جلسه دوم – ساختار شبکه‌های کامپیوتری

«مقدمه شبکه و پرامپت‌نویسی برای مهندسین تازه‌کار IT و شبکه»

🎯 هدف جلسه:

در این جلسه قصد داریم با مفاهیم بنیادین ارتباطات شبکه‌ای آشنا شویم. برای این کار، به بررسی دو مدل مهم و پرکاربرد در شبکه‌های کامپیوتری یعنی مدل OSI و مدل TCP/IP خواهیم پرداخت.

📘 بخش اول: آشنایی با مدل OSI

مدل OSI که مخفف Open Systems Interconnection است، یک مدل مفهومی ۷ لایه‌ای است که توسط ISO برای تشریح نحوه ارتباط بین سیستم‌های کامپیوتری طراحی شده.

۷ لایه مدل OSI از پایین به بالا:

1. Physical – فیزیکی: انتقال بیت‌ها از طریق محیط فیزیکی (کابل، سیگنال الکتریکی یا نوری)

2. Data Link – پیوند داده: شناسایی فریم‌ها، آدرس مک، تصحیح خطا

3. Network – شبکه: مسیریابی، IP، ارسال بسته‌ها بین شبکه‌ها

4. Transport – انتقال: اطمینان از تحویل داده، TCP/UDP

5. Session – نشست: مدیریت جلسات ارتباطی (شروع، نگهداری، پایان)

6. Presentation – نمایش: رمزگذاری، رمزگشایی، فشرده‌سازی داده‌ها

7. Application – کاربرد: رابط بین کاربر و شبکه، مثل مرورگرها یا اپلیکیشن‌های ایمیل

📕 بخش دوم: آشنایی با مدل TCP/IP

مدل TCP/IP مدل عملیاتی و واقعی برای پیاده‌سازی شبکه‌هاست. اینترنت جهانی بر پایه این مدل کار می‌کند.

۴ لایه مدل TCP/IP:

1. Network Access – دسترسی شبکه: مشابه لایه فیزیکی و پیوند داده در OSI

2. Internet – اینترنت: مسیریابی، پروتکل IP

3. Transport – انتقال: پروتکل‌های TCP و UDP برای ارسال مطمئن یا سریع اطلاعات

4. Application – کاربرد: شامل پروتکل‌های کاربردی مانند HTTP، FTP، DNS و...

⚖️ مقایسه مدل OSI و TCP/IP

🧪 تمرین جلسه:

• یک دیاگرام از شبکه خانگی خود بکشید (مودم، لپ‌تاپ، گوشی، تلویزیون هوشمند)

• بررسی کنید که ارتباط بین دو دستگاه در کدام لایه‌های شبکه اتفاق می‌افتد.

• اگر می‌خواهید حرفه‌ای‌تر باشید، با نرم‌افزار Cisco Packet Tracer یا Wireshark شبیه‌سازی ساده انجام دهید.

پایان