در سالهای اخیر، عبارت توسعه پایدار آنقدر تکرار شده که گاهی به شعاری کلیشهای تبدیل شده است. اما در برخی صنایع، این مفهوم نه فقط شعار بلکه ضرورتی حیاتی است — یکی از این صنایع، تجهیزات پزشکی است؛ جایی که هر تصمیم کوچک میتواند هم بر سلامت انسان و هم بر سلامت زمین اثر بگذارد.
وقتی از توسعه پایدار حرف میزنیم، بیشتر به انرژی و کشاورزی فکر میکنیم، اما بیمارستانها هم از بزرگترین مصرفکنندگان منابع طبیعیاند. فقط کافی است به حجم آب مصرفی برای شستوشوی تجهیزات، یا مقدار پسماند آلودهای که روزانه تولید میشود فکر کنیم.
در چنین شرایطی، هر نوآوری که بتواند مصرف منابع را کاهش دهد و خطر عفونت را کم کند، نه فقط یک پیشرفت صنعتی بلکه گامی واقعی در مسیر پایداری است.
سیستم سلامت ایران در مسیر پایداری با موانع متعددی روبهروست:
وابستگی بالا به مواد وارداتی
فشار مالی بیمارستانها و تأخیر در پرداختها
نبود برنامه جامع برای مدیریت پسماندهای پزشکی
فرسودگی زیرساختها و مصرف بالای انرژی
با اینحال، شرکتهای دانشبنیان ایرانی در چند سال گذشته نشان دادهاند که پایداری میتواند از درون صنعت رشد کند، حتی بدون حمایت مستقیم.
در سالهای اخیر، برخی تولیدکنندگان داخلی تجهیزات پزشکی با طراحی محصولات یکبارمصرف بهداشتی توانستهاند هم مصرف آب و مواد شیمیایی را کاهش دهند و هم خطر عفونت را در مراکز درمانی پایین بیاورند.
بهعنوان مثال، جایگزینی سیستمهای قدیمی شستوشوی مخازن ساکشن با کیسههای ساکشن یکبارمصرف موجب شده دهها میلیون لیتر آب در سال صرفهجویی شود و تماس پرسنل درمانی با آلودگیها کاهش یابد.
این همان جایی است که نوآوری، سلامت انسان و محیط زیست در یک نقطه بههم میرسند.
امروز توسعه پایدار فقط با نیت خوب پیش نمیرود؛ نیاز به داده و اندازهگیری دارد.
برخی شرکتها با بهرهگیری از سامانههای هوش تجاری (BI)، شاخصهایی مانند میزان صرفهجویی آب، انرژی و کاهش پسماند را بهصورت لحظهای رصد میکنند.
این رویکرد دادهمحور باعث میشود پایداری از سطح شعار فراتر رود و به ابزار تصمیمسازی مدیریتی تبدیل شود.
در نگاه کوتاهمدت، اجرای طرحهای سبز و نوآورانه شاید پرهزینه بهنظر برسد، اما در واقع نوعی سرمایهگذاری بلندمدت است. کاهش مصرف منابع، افزایش بهرهوری نیروی انسانی، و اعتماد بیشتر بیمارستانها، همه بازدهیهایی هستند که بهمرور ظاهر میشوند.
شرکت دانشبنیان مخازن طبی آبادیس یکی از نمونههای واقعی تحقق توسعه پایدار در صنعت تجهیزات پزشکی است. این شرکت با طراحی کیسههای ساکشن یکبارمصرف و استفاده از دادههای هوش تجاری برای اندازهگیری صرفهجویی منابع، تا امروز به صرفهجویی بیش از ۴۵ میلیون لیتر آب در نظام سلامت ایران کمک کرده است.
این تجربه نشان میدهد که پایداری، اگر درست فهمیده و بهدرستی اجرا شود، میتواند از دل تولید ملی آغاز شود و به الگویی جهانی تبدیل گردد.
گزارش کامل این تجربه را به مشاهده فرمایید.
