نقشه برداری راهسازی، عملی است برای تعین مقدار دقیق فواصل و عوارض بر روی سطح زمین، هر کشوری برای توسعه ی خود در عرصه های اقتصادی، فرهنگی و... نیازمند شبکه ارتباطی راه ها می باشد هرچقدر کشور مذکور در حوزه راهسازی پیشرفته تر باشد بستر مناسب تری برای رشد و شکوفایی آن کشور ایجاد می شود.
نقشه برداری راهسازی یکی از شاخه های اصلی رشته فنی و مهندسی می باشد. وظیفه ی مهندسین این رشته جمع آوری داده های بدست آمده از اندازه گیری های دقیق کسب شده توسط مهندسین می باشد. به طور کلی نقشه برداری به دو قسمت برداشت داده ها و ارائه نتیجه کار تقسیم می شود. در مرحله برداشت از انواع دستگاه ها برای اندازه گیری استفاده می شود سپس نتایج بدست آمده در قالب آمار، جداول و نقشه ارائه می شود. در محاسبات نقشه برداری راهسازی در مورد زمین هایی با متراژ کوچک از کرویت زمین صرف نظر می شود که در این صورت به این نوع از نقشه برداری زمین، مستوی گفته می شود. نقشه برداری راهسازی طیف وسیعی را در بر می گیرد و شامل بزرگراه ها، میدان، راه آهن و... می شود. مهندسین نقشه برداری باید در تمام مراحل راهسازی اعم از مطالعات اولیه، محاسبه و طراحی و ... حضور داشته باشند تا در نهایت مسیر طراحی شده به بهترین حالت ممکن ساخته شود.
همان طور که از نام نقشه برداری مسیر مشخص است بیشترین کاربرد این نقشه برداری در حوزه راه سازی در جاده ها، بزرگراه ها، مسیر های صعب العبور، مسیرهای روستایی و... می باشد. یک نقشه بردار راهسازی دارای وظایفی است که عبارتند از:
· مشخص کردن، اندازه گیری عوارض زمین و نقاط سه بعدی
· جمع آوری اطلاعات و موقعیت جغرافیایی زمین مورد نظر
· بهره گیری از اطلاعات کسب شده برای برنامه ریزی های زیرساخت پروژه
یک نکته ی مهم در رابطه با نقشه برداری مسیر این است که این نوع از نقشه بردار صرفا محدود به روی زمین نمی شود و زیرزمین و روی سطح دریا را نیز در بر می گیرد. برخی از وظایف تخصصی یک نقشه برداری مسیر عبارت است از:
· مشخص کردن شکل و اندازه زمین با استفاده از اطلاعات کسب شده در رابطه با موقعیت و تغییرات زمین
· مکان یابی اجسام در حالت های گوناگون و نمایش توپوگرافی زمین
· گردآوری و استفاده از مطالب بدست آمده حاصل از عکس های ماهواره ای، هوایی و...
· مشخص کردن مرزهای زمینی بین المللی و ملی
· برنامه ریزی و توسعه ساختمان های شهری و روستایی
برای احداث مسیر در ابتدا باید مطالعات اولیه صورت گیرد. این مطالعات شامل بررسی عکس های هوایی، مدارک و نقشه های مبدا و مقصد می باشد. سپس گروه های نقشه برداری به محل اعزام می شوند و خاک منطقه را از لحاظ زمین شناسی، خاکشناسی، کشاورزی و...بررسی می کنند. گزارشات لازم توسط مهندس نقشه بردار در اختیار مشاور قرار می گیرد و مشاور با توجه به گزارشات ارائه شده و هماهنگی با کارفرما بهترین مسیر را انتخاب می کند. پس از انتخاب بهترین مسیر باید زمین را از لحاظ توپوگرافی بررسی کرد. سپس مهندس نقشه بردار با توجه به محدودیت های هندسی و برآورد هزینه ها طرح نهایی را ارائه می دهد. در این مرحله باید نقشه مسیر را با سه محور بر روی زمین مشخص کرد. نقاط تعین شده بر روی زمین را به وسیله پیمایش بر روی مسیر پیاده می کنند.
