در این نوشتار سعی داریم تجربیات شخصی مخترع علی بخشی (Inv. Ali Bakhshi) را در باب نوشتن مقالات و چپترهای انگلیسی بین‌المللی معتبر به اشتراک بگذاریم. سعی شده است زبان نوشتار به زبان روزمره‌ای فارسی زبانان یا زبان محاوره‌ای نزدیک‌تر باشد تا خواننده ارتباط بهتری با مطلب داشته باشد.
اشکال اخلاقی و هوش مصنوعی (https://doi.org/10.1016/j.surfin.2024.104081)
اشکالات به چند نوع شامل املاء کلمات، کپی رایت، هوش مصنوعی، علائم نگارشی، و ... تقسیم می‌شوند.
1. اشکالات اخلاقی
قطعاً اشکال و خطای اخلاقی می‌تواند دردسرساز باشد. به عنوان مثال، استفاده از مالکیت فکری دیگران بدون سایتیشن مناسب به کارشان، می‌تواند از لحاظ حقوقی، اجتماعی، و جایگاه آکادمیک خطراتی از قبیل مجازات مالی، افت اعتبار و اخراج را به دنبال داشته باشد. بنابراین ابتدا لازم است فرق بین اثرهای اوپن اکسس، اوپن سورس، مقالات پولی (سابسکریپشن)، پتنت، آثار ادبی و انواع متن‌های تخصصی-حقوقی لایسنس یا اجازه استفاده را بدانیم.
اوپن اکسس، اوپن سورس، و رایگان در دست داشتن متن مقاله، به معنی آزاد بودن از هر لحاظی نیست. به عنوان مثال، ما چندین نوع اوپن اکسس (مثل cc0, cc4 و ...) و چندین نوع اوپن سورس (آپاچی، mit و ...) داریم که دانستن آنها برای هر شخص developer ،artist و researcher ای الزامی است. قطعاً انتشارات و مجله وقتی از شما هزینه‌ای برای چاپ (APC) دریافت نمیکنن پس مقاله شما اغلب در حالت سابسکریپشن مد (subscription) چاپ میشه که به غیر شما، هرشخص دیگه‌ای که بخواد مقاله رو بخونه، مجبوره پول پرداخت کنه که عموماً از چند ده دلار تا چند صد دلار است. پس اگر انتشارات بداند که شما مشکل اخلاقی دارین (نه به معنی مشکل عمیق روانی) و ممکنه سود اونارو به خطر بندازه و صاحب لایسنس یا اثر شکایت کنه، بلاک علمی میشین یا ریجکت یا یک قرارداد میبنده.
لازم به ذکر است که هر پروژه‌ای ممکن است بنا به دلایلی یه ددلاین داشته باشه. پس بهتره طبق برنامه پیش بریم، وگرنه دفعه بعدی که خواستن مقاله، کتاب، و چپتر بنویسن، قطعاً دوباره دعوت نمیشین!!!
1. 1. اشکالات سایتیشن یا استناد دهی
استفاده از مقاله های retract شده (بازگردانده یا دور انداخته شده)، اخلاقی نیست.
اشاره به اسم پژوهشگر و کارش بدون سایتیشن، اخلاقی نیست.
اشتباه وارد کردن اسم پژوهشگر، گاهاً توهین و صد در صد اخلاقی نیست.
اشتباه سایتیشن زدن، مجاز نیست. سریع به استادتون اطلاع بدین تا correction بزنه.
وارد نکردن اسم پژوهشگر و نوشتن researchers، در بسیاری از مجلات، جالب نیست. داور اگر ببینه احتمالاً تذکر میده. اگه کارش رو کامل آورده بودین، اخلاقی نیست.
تو مقاله مروری، عین مروری های دیگه حرف نزنین. مثلاً دوستان دو پاراگراف رو کپی میکنن، منابع رو تغییر میدن و یکم پارافرایز میکنن و به خیال خودشون رد گم میشه در حالیکه اگه دست داور زرنگ بیفته، سرچ میکنه میبینه که توالی همونه و ریجکت بی دلیل!!! اگه از قضا داور اون مقاله رو قبلا خونده باشه، اعتبارتون هم زیر سوال میره و کارسپاندرتون بعداً نمیتونه خوب ارتباط بگیره برا بچه‌های دیگه و مجبوره از اعتبار بقیه استفاده کنه!!!
منبع مرده یا بیهوده یا توهمی، اخلاقی نیست مثلاً بزنیم منبع 140 در حالیکه کلاً 90 تا مقاله داریم. به داور القاء میکنه که کلاً کپی کرده و ریجکت درجا. یا بعد منبع 60 که باید 61 بیاد، یهو منبع 80 زده شده جالب نیست و اغلب دوستانی که با اندنوت کار میکنن میدونن روی این منبع 80 که کلیک میکنین، هایلایت طوسی نداره!!! مثلاً تو یه مقاله اخیر، دوستمون برای تاکید به جملش دو تا منبع زده بود که تو یکیش اصلاً در مورد اون مبحث، بحث نشده بود!!!
1. 2. اشکالات کپی رایت و پرمیشن
وارد نکردن متن کپی رایت، نزدن سایتیشن به کپشن تصویر و جدولی که از جایی برداشتیم، میتونه مصداق دزدی باشه (جریمه کپی رایت) و قطعاً اخلاقی نیست. پس اضافه کردن "reproduced [/reprinted/adapted/ ...] [with permission] from reference [[1]]. Copyright [2020] by [Elsevier]." (داخل کروشه‌ها تغییر میکنن) برای مواردی که مقاله اوپن اکسس نیست یا اوپن اکسس نوع NC یا NC-SA هست، واجبه. گاهاً در مسیر اپلای، ریجکتی‌ها بخاطر اینان چون استاد میاد چک میکنه میبینه بعد چند مقاله اولمون همچنان اعتقادی به این مسائل نداریم با اینکه تو رزومه شاخیم!!!
پرمیشن گرفتن از منابعی که اجازه استفاده تجاری نداریم ازشون. گاهاً مجلات، ترم‌های تخصصی خودشون رو بجای CC by 4.0 میزارن که باید بخونینشون وگرنه در صورت شکایت صاحب کپی رایت، مقالتون retract و یا correction میخوره و حتی ممکنه، مجله یا شما رو تو دادگاه مجرم دانسته و ازتون پول بخوان. پس اوپن اکسس یا داشتن متن مقاله به معنی هر کاری که بخوای با مقاله میتونی بکنی، نیست! باید ترم‌ها شو بخونین. بعدها سینه سپر میکنین و برند شخصی و شخصیتی میشین برا خودتون، این سوژه‌ها برا اخراج، دست انداختنتون و ... خیلی رو مخن.
در انتشارات بنتام ساینس یا انتشارات کمتر معروف، مشکل ارائه پرمیشن داریم یعنی حتی اوپن اکسس NC یا مقاله subscription شده رو که می‌خواهیم از الزویر پرمیشن بگیریم، اولش میزنیم publisher بعد میزنیم other، موقعی که میریم داخل که کار جدید رو تعریف کنیم، اسم پابلیشر رو می‌خواد که انتخابیه نه وارد کردنی. پس، دقت کنیم اگر استاد، مقاله رو به یه ژورنالی فرستادن که پابلیشرش توسط الزویر و ... ساپورت نمیشه و ما تصاویر و یا جداولی رو از الزویر و ... آوردیم، مقاله در هر مرحله باشه (ریوایز خورده یا نخورده) وظیفمونه یا اجازه بگیریم، یا جایگزین کنیم یا حذفش کنیم.
در کارهای پژوهشی، به هیچ اوپراتوری اطمینان کامل نکنیم و سعی کنیم پیششون باشیم. اخیراً اشکال‌های فاحش در پایان‌نامه‌ها زیاد شده که اساتید هم بنا به دلایلی شاید نتونستن تشخیص بدن ولی چاپ اون، به هیچ وجه اخلاقی نیست. من جای دانشگاه باشم، مدرکتون رو باطل می‌کنم یا اگه دانشگاهی باشم که اپلای میکنین، متن thesis رو ازتون می‌خوام. خواهشاً دو زدن، دروغ گویی و داده‌سازی نکنیم، بعداً کل ایرانیا رو بلاک میکنن (مثل بلایی که دانشجوهای ایرانی سر ویزای تحصیلی استرالیا آوردن) یا رویه چاپ سخت‌تر میشه!!! اگه در تصویر، آرتیفکت (هر گونه ناهمخوانی پیکسلی و معنایی) دیدین صد در صد جعلیه یا فتوشاپه یا از دست اوپراتور در رفته مثلاً نانوذره وسط تصویر یهو قطع میشه یا منطقه تارشده‌ای تو تصویر هست که انگار سانسور شده. اگه گرادیان پیکسلی نشان از حالت motion blur یا کشیدگی بیش از حد داشت، ساختگیه (تشخیصش یکم سخته).
2. اشکالات مفهومی و ساختاری
زدن جمله as seen in recent researches یا in literature review و یا مشابهشون، بدون توضیح کامل و سایتیشن چه در این جملات و جملات کناریش، حرفه‌ای نیست. داور ببینه گیر میده. سوال پیش میاد کدوم مطالعات پیشین (جدی می‌فرمایین)؟
اشتباه وارد کردن معادل "و همکاران" بدلایل مختلف مثل پارافرایز، هوش مصنوعی و ... جالب نیست. این ".et al" عرف و جزو ساختار مقاله معتبر هست. برخی داورها گیر میدن.
اگر در تصویر یه کلمه سرواژه (abbreviation) بود بهتره در کپشن، تعریفش رو بنویسیم. حرفه‌ای تر میشه اگر بعد توضیحات کپشن اول سرواژه بعد تعریفشو بنویسیم و اگه چندتا باشن با ";" جداشون کنیم. خواننده حس بهتری پیدا میکنه.
مقاله‌های حوزه سرطان و پزشکی کاملاً جدی هستند، پس اگر استادی ما رو آزاد میزاره یا شوخی میکنه باهامون، به معنی این نیست که سرسری بگیریم و اشتباهات فاحش داشته باشیم. یادمون باشه ممکنه افرادی سر همین اشتباهات بمیرن!!! پس حتماً مقاله رو یکبار بعد تکمیل بخونین و همخوانی زیرعنوان‌ها، پاراگراف‌ها، کلمات، جملات و ... رو چک کنید که هم روان و هم قابل فهم باشن و دوتا معنی ندن.
عکسی که از جایی برداشتیم رو سعی نکنیم با از یک طرف کشیدن، با تصاویر دیگه فیت کنیم، این کار باعث کشیدگی تصویر میشه که جالب نیست. ممکنه داور هی گیر بده به رزولوشن تصویر!
اغلب کارهای مروری که با اساتید پزشکی انجام میدیم نیاز به evidence بالینی (clinical) داره حتی preclinical بود هم بزنین. سایت clinicaltrials.gov رو حتماً چک کنین و مقاله‌هایی که اونجا سایت شدن رو هم چک کنین. اغلب مطالعات بالینی، خروجی مقاله دارن که به افزایش کیفیت کارتون کمک میکنه.
اگه محصولی بود بهش اشاره کنین، اگه تاییدیه FDA یا هر مرجع تخصصی دیگه رو گرفته باشن، اشاره کنین. یادمه با یک استادی بخاطر همین حرکتی که زده بودیم، ادیتور ذوق مرگ شده بود.
3. اشکالات املایی
اشکالات املایی اصلاً جالب نیست مثل نبستن پارانتز (این لعنتی هدف از بازشدنش بسته شدنه!)، جابجا نوشتن سرواژه و بازشده/تعریف آن، تکرار، دو تا فاصله، عین هم بودن دو سرواژه با تعاریف مختلف، اشتباه وارد کردن تعریف سرواژه‌ها (فاجعه) و ... . برخی از این اشکالات گرامری رو، وورد جدید مثل 2021 بهتر نشون میده براتون.
بین منبع و کاراکتر قبلیش بهتره یه فاصله باشه جهت زیبایی.
4. اشکالات هوش مصنوعی
استفاده از هوش مصنوعی، اشتباه نیست ولی بسیار بهتر است که یک شخص واقعی، متن را آنالیز کند و بنویسد. اگر از هوش مصنوعی استفاده کردیم یادمان باشد:
اگر از هوش مصنوعی‌های پردازش زبان طبیعی (NLP)، مدل‌های بزرگ زبان (LLM) و متخصص همه کاره (AGI) استفاده کردیم، قطعاً بدون اشکال نیستند و باید متن آنها را دوباره بخوانیم و از فاجعه جلوگیری کنیم. مثلاً ممکن است یک هوش مصنوعی جوابی را در خروجی بدهد که یک قسمتی از متن، محاوره و مکالمه با ما باشد و یک قسکتی جواب واقعی موردنیاز ما. پس چشم بسته کپی-پیست نکنیم.
اگر در مقاله از هوش مصنوعی استفاده کرده باشیم، بهتر است اشاره کنیم. برخی از انتشارات از خوداظهاری به استفاده از هوش مصنوعی، حمایت می‌کنند پس کتمان درست نیست.
هوش مصنوعی بدلیل استفاده از حالت creative یا یک ضریب خطا در جواب دادن یا پیدا کردن جواب، ممکن است جملاتی با اشکالات معنایی و علمی تولید کند. یادمان باشد، هوش مصنوعی، فعلاً چیز جدیدی را خلق نمی‌کند و صرفاً کارها و متن دیگران را پردازش می‌کند یا کنار هم قرار می‌دهد (البته برخی همین را خلق می‌دانند) و اگر در مونتاژ علمی اشتباه کند، مسیر علم به خطر خواهد افتاد.
در ترسیم شکل با هوش مصنوعی، اشکالات آرتیفکت با اختلاف‌های زیادی وجود دارند، بنابراین، به صورت مستقیم استفاده نکنیم. بدانیم که ترم‌های استفاده از هوش مصنوعی و خروجی‌ها آن می‌تواند ما را به اشکالات کپی رایت بکشاند.
اگر انتشارات به هوش مصنوعی یاب یا دیتابیس هوش مصنوعی‌های مطرح، مجهز و دسترسی پیدا کنند، به احتمال زیاد رسوایی بدی اتفاق می‌افتد. اگرچه اکثر مقالات قبل LLM ها با برخی الگوریتم‌های مشابه تولید می‌شدند یا مثلاً با quilibot پارافرایز می‌شدند نیز در زمره هوش مصنوعی و یادگیری ماشین هستند، اما تا به امروز به این مقالات گیری داده نشده است.
پس به طور کلی در موارد زیر احتیاط شرط اول است و حتماً لازم است توسط انسان انجام شود:
طراحی آزمایشی و روش‌شناسی: Chat GPT نمی تواند جایگزین تخصص و درک دقیق مورد نیاز برای طراحی آزمایش‌های دقیق و انتخاب روش‌های مناسب شود. محققان برای اطمینان از نتایج دقیق و قابل اعتماد باید بر دانش و تجربه حوزه خود تکیه کنند.
ملاحظات اخلاقی: مدل‌های هوش مصنوعی مانند Chat GPT فاقد قضاوت اخلاقی و استدلال اخلاقی لازم برای هدایت مسائل اخلاقی پیچیده درگیر در تحقیق هستند. محققان باید قضاوت خود را به کار گیرند و در حین انجام مطالعات مربوط به افراد انسانی، تحقیقات حیوانات، نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی و حفاظت از داده‌ها، به دستورالعمل‌های اخلاقی پایبند باشند.
جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها: در حالی که مدل‌های هوش مصنوعی می‌توانند حجم وسیعی از داده‌ها را پردازش کنند، محققان باید به دقت مجموعه داده‌های خود را تنظیم و تأیید کنند تا از کیفیت و یکپارچگی آنها اطمینان حاصل کنند. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل و تفسیر داده‌های تحقیقاتی اغلب دانش خاص حوزه مطالعاتی را می‌طلبد که مدل‌های هوش مصنوعی ممکن است از آن برخوردار نباشند.
بررسی پیشینه تحقیق (prior art در اختراع یا literature review در مقاله): انجام یک بررسی جامع پیشنه تحقیق، نیاز به ارزیابی انتقادی، ترکیب و زمینهسازی تحقیقات موجود دارد. در حالی که Chat GPT می‌تواند به جستجوهای اساسی کمک کند، محققان باید برای شناسایی مطالعات مربوطه، ارزیابی اعتبار آنها و گنجاندن آنها به طور مؤثر در کار خود، در بررسی دستی دقیق شرکت کنند.
همکاری و داوری: مدل‌های هوش مصنوعی نمی‌توانند جایگزین ارزش همکاری و تخصص ارائه‌شده توسط محققان همکار در فرآیندهای داوری همتا شوند. بازخورد سازنده، بینش‌های خاص حوزه، و دیدگاه‌های متنوع از همکاران نقش مهمی در اصلاح کار تحقیقاتی دارند.
درک زمینه‌ای و تفاوت‌های ظریف: پاسخ‌های Chat GPT بر اساس الگوها و تحلیل‌های آماری تولید می‌شوند، فاقد درک زمینه‌ای و تفسیر دقیق خواهند بود. محققان باید در تکیه بر محتوای تولید شده توسط هوش مصنوعی احتیاط کنند و اطمینان حاصل کنند که کار آنها منعکس کننده درک جامعی از موضوع است.
مالکیت فکری و ملاحظات حقوقی: حفاظت از حقوق مالکیت معنوی، پیمایش قوانین ثبت اختراع و درک تعهدات قانونی در همکاری‌های تحقیقاتی به تخصص حقوقی تخصصی بسیار فراتر از قابلیت‌های مدل‌های هوش مصنوعی نیاز دارد. محققان باید در صورت لزوم برای محافظت از کار خود از مشاوره حقوقی استفاده کنند.
راهنمایی و مربی‌گری شخصی: در حالی که مدل‌های هوش مصنوعی می‌توانند راهنمایی کلی ارائه دهند، نمی‌توانند جایگزین پشتیبانی شخصی و راهنمایی که محققان و مشاوران با تجربه ارائه می‌دهند، شوند. تعامل با مربیان و جستجوی راهنمایی از متخصصان در این زمینه برای پیشرفت شغلی و موفقیت تحقیقات بسیار مهم است.
