ارز دیجیتال (Cryptocurrency) شکل خاصی از پول دیجیتال است که بر پایه علم رمزنگاری ایجاد شده است. بیشتر ارزهای دیجیتال برای بهره‌مند شدن از ویژگی‌های اساسی مانند غیرمتمرکز بودن، شفافیت و تغییرناپذیر بودن از بلاک چین استفاده می‌کنند. ارز های دیجیتال بهترین راه درآمد دلاری مطمئن در کل دنیا هستند.
ماهیت غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال به این معنی است که هیچ نهاد، گروه یا سازمانی آن‌ها را کنترل نمی‌کند.
کریپتوکارنسی‌ها را می‌توان به صورت مستقیم و بدون دخالت هرگونه واسطه‌ای در اینترنت به شخص دیگری ارسال کرد. یعنی برای ارسال ارزهای دیجیتال به یکدیگر نیازی به افتتاح حساب بانکی، استفاده از خدمات بانک‌ها یا هر سازمان واسطه دیگری نخواهید داشت.
از دید بسیاری بیت کوین اولین ارز دیجیتال حقیقی یا رمز ارزی است که ایده آن سال ۲۰۰۸ در وایت‌پیپر بیت کوین منتشر و اولین سکه‌های آن در سال ۲۰۰۹ استخراج شد؛ هرچند پیش از بیت کوین نیز تلاش‌های زیادی برای ساخت یک ارز دیجیتال صورت گرفته بود.
ایده شکل‌گیری ارزهای دیجیتال از دو مشکل بزرگ «اعتماد به شخص ثالث» و «دوبار خرج کردن» ریشه می‌گیرد.
هنگامی که شما از بانک‌ها برای انتقال پول و نگهداری آن استفاده می‌کنید، در واقع به آن بانک اعتماد کرده‌اید. حتی اگر کلی‌تر به ماجرا نگاه کنید، اعتماد برای پیش بردن بسیاری از کارهایتان ضروری است.
ارزهای دیجیتال به جز بیت کوین را می‌توان به دو دسته آلت کوین‌ها و توکن‌ها تقسیم کرد. آلت کوین‌ها یا همان کوین‌ها هر کدام بلاک چین مخصوص خودشان را دارند. بخشی از کوین‌ها از کدهای اولیه بیت کوین ساخته شده‌اند و یا به اصطلاح فورکی از بیت کوین هستند. این‌ها با اعمال اصلاحات جزئی در متغیرهایی مانند تعداد سکه‌ها، الگوریتم استخراج، زمان ایجاد بلاک‌ها و غیره از بیت کوین به وجود آمده‌اند.
برخی کوین‌های دیگر مانند اتریوم، ریپل و ویوز شبکه خود را بدون استفاده از کدهای بیت کوین ساخته‌اند. این بلاک چین‌ها اغلب برای کاربردهای بیشتری به جز پول دیجیتال ایجاد شده‌اند.
توکن‌ها دسته دیگری از ارزهای دیجیتال هستند که بر بستر یک پلتفرم مانند اتریوم یا ویوز و ایاس ساخته می‌شوند. آن‌ها بلاک چین جداگانه‌ای ندارند و برای اجرای تراکنش‌های خود از قدرت بلاک چین اصلی کمک می‌گیرند.
در حال حاضر بیش از ۲,۲۰۰ ارز دیجیتال در بازار وجود دارد که بیشتر آن‌ها پروژه‌های مرده یا رهاشده هستند. در طول تاریخ ۱۰ ساله ارزهای دیجیتال، برخی از آن‌ها از همان ابتدای ورود به بازار جایگاه خود را در رده‌های بالای جدول ارزشمندترین‌ها حفظ کرده‌اند.
تتر یک ارز با قیمت ثابت است. یک تتر همیشه برابر با یک دلاره و به همین خاطر به دلاری ارزی هم مشهور شده. تتر همون دلاره و بدون محدودیت میشه در همه جا به جای دلار استفاده کرد و هیچ کس هم نمی تواند آن را تحریم کند. معاملات دلاری با تتر به راحتی قابل انجام هست.
بیت کوین مشهورترین و قدیمی‌ترین ارز دیجیتال است که همیشه در کانون توجهات قرار داشته است. از زمان ساخت این ارز دیجیتال توسط ساتوشی ناکاموتو بیش از ۱۰ سال می‌گذرد و از آن زمان تاکنون جایگاه نخست را بین ارزهای دیجیتال از دست نداده است.
ایده اتریوم در سال ۲۰۱۳ توسط ویتالیک بوترین مطرح شد. عرضه اولیه سکه آن در سال ۲۰۱۴ به وقوع پیوست و شبکه آن در جولای ۲۰۱۵ راه‌اندازی شد. اتریوم از همان ابتدا با ایده‌های نوآورانه ظاهر شد. ارز دیجیتال این پلتفرم اتر (ether) نام دارد و از اتریوم برای ساخت توکن می‌توان استفاده کرد.
ریپل پلتفرم متن‌بازی است که برای انجام تراکنش‌های ارزان و سریع طراحی شده است. این سیستم پرداختی در سال ۲۰۱۲ عرضه شد و از پولهای رایج در شبکه خود پشتیبانی می‌کند. ریپل بر روی همکاری با بانک‌ها و توسعه سیستم پرداختی خود تمرکز کرده و کوین آن اکس‌آرپی (XRP) نام دارد.
لایت کوین با هدف پرداخت‌های سریعتر، با اعمال تغییراتی بر روی کدهای بیت کوین توسط چارلی لی ساخته شد. این ارز دیجیتال با نام نقره دیجیتال شناخته می‌شود و یکی از قدیمی‌ترین آلت کوین‌هاست.
یکی از فورک‌های معروف بیت کوین که با اعمال تغییر بر روی اندازه بلاک‌ها در سال ۲۰۱۷ به وجود آمد. بیت کوین کش در سال ۲۰۱۸ به دو زنجیره ABC و SV تقسیم شد، به طوریکه زنجیره ABC با نام بیت کوین کش به فعالیت خود ادامه داد.
ارزهای دیجیتال به دلیل بازار پرنوسان‌شان، فناوری که در آن‌ها به کار رفته و همچنین ایده‌های آزادی‌خواهانه‌ای که دارند، به سرعت بین مردم به محبوبیت بالایی دست یافتند.
بازار ارزهای دیجیتال به دلیل نوپایی آن‌ها، نوسانات زیادی دارد و ممکن است در یک روز قیمت یکی از آن‌ها تا چندصد درصد رشد کرده و یا چند ده درصد ریزش کند.
فناوری به کار رفته در ارزهای دیجیتال با به کارگیری علم رمزنگاری که پایه آن ریاضیات است، امکان تقلب را از افراد می‌گیرد و سیستم‌های پرداختی را در جهت راستگویی تشویق می‌کند.
علاوه بر این، جنبه آزادی‌خواهانه و کنار گذاشتن واسطه‌ها باعث شده تا افرادی که نسبت به سیستم‌های مالی سنتی بدبین بودند نیز به سمت ارزهای دیجیتال متمایل شوند.
