اول از هر چیز باید بگویم که این نوشته، واگویه هایی است که با خود داشته ام و گاهی به آن فکر کرده و در ذهنم پخته اش کردم و خب می دانم نه تخصص لازم را دارم نه داده های کافی را. صرفا شاید این رویکردی کمتر پرداخته شده باشد برای اینکه در قضاوت هایمان درباره عملکرد دولت در کرونا، مد نظر قرار دهیم.
امروزه که آمار کرونا بسیار بالا رفته و تلفات هم متاسفانه بسیار بالاست، انگشت اتهام مردم به سوی دولت است و انگشت اتهام دولت و صدا و سیما به سوی مردم. اما به نظر چند مسئله مورد توجه قرار نمی گیرند.
برفرض که دولت همه محدودیت ها را بخواهد که انجام دهد. چه چیز هایی هستند که این کار را محدود می کنند؟
1- امور اقتصادی: دولت کسری بودجه وحشتناکی دارد. مردم نیز از نظر اقتصادی در شرایط بسیار بدی هستند. تعطیلی های پیاپی به این مشکلات بسیار دامن می زنند. برای مثال فرض کنید مغازه داری که باید چند هفته تعطیل باشد ولی ملزم است اجاره و مالیاتش را پرداخت کند. بر فرض که بگوییم دولت مالیات را کم کند، خب باز هم با تشدید مشکل کمبود بودجه دولت مواجهیم که در نهایت دود آن به چشم مردم خواهد رفت. در مورد کارگر روز مزد هم که دیگر نیازی به توضیح نیست. همین طور مشاغلی که با وجود کرونا از بین رفته اند یا بسیار محدود شده اند.
یا مثلا در مورد استفاده مردم از مترو و اتوبوس. پروتکل های بهداشتی اعمال شده در مورد تعداد مسافرین مجاز، عملا لطیفه است. دولت و شهرداری سال هاست که درصدد افزایش تعداد اتوبوس ها و قطار های مترو هستند و عملا نتوانسته اند با افزایش جمعیت استفاده کننده برابری کنند. حال که مشکل بودجه بیشتر شده و مخارج کرونایی هم اضافه شده است، چه کاری از دست دولت بر می آید؟ از کجا باید منابع تهیه این وسایل نقلیه عمومی را تهیه کند؟ از آن طرف با وجود افزایش هزینه ها و هزینه بنزین و مسئله ترافیک و طرح های مختلف محدودیت ترافیکی، مردم هم چاره ای جز استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی را ندارند. و وقتی یک اتوبوس پر در ایستگاه می آید که می دانی قرار نیست بعدی هم خالی تر از این باشد و شما نیز عجله داری، چه راهی جلوی شماست غیر از سوار شدن؟
البته در این شرایط مصاحبه های صدا و سیما، صرفا بی شرفانه است! اینکه مردم را به خاطر عدم رعایت فاصله گذاری در مترو محکوم کنیم و ... اضافه کنید که هتک و بردن آبروی یک فرد، یک مجازات به حساب می آید و نیاز به حکم قضایی دارد ولی امروزه هر خبرنگار صدا و سیما به تریبونی برای هتک مردمی که رعایت نمی کنند تبدیل شده است. مسئله ای که جا داشت مدعی العموم علیه صدا و سیما اعلام جرم می کرد.
2- امور اجتماعی و سیاسی: دولت روحانی در شرایط فعلی تقریبا هیچ مقبولیت و برشی ندارد. مردم به او و دولتش اعتمادی ندارند و محدودیت های مختلف را نه در جهت بهبود اوضاع بلکه در جهت کلاه برداری یا چیزی مشابه آن می دانند. پس دولت دست بازی برای اعمال محدودیت ندارد و مردم نیز گوش به فرمان او نیستند. از طرفی برای اعمال زور نیز نیاز به تعداد زیادی مامور بازرسی است که هم بودجه فراوانی احتیاج دارد و هم مشکل فساد و ... را زیاد می کند. (هر کس بخواهد برای آشنایان خود مسئله را حل کند و ...)
و این مسئله ظاهرا مشخص است که مردم آستانه ای برای محدودیت پذیری دارند و ظاهرا این آستانه مدت هاست به سر آمده است.
3- امور روانی: دوران قرنطینه و عدم ارتباط حضوری با آشنایان و ... تاثیرات روانی وحشتناکی بر روی مردم گذاشته که در جای جای رفتار ما مشخص است. این مسئله به انضمام فشار های اقتصادی و حضور افرادی خانواده بیش از پیش در کنار هم (نتیجتا افزایش تنش ها و ...) می تواند در آینده نزدیک، به معضل روانی شایع تبدیل شود که هزینه گزافی را به جامعه تحمیل کند. این مسئله را می توان در دانش آموزان سال های دبستان راحت تر دید. میزان کلافگی آنان از کلاس و مدرسه بسیار زیاد است. در صورتی که واقعا کارکرد مدرسه برای این سن، صرفا آموزش نیست و باید تعامل و معاشرت و ... را نیز یاد بگیرند که امروزه به کلی از آن ها محرومند. تازه تمام این ها بر فرض این است که فردی در دوران مجازی شدن دروس، ترک تحصیل نکرده باشد (مثلا به علت نداشتن وسیله ای برای شرکت در کلاس یا به علت فشار اقتصادی بر خانواده مجبور به کار شده باشد یا ...)
در حقیقت کسانی که این قرنطینه ها را پاس می دارند، درست است که از نظر جسمی سالم می مانند، ولی از با مشکلات روحی زیادی دست و پنجه نرم خواهند کرد. اینان فقط زنده خواهند بود و زندگی نخواهند کرد. شاید در همین فضا بوده که دولت نتوانسته در مقابل سفر های نوروزی بایستد. آرامشی که سفر باعث آن شده ممکن بوده در صورت حاصل نشدن، به فجایعی بینجامد. در این راستا جا دارد آمار خودکشی یا طلاق یا مشاجرات خانوادگی و یا رجوع به روان شناسان، پس از این بررسی گردد.
در نهایت باید این مسئله را دقیق تر دید که احتمال ابتلای کرونا و سپس احتمال شدید شدن آن و خدای ناکرده فوت ناشی از آن چه میزان است و برای این احتمال، ما چه هزینه ای می کنیم و اساسا امکان این هزینه را داریم یا خیر. و مسئله فراتر از یک تحلیل و نظر ساده است. و نمی توان با گله گزاری و آه ناله یک طرف را محکوم کرد و انجام این عمل از جانب هر کس حتی آقای وزیر، نوعی فرار کردن از مسئله است و توپ را به زمین دیگری انداختن. و شاید به همین دلیل ها باشد که نباید سکان اداره یک کشور را صرفا به دست متخصصان در یک امر (مثل پزشکی) سپرد و باید همه جوانب را در نظر گرفت.
در نهایت امیدوارم این مشکل به زودی حل شود و دیگر نیازی به حل این مسائل پیچیده تو در تو نباشد...
