احتمالاً تغییرات اقلیمی سالهای اخیر، حسابی همه ما رو متعجب و وحشتزده کرده. آتشسوزی جنگلها، طوفان، سیل و زلزله خیلی از اوقات تیتر اول رسانهها در اطراف جهان هستن.
قطعاً سوخت فسیلی خودروها، نیروگاهها و مراکز صنعتی از مهمترین دلایل تغییرات اقیمی به حساب میاد اما باور کنید یا نه، سفر کردن هم یکی از عوامل مهم تغییرات اقلیمی محسوب میشه. مثلا مهمترین صنعت انتشاردهنده گازهای گلخانهای در آمریکا، صنعت حمل و نقل این کشور هست و آمریکا به عنوان دومین کشور در بالای جدول انتشاردهندگان گازهای گلخانهای قرار داره.
سارا کاپلان که گزارشگر موضوعات محیط زیستی در واشنگتون پست هست در سال 2019 نوشت که کنسل کردن بلیط یک پرواز رفت و برگشت از آمریکا به اروپا، به اندازه کل مصرف یک فرد هندی در طول سال، میتونه باعث صرفهجویی در انتشار گازهای گلخانهای بشه.
آیا با این شرایط لازمه دیگه به سفر نریم؟ نه. اما با کمی تغییر در انتخاب مقصد و نوع سفر میتونیم سفر پاکتری داشته باشیم.
در ادامه با چند مورد از این انتخابها آشنا میشیم.
یکی از مهمترین راههای داشتن سفری پاک و پایدار رفتن به مقاصد نزدیک هست. به مناطق اطراف محل زندگی خودمون بریم و محیط زیست اطراف رو کشف کنیم.
قطعاً بارها به مناطق اطراف محل زندگیمون رفتیم و حسابی همه جا رو دیدیم. اما آیا تمام چیزی که در اطراف ما مشاهده میشه، کوه و درخت و آبشار و رودخونه هست؟ محیط اطراف ما جذابیتهای دیگهای هم دارن که مشاهده حشرات، پرندهها و شناسایی گیاهان چند نمونه از این جذابیتها هستن. تجربههایی هم هستن که همیشه در اطراف ما اتفاق میوفتادن و ما احتمالاً ازشون بیخبر بودیم و شاید فکر میکردیم نمیتونیم انجام دادنشون رو تجربه کنیم. در ادامه این مطلب بیشتر به این جاذبههای پنهان میپردازیم.
هرچه در اطراف محل زندگی خود تجربههای علمی و عمیقتری ایجاد کنیم، بیشتر در جهت کاهش تغییرات اقلیمی حرکت کردهایم. چرا که هر چه بیشتر از محل زندگی خود دور شویم احتمالا سوخت، مواد غذایی و خدمات بیشتری مصرف خواهد شد. مهم نیست کجا زندگی میکنیم. اکثر مناطقی که انسان در طی سالیان زندگی کرده، دارای جاذبههای طبیعی و فرهنگی مختلفی بوده و با کمی خلاقیت و کنجکاوی و البته رعایت ملاحظات محیطزیستی و حفاظتی، میشه از این جاذبهها لذت برد.
قطعاً سفر با هواپیما در صرفهجویی وقت ما خیلی موثره. اما خوب علاوه بر اینکه زیباییهای مسیر رو از نظر ما پنهان میکنه، تاثیرات اقلیمی زیادی هم داره که اصلاً با وسایلی مثل قطار قابل مقایسه نیستن. اگر در شهرهایی زندگی میکنیم که با خط آهن کشوری مرتبط هستن، میتونیم از قطار برای رسیدن به مقصد استفاده کنیم. بطور کلی استفاده از وسایل نقلیه عمومی زمینی میتونه تاثیر زیادی در کاهش انتشار گازهای گلخانهای داشته باشد.
به احتمال زیاد اقامت ما در یک هتل شهری معمولی بیش از اقامت در یک اقامتگاه بومگردی باعث مصرف بیشتر پلاستیک، لوازم شوینده و خوردنیهای تولید شده در کارخانهها خواهد شد.
اقامت در یک خونه روستایی یا اقامتگاه بومگردی میتونه باعث حمایت از جوامع محلی و احتمالاً با تغییر شیوه کسب مردم، موجب کاهش بهرهبرداری از طبیعت و بهبود شرایط محیط زیستی بشه. اقامت ما در یک خونه یا اقامتگاه محلی میتونه خیلی چیزها رو تغییر بده. فکر کنید صاحب اون اقامتگاه شکارچی هست یا تعداد زیادی دام داره و به هر صورت برداشت مستقیمی از منابع طبیعی انجام میده. بهبود کسب و کار جایگزین این فرد یعنی میزبانی گردشگران، میتونه باعث کاهش نیازش به منابع درآمدی دیگه بشه و خوب این تاثیر بلندمدتی بر حفاظت از منابع طبیعی خواهد داشت.
نوع غذایی که مصرف میکنیم بسیار مهمه. غذاهایی که مراحل تولید پرهزینهتری دارن، احتمالا تاثیرات زیست محیطی بیشتری هم خواهند داشت. مثلاً برای تولید مقدار مشخصی گوشت، منابع بسیار بیشتری از تولید همون مقدار حبوبات مصرف میشه.
غذاهای بومی منطقه معمولاً به وسیله محصولات تهیه شده توسط جوامع محلی میزبان طبخ شده و این باعث عدم تهیه مواد اولیه از مسیرهای دور و با هزینههای زیاد میشه. تهیه مواد غذایی از فروشندگان محلی و استفاده از مواد غذایی پایین هرم غذایی میتونه در جهت کاهش تغییرات اقلیمی بسیار کمک کنندهباشه.
سعی کنیم غذای کمتری مصرف بشه و اگر قرار بود قسمتی از غذای رستوران یا محل اقامت دورریز بشه، بهتره اون مقدار رو نگهداری و در وعدههای بعد استفاده کنیم.
بجای رفتن به رستوران و تجربه غذاهای احتمالاً تکراری، خرید سوغاتیهایی که چندان مورد نیاز و علاقه عزیزانمون نیستن و رفتن به مکانهای پرهزینه و شلوغ، میتونیم به تفریحات جذابی مثل کوهپیمایی، پیادهروی در بافت قدیمی شهرها، پرندهنگری یا تماشای طبیعت بپردازیم. تجربههایی مثل یادگیری ساخت صنایع دستی منطقه، همراهی با محیطبانها و انجام کارهای داوطلبانه مثل دایر کردن نمایشگاههای محلی، تجربه کشاورزی و باغداری، طبخ غذاهای بومی و ... هم که حسابی حال خوب به ما میدن. این فعالیتها علاوه بر تجربههای نابی که برای ما به همراه دارن باعث مصرف کمتر منابع شده و قطعاً خاطرههای شیرینی برای ما و میزبانها به جا خواهند گذاشت.
تغییرات اقلیمی یک روند نسبتاً آهسته بوده که بوسیله تمام ما انسانها ایجاد شده و فقط به وسیله همه ما بهبود پیدا میکنه. سفر یکی از مهمترین عوامل ایجاد تغییرات اقلیمی هست که البته میشه با انتخابهای درست این تاثیرات رو کاهش داد و سفر و تجربه رو بیش از پیش با هم همراه کرد.