بازاریابی کلمه پرکاربردی است که امروزه در میان کسب و کارها، رسانه‌ها و مردم بسیار شنیده می‌شود. این عبارت هر روز از سوی میلیون‌ها انسان در سرتاسر دنیا به کار برده می‌شود و نقش بسیار مهمی را در شکوفایی اقتصاد و کسب و کار همه ما دارد. اگر بگویم عصری که در آن قرار گرفته ایم عصر بازاریابی است، سخن به گزافه نگفته ام.
در کنار کاربرد شیوه‌ها و متدهای فکری بازاریابی، ما شاهد ظهور ابزارهای متنوع در دنیای بازاریابی هستیم، ابزارهای برنامه ریزی، تحلیل داده، مدیریت عملیات، کنترل، تولید و توزیع محتوا، حتی شیوه‌های و پاردایم‌های فکری متنوع، هر روز به بازار راه پیدا می‌کنند و بهره وری اقدامات بازاریابی را بیشتر و بیشتر می‌کنند.
در این مجموعه از مقالات من قصد دارم که به بررسی بازاریابی از نگاه دقیق تر و عمیق‌تر بپردازم و ببینم که چطور بازاریابی بر زندگی ما تاثیر می‌گذارد. همچنین سعی خواهم کرد که برای درک بهتر و عمیق مدل‌ها و پارادایم‌های بازاریابی به از دیاگرام‌ها، مثال‌های عملی و نیز تجربیات شخصی برایتان بگویم.
زمانی که سخن از بازاریابی می‌رود، بسیاری از افراد بازاریابی را به عنوان فروش و یا تبلیغات برای فروش در نظر می‌گیرند. این باور اشتباه سبب تصمیم گیری‌های اشتباه بعدی می‌شود. در ابتدای شروع صحبتمان در زمینه بازاریابی باید بگویم که بازاریابی چیزی فراتر از فروش و یا تبلیغات است.
بازاریابی در ذات خود یک علم است. در واقع به زبان بهتر بگویم بازاریابی یک پارادایم فکری و شیوه اندیشیدن به روابط میان کسب و کار و مشتریان آن است. بر خلاف باور عمومی حوزه بازاریابی محدود به فروش و یا تبلیغات کالاها و خدمات فعلی نیست، بلکه این علم به شناخت عمیق تر رفتارهای انسانی، ایجاد مدل‌های ارتباطی، جمع آوری و تحلیل داده‌ها، ارائه راهکارهای خلاقانه و در نهایت ایجاد مسئولیت و شهرت یک کسب و کار در جامعه می‌پردازد. برای همین در زمانی که از بازاریابی به عنوان یک علم سخن می‌گوییم، واقعا با یک علم واقعی و بسیار پرتکاپو در همه ابعاد آن روبرو هستیم و کمتر به بخش‌های جزئی تر مانند تبلیغات می‌پردازیم. البته فروش و تبلیغات به عنوان دو بخش از علم بازاریابی هنوز مهم هستند و در جایگاه خود به آن‌ها خواهیم پرداخت.
فرض کنید که برای خرید یک بستنی به یک سوپر مارکت می‌روید. خوب در ابتدا از خودتان بپرسید که چه چیزی باعث شده است که بستنی را به عنوان کالای مورد نظر انتخاب کنید. شما برای رفع تشنگی کالاهای دیگری مانند آب معدنی، نوشابه‌های گازدار، نوشابه‌های میوه ای و حتی انواع خوراک‌های خنک دیگر را دارید. شاید ناخودآگاه متوجه این موضوع شده اید که شما بر حسب یک رفتار که از کودکی برای شما به جای مانده است، بستنی را از میان سایر خوراکی‌های خنک و شیرین انتخاب کرده اید. تکرار این رفتار برای شما نهادینه شده است و در نهایت اقدام به خرید دوباره بستنی کردید.
اکنون به سراغ یخچال بستنی می‌روید، در اینجا انواع گوناگونی از بستنی از نظر بستنی، طعم، رنگ و نحوه مصرف وجود دارد. اگر بخواهم تمام آن‌ها را برای شما توضیح دهم به یک کتاب پر برگ نیاز داریم. انتخاب‌هایی که شما برای یک بستنی ساده دارید شاید از ده‌ها مورد هم بیشتر باشد. شما تصمیم می‌گیرید که از این میان بستنی میوه ای با طعم توت فرنگی، ساخت شرکت ایکس که به صورت چوبی هست را انتخاب کنید و بهای مشخصی را برای آن بپردازید. زیرا به نظر شما این بستنی با این حجم، رنگ، طعم، مزه و شیوه مصرف و نیز بهایی که می‌توانید برای آن بپردازید بسیار به صرفه و معقول است.
همانطور که در این داستان دیدید، قبل از آن که شما به سراغ بستنی بروید، باید یک «نیاز» اساسی یعنی (تشنگی) در شما شکل گرفته باشد و سپس این نیاز تبدیل به یک «خواسته» (یک خوردنی خنک و شیرین) شده باشد سپس شما از میان کالاهای موجود «مطلوبترین» آن‌ها (بستنی چوبی توت فرنگی) را انتخاب کنید.
این دقیقاً همان اتفاقی است که سبب شکل گیری علم بازاریابی می‌شود. البته همه اقدامات بازاریابی به اندازه خرید یک بستنی توت فرنگی واضح و مشهود نیستند، انتخاب شبکه‌های اجتماعی، انتخاب گروه یا حزب سیاسی، انتخاب مد لباس، وسیله نقلیه، کتاب، رشته تحصیلی، انتخاب همسر، انتخاب شیوه زندگی، مهاجرت و یا اقامت در یک مکان و هزاران مورد انتخاب دیگری که حتی به نظر نمی‌رسد که اقدام بازاریابی برای آن شکل گرفته است، نیز در حوزه بازاریابی قرار می‌گیرد. در واقع بازاریابی آنقدر در زندگی شما نفوذ پیدا کرده است که می‌توان به راحتی و صراحت بگویم که یا شما الان تحت تاثیر فرایند بازاریابی هستید (مانند اکنون که در حال خواندن این مقاله اید) و یا در حین برنامه ریزی برای یک فرایند بازاریابی می‌باشید (فکر کردن به جلسه فروش، انتخاب رشته و یا حتی یک خرید ساده).
پس بازاریابی علمی است عمیق، جامع، ساختارمند، انسان گرا و در عین حال استدلال محور و شما نمی‌توانید صرفا بر اساس یک سری شهودیات و آنچه که حس می‌کنید، درباره اقدامات بازاریابی تصمیم گیری کنید.
عبارت «بازاری» بودن به معنای کسی است که اقدام به خرید و فروش در بازار می‌کند یا شغل و تجارتی شخصی دارد که درآمد آن از پاسخگویی به نیاز مشتریان ایجاد می‌شود. بازاری بودن بر مبنای تجربه شکل می‌گیرد. شخص بازاری در تلاش برای راه انداختن یک کسب و کار شخصی و شبکه ای از ارتباطات شخصی است. همه ما هر روز برای رفع بسیاری از نیازهای خودمان به بقالی، نجاری، راننده تاکسی، فروشنده فرش و ظروف، لوله کش، مکانیک و بسیاری از کسبه شریف دیگر مراجعه می‌کنیم. این افراد بنا بر باور و استعداد خودشان اقدام به ارائه محصولات و یا خدماتی برای رفع نیازهای مشتریان می‌کنند. اما در اینجا باید به چند تفاوت اساسی دقت کنید:
در مقابل ما علم بازاریابی را داریم که تفاوت‌های قابل توجهی نسبت به بازاری بودن دارد. برخی از این تفاوت‌ها شامل موارد زیر هستند:
با درک این تفاوت شما می‌توانید درک کنید که چرا هر روز کسب و کارها زیادی از متخصصین بازاریابی در گرایش‌های مختلف برای توسعه و حفظ کسب و کار خودشان استفاده می‌کنند.
من در مقالات بعدی در زمینه بازاریابی به شما توضیحات بیشتری را ارائه خواهم داد که به رشد کسب و کار شما کمک می‌کند.
علی ذکایی
نوروز 1403 - شهرضا
برای دیدن اموزش‌های بیشتر می‌توانید به کانال یوتیوبی و بلاگ یا سایر شبکه اجتماعی وابسته من مراجعه کنید.
📌 کانال یوتیوب: https://www.youtube.com/@AliZokaeai
📌 آدرس ویرگول: https://virgool.io/@ali_zokaeai
📌 آدرس بلاگ: https://alizokaeai.blogspot.com/
📌 آدرس لینکدین: https://www.linkedin.com/in/ali-zokaeai/
📌 آدرس فیسبوک: https://www.facebook.com/AliZokaeidehaghani/
📌 آدرس تلگرام: https://t.me/ali_zokaeai
📌 آدرس ایتا: https://web.eitaa.com/#@ali_zokaeai
📌 آدرس اینستاگرام: https://www.instagram.com/ali.zokaea.official/
📌 آدرس روبیکا:https://m.rubika.ir/ali_zokaeai
📌 آدرس ایکس (توئیتر):https://twitter.com/ali_zokaeai
📌 آدرس آپارات:
📌آدرس گیت‌هاب: https://github.com/AliZokaeai
📌 هشتگ‌های فارسی و انگلیسی: #علی_ذکایی #ali_zokaeai
