روش کواکتیو یکی از شناخته شدهترین الگوهای کوچینگ در جهان است که با رویکردی انسانمحور و تعاملی، افراد را در مسیر شکوفایی توانمندیهای درونی و دستیابی به اهداف شخصی و حرفهای یاری میکند. این مقاله به بررسی مفهوم کواکتیو، اصول بنیادین آن و ویژگیهای شاخص این رویکرد میپردازد و نشان میدهد که چرا این مدل بهعنوان یکی از مؤثرترین و کاربردیترین روشهای کوچینگ شناخته میشود.
کوچینگ در دهههای اخیر بهعنوان رشتهای تخصصی برای توانمندسازی افراد، رشد مهارتهای فردی و حرفهای و افزایش خودآگاهی توسعه یافته است. یکی از مشهورترین مدارس کوچینگ، «مؤسسه بینالمللی کوچینگ CTI» است که مدل کواکتیو را معرفی کرده است. واژه Co-Active از دو بخش Co بهمعنای «همکاری و ارتباط» و Active بهمعنای «اقدام و انتخاب فعال» تشکیل شده است؛ یعنی مشارکت فعالانه فرد مراجع (Coachee) در فرآیند تغییر همراه با حمایت عمیق و همراهی کوچ.
روش کواکتیو بر چهار اصل اساسی استوار است:
۱. افراد ذاتاً خلاق، کامل و با توانایی هستند
این اصل بیان میکند که مراجع نیازی به «درست شدن» یا «اصلاح شدن» توسط کوچ ندارد؛ بلکه کوچ کمک میکند او منابع درونی، قدرت انتخاب و راهحلهای خود را کشف کند.
۲. رابطه کوچ و مراجع یک شراکت پویا است
در مدل کواکتیو، کوچ «دانای کل» یا راهحلدهنده نیست. همکاری برابر، گفتوگو و همساختن مسیر رشد در مرکز رابطه کوچ و مراجع قرار دارد.
۳. تمرکز بر تمامیت فرد (Whole Person)
این روش صرفاً بر هدف یا مسئله تمرکز نمیکند؛ بلکه به بُعدهای مختلف انسانی—عاطفی، ذهنی، جسمانی و معنایی—توجه دارد.
۴. عمل (Action) و یادگیری (Learning) بهطور همزمان اتفاق میافتد
کواکتیو تأکید دارد که رشد از طریق ترکیبی از خودآگاهی، تجربه، تصمیمسازی و اقدام شکل میگیرد.
۱. رویکرد انسانمحور و توانمندساز
در این روش، مراجع نه یک فرد دارای نقص بلکه یک انسان کامل با تواناییهای بالقوه دیده میشود. این نگرش مثبتگرا موجب افزایش اعتمادبهنفس، خودارزیابی واقعبینانه و جسارت در اقدام میشود.
۲. استفاده از گوشدادن عمیق (Deep Listening)
کوچاکتیو یکی از پیشرفتهترین انواع گوشدادن را آموزش میدهد:
گوشدادن سطح ۱: توجه به تجربه درونی خود
گوشدادن سطح ۲: تمرکز کامل بر مراجع
گوش دادن سطح ۳: دریافت انرژی، احساسات و پیامهای بین خطوط
این مهارت، کیفیت ارتباط و درک کوچ از مراجع را به شکل قابل توجهی افزایش میدهد.
۳. بهکارگیری پرسشهای قدرتمند
پرسشها در کواکتیو ابزار اصلی ایجاد آگاهی هستند. پرسشها:
کوتاه
روشن
آیندهمحور
و بر کشف حقیقت درونی فرد متمرکزند.
۴. توجه به انرژی، احساس و بدن
در مدل کواکتیو کوچ فقط به کلمات توجه نمیکند؛ بلکه:
لحن،
تنفس،
زبان بدن
و حالات انرژی مراجع را نیز مشاهده میکند. این نگاه مبتنی بر «تمامیت انسان» موجب ایجاد بینشهای عمیق میشود.
۵. طراحی همراهی (Designed Alliance)
در این روش، کوچ و مراجع در ابتدای کار توافق میکنند که چگونه با هم کار کنند. این توافق شفافیت، اعتماد و امنیت روانی ایجاد میکند و چارچوب جلسه را قدرتمند میسازد.
۶. تمرکز همزمان بر «بودن» و «اقدام کردن»
کوچینگ کواکتیو بر دو محور استوار است:
بودن (Being): ارزشها، هویت، احساسات، معنای زندگی
اقدام (Doing): برنامهریزی، تصمیمگیری و حرکت
این ترکیب باعث میشود مراجع تنها «وظایف» انجام ندهد، بلکه رشد درونی نیز تجربه کند.
۷. نگاه سیستمی و توجه به ارزشها
در این رویکرد، مراجع در بستر سیستمهای مختلف زندگی—خانواده، کار، جامعه، روابط—درک میشود. همچنین ارزشهای شخصی نقش مهمی در تصمیمسازی و تعیین مسیر رشد دارند.
۸. حمایت از مسئولیتپذیری (Accountability)
کوچ بدون کنترلگری، مراجع را به پاسخگویی نسبت به تصمیمها و تعهداتش دعوت میکند. این ویژگی یکی از عوامل کلیدی در ایجاد تغییر پایدار است.
افزایش خودآگاهی و شناخت ارزشها
بهبود مهارتهای تصمیمگیری
تقویت اعتمادبهنفس و خودکارآمدی
رشد هوش هیجانی
ایجاد اقدامهای هدفمند و هدفساز
افزایش کیفیت روابط، ارتباط مؤثر و تعادل زندگی
احساس معنا، هدف و رضایت عمیقتر از زندگی
روش کواکتیو با رویکردی مشارکتی، مثبتگرا و انسانمحور میکوشد مراجع را در مسیر کشف تواناییهای درونی و ساختن آیندهای مطلوب توانمند سازد. ویژگیهای این روش—از جمله تأکید بر گوشدادن عمیق، پرسشگری قدرتمند، رابطه برابر و تمرکز بر تمامیت انسان—آن را به یکی از موثرترین الگوهای کوچینگ در جهان تبدیل کرده است.
کواکتیو نه تنها برای کوچها، بلکه برای هر فردی که به دنبال رشد فردی، توسعه حرفهای و ایجاد تغییر پایدار در زندگی است، رویکردی ارزشمند محسوب میشود.
علی غلامزاده کوچ کسب کار
جهت رزرو یک جلسه کوچینگ هدیه با من👇🏻
http://coachh.ir/aligholamzadeh
.
