که باعث ایجاد مشکل کبد چرب و در نهایت سیروز شده اند، باید از بین بروند.