تاریخچه مدیریت پروژه

به نام خدا

این نوشته چکیده ای از مقاله گوگل در ارتباط با بررسی تاریخچه مدیریت پروژه است.

مدیریت پروژه دانش، مهارت، ابزار و تکنیک ‏ها رو تو فعالیت ‏های پروژه به منظور دستیابی به الزامات تعریف شده به کار می‏گیره.

زمانی که صحبت از مفاهیم جدیدی مثل مدیریت پروژه میشه تصور میشه که در مورد یک موضوع و پدیده جدید امروزی داریم صحبت میکنیم که بعضا با تغییر و تحولات زیادی در چند دهه اخیر همراه بوده. یعنی این تغییرات باعث تعریف و تدوین یک علم به نام مدیریت پروژه شده.

وقتی نگاه عمیق تری به تاریخچه بشریت می ندازیم متوجه میشیم وقتی قراره تاریخچه مدیریت پروژه رو در جهان بررسی کنیم معمولا با مصادیقی مثل پروژه های دیوار چین، ساخت کشتی نوح یا سازه های عظیم تخت جمشید یا اهرام مصر قیاس میکنیم.

هر کدوم از اینا جز پروژه های پیچیده و بزرگ تاریخ بشریت بوده.

2500 سال پیش در ایران تخت جمشید با کیفیت مثال زدنی طراحی و ساخته شده یا اهرام مصر بیش از 2 میلیون تن سنگ رو در مدت 20 سال توسط انسان ها جا به جا کردن. اینجاست که یک مدیر پروژه دچار حیرت میشه که چطور اون زمان بدون دونستن ابزار و تکنیک های مدیریتی تونستن این پروژه های عظیم رو با این کیفیت درست کنن.

پروژه هایی که بعضا شاهد ویرانی های زیادی هم در طول تاریخ بوده مثلا تخت جمشید یک مرتبه به اتش کشیده شده یا در مواجه با بلایی طبیعی مثل سیل زلزله و... بوده ولی همچنان به عنوان یک نماد حیرت انگیز پروژه های ایرانی ازش یاد میشه.

شنیده ها این طور میگه که به دستور کوروش مهندسانی که پاسارگاد و ساختن موظف بودن که شرح اقدامات و کارهاشون رو در یک لوح هایی به نام کارنامک ثبت کنن. در واقع یک سندی بوده که شامل شرح اقدامات کسایی بوده که اون کارو انجام دادن. اونچه مسلمه بدون داشتن یک سری تکنیک های ذهنی قطعا انجام این پروژه ها امکان پذیر نبوده.

اما تاریخچه مدیریت پروژه تو دنیای جدید به سال های ابتدایی 1900 برمیگرده زمانی که ما شاهد اولین جنگ جهانی بودیم.

اون زمان دنیا با یک جنگی مواجه شده بود که هر طرف می بایست ابزارهای جنگی خودشون رو سریع به جبهه برسونن اون وقت بود که یک شخص امریکایی به نام هنری گانت اومد. ایشون یک کارخونه کشتی داشت و موظف بود در یک زمان کوتاهی این کشتی هارو سریع اماده کنه و بفرسته توی میادین جنگی.

ایشون اومد یک ابزاری رو برای کنترل پروژه های خودش ابداع کرد که بتونه تعهدات خودش رو مدیریت کنه که امروزه از اون به عنوان بار چارت یا گانت چارت یاد میشه.

گانت چارت یک ابزار ساده هست که اون زمان اثار خیلی زیادی در مدیریت پروژه ها گذاشت و به عنوان یک ابزار ساده و قابل فهم به عنوان یک روش جالب و پر طرفدار به شکل وسیعی در دنیا جهت مدیریت زمان پروژه ها مورد استفاده قرار گرفت.

در دنیای امروزه هم عمده مدیران پروژه ترجیحشون در استفاده از این ابزار هست و بر اساس یک یافته پژوهشی بین کاربران نرم افزار مایکروسافت در حال حاضر بیش از 80 درصد مدیران پروژه در دنیا ترجیحشون اینه که برای مدیریت زمان پروژه هاشون از این ابزار استفاده کنند.

ابداع گانت چارت در اوایل قرن 20 در واقع اغازگر یک حرکت پر شتابی بود که بعدها در دهه 1950 میتونیم اثارشو مشاهده کنیم. از این سالها یه جورایی به عنوان سال های ابتدایی توسعه و رشد مدیریت پروژه در دنیای معاصر یاد میشه در اون موقع میشه گفت جنگ سرد بین دو ابر قدرت شعله ور بود و رسیدن به زمان بندی که برای پروژه های نظامی تعریف می کردند خیلی مهم بود این دهه علاوه بر اینکه دهه جنگ سرد بود دهه های بعد جنگ جهانی دوم هم بود جدای از بحث نظامی تو این سال ها نیاز کشور ها به توسعه به ویژه توسعه اقتصادی بعد از جنگی که با ویرانی های زیادی همراه بود و بشر تو خودش یک نیاز شدیدی به توسعه اقتصادی احساس میکرد.

پس میتونیم این سال هارو عملا سرآغاز تکریم و توسعه بسیاری از روش ها و دانش های مربوط به مدیریت پروژه به حساب بیاریم. مدیریت 9 گانه که سال ها بعد توسط نرم افزارهای مختلف عملیاتی شد و تو پروژه های مختلف به کار گرفته شد نه تنها در پروژه های نظامی، بلکه تو پروژه های عمرانی و صنعتی و ...

در تمام دنیا رقابت شدید بود و این سالها نیاز به بستر توسعه این علم نوین مدیریت به شدت حس میشد.

تقریبا تمام تکنیک ها و روش ها که ما امروز اونها رو میشناسیم توسط وزارت دفاع و صنایع نظامی امریکا در همین دهه ابداع و توسعه پیدا کرد روش های مثل Pert، مفهوم مهندسی ارزش، بحث wbs و ... از مباحث و تکنیک هایی بود که این سال ها ابداع شد البته صنایعی مثل ساختمان سازی هم تو تکمیل و توسعه روش هایی تو بحث مدیریت پروژه موثر بودن روش هایی مثل مسیر بحرانی و ... که امروزه خیلی ازش استفاده می کنیم.

تو جریان این تحولات پروژه های بسیار بزرگی تو دنیا انجام شد. مثل ساخت ماهواره ها و ... یکی از نخسین کاربردهای مدل علمی مدیریت پروژه توسط نیرودریایی امریکا ساخت اولین زیردریایی هسته بود.

تو اون پروژه برای اولین بار جهت هماهنگ کردن پیمانکاران زیادی و استفاده از هزاران منبع و اطمینان حاصل کردن از اجرای به موقع پروژه یک روشی ابداع شد که امروزه به نام روش پرت شناخته میشه.

این روش کمک بسیار زیادی در راستای اجرای موفق پروژه داشت. و تقریبا میشه گفت اینجا بود که کسانی که درگیر بحث های صنعتی پروژه ها بودند به اهمیت شدید علم مدیریت پروژه پی بردند البته بعد اون سال ها هم این تکنیک برای پروژه های مختلف ساخت نیروگاه ها و ... استفاده شد و بعدها به مرور با استفاده از کامپیوتر این روش تکامل پیدا کرد و محاسبه مسیر بحرانی خیلی راحت تر شد. و بعدها هم پیشرفت های زیادی ایجاد شد که یکی از اونها تعریف و تکمیل مسولیت‏ پروژه های چندبخشی بود. از اون به بعد بود که روش های دیگه ای هم ابداع شد به طور مثال :

1960: پژوهش های Nasa پیرامون مفهوم ماتریس ساختار سازمانی پروژه‌ها.

1962: ناسا سیستم Pert را معرفی کرد.

1963: معرفی مفهوم ارزش بدست آمده در پروژه‌ها توسط نیروی هوایی آمریکا.

1963: مفهوم چرخه حیات پروژه توسط نیروی هوایی ایالات متحده ابداع شد.

1964: برای نخستین بار سیستم مدیریت پیکربندی پروژه توسط Nasa طراحی شد.

1965: در اواسط دهه 1960 میلادی دنیا شاهد رشد زیادی استفاده از تکنیک‏های مدیریت پروژه نوین در صنعت ساختمان بود.

تو دهه 1950 و 1960 این تکنیک ها روز به روز توسعه پیدا میکرد تا سال 1970 که با توجه به اینکه جمع بندی و تمرکز و تدوین این تکنیک ها احساس میشد موسسه بین المللی به عنوان اولین موسسه رسمی برای مدیران پروژه تأسیس شد. و مهم ترین دستاورد موسسه در سال های ابتدایی تدوین یک استاندارد جهانی برای دانش مدیریت پروژه بود

از این به بعد بود که پیشرفت های حوزه مدیریت پروژه به صورت منسجم به یک شکل جدیدی شروع شد.