طلای خوراکی!!! گران قیمت ترین غذای دنیا !!! قارچ ترافل (truffle) یا همان قارچ دنبلان به عنوان گران قیمت ترین غذای سال ۲۰۱۶ شناخته شد به طوری که ارزش این غذا از خاویار ماهی هم بیشتر بوده است!!!
این قارچ معمولا در عمق ۳۰ سانتیمتری در خاک و نزدیک به ریشه برخی گیاهان و درختان (نظیر درخت بلوط) می‌روید. قارچ دنبلان یا همان قارچ ترافل حاوی بیش از ۱۵ نوع پروتئین و ویتامین است و اندازه این قارچ از یک فندق تا یک پرتقال متغیر است و همچنین این قارچ شکلی غده ای و شبیه به سیب زمینی دارد. انواع مختلف این قارچ زیر زمینی در رنگ های قرمز تیره، خاکستری، سفید، بنفش و سیاه یافت میشود که نوع سیاه و سفید آنها کمیاب تر و گران بهاتر می باشد. پرورش این قارچ مشکل است و زمان بر به همین جهت در مناطق کمی از چهان فقط این قارچ را پرورش میدند و بیشتر به صورت وحشی و پیدا کردن در طبیعت تامین میشود از این رو کمیاب بوده و قیمت بالایی دارد.
در ایران در شهرستان مانه و سملقان رویش این قارچ دیده شده است؛ در برخی از مراتع شهرستان طارم استان زنجان، نادرترین قارچ های دنبلان کوهی جهان شناسایی شده اند. اما بیشترین رویش آن در جنگل های استان گلستان می باشد. قارچ دنبلان کوهی در سال های پر باران و فصل پاییز و نیز از اول اسفند تا نیمه اول فروردین در مراتع شهرستان طارم رشد می کنند زیرا با گیاهان مرتعی همزیستی دارند.
اما محل رشد اصلی این قارچ که به آن عنوان طلای سفید هم داده‌اند معمولاً در منطقه آلبا در شمال ایتالیاست که مردم این منطقه با کمک سگ های خود سعی در پیدا کردن این قارچ دارند. رایحه دنبلان سفید زمستانی در بین دنبلان های دیگر بسیار دلپذیر و بی نظیر است. نمونه هایی که در کنار درختان بلوط رشد می کنند دارای ماندگارترین عطر (طولانی مدت) و نمونه هایی که در کنار درختان فندق رشد می کنند، شدیدترین بو را دارند.
قارچ دنبلان (قارچ ترافل) نوعی قارچ خوراکی گران قیمت و کمیاب است. این قارچ در گونه‌های مختلف به رنگ‌های قرمز تیره، خاکستری، سفید، بنفش و سیاه یافت میشود ولی لذیذترین و بهترین نوع آن دارای پوستهٔ سیاه رنگ است.
دو نوع سیاه و سفید این قارچ گران قیمت ترین قارچ‌های دنبلان زیرزمینی هستند. بیشترین میزان مصرف قارچ دنبلان در رستوران ها، صنایع غذایی، تهیهٔ انواع سس‌ها و روغن های معطر و نیز صنعت داروسازی است.
قارچ دنبلان، که در عمق تقریباً ۳۰ سانتیمتری و در مجاورت ریشهٔ برخی گیاهان و درختان رشد می‌کند، شکلی شبیه به سیب زمینی دارد و اندازهٔ آن از یک فندق تا اندازهٔ یک پرتقال متغیر است. (از همین شبیه به سیب زمینی بودن آن برای صادرات به عنوان سیب زمینی با گمرک و عوارض کم سو استفاده می شود!)
برداشت قارچ دنبلان کوهی از اواسط اسفند ماه شروع میشود و تا اواخر شهریور ادامه می‌یابد. این قارچ با اسپور تکثیر شده و اگر قارچ نرسیده باشد و برداشت انجام شود، فاقد اسپور بوده و باعث میشود که منبع آن در آن نقطه از بین برود. همچنین قارچی که نرسیده برداشت شود دارای کیفیت و ارزش غذایی پایین تری خواهد بود.
نخستین بار در سنگ نوشته‌های سومریان، در رابطه با خوراک دشمنانشان، به دنبلان اشاره شده است. در نوشته های تئوفراستوس، در قرن چهارم پیش از میلاد، نیز از قارچ دنبلان یاد میشود.
در آن زمان منشأ این قارچ مرموز بود؛ پلوتارخ و دیگران فکر می‌کردند دنبلان از رعد و برق، حرارت و آب در خاک پدید می‌آید، در طرف مقابل جوونال اعتقاد داشت منشأ دنبلان رعد و برق و باران است.
سیسرو دنبلان ها را کودکان زمین می‌دانست درحالی که دیوسکوریدس آنها را ریشه‌های ناهنجار می‌نامید. در دوران باستان در ایتالیا سه نوع دنبلان به عمل می‌آمد، اما رومیان تنها نوعی از آن را، که تروفل (تروففلس) نامیده می‌شد، استفاده می‌کردند.
این قارچ‌ها از کارتاژ و لیبی می‌آمد. در این مکان‌ها، در قدیم، آب و هوای ساحلی به خشکی امروز نبوده است.
در دوران قرون وسطی دنبلان به ندرت استفاده می‌شد. در سال ۱۴۸، تاریخ نگار پاپ، بارتلمئو پلتینا، ضمن اشاره به دنبلان گردی شامهٔ عالی نوعی از خوک را می‌ستاید.
طبق حدیثی که به وسیلهٔ سعید ابن زید از پیامبر اسلام نقل شده، دنبلان مانند ترنجبین است و آب آن بیماری چشم را درمان می‌کند.
در دورهٔ رنسانس، دنبلان در اروپا محبوبیت یافت و در دربار فرانسیس اول، پادشاه فرانسه، مورد توجه قرار گرفت. در قرن شانزدهم آشپزهای اروپایی، به‌ویژه آشپزهای فرانسوی، ادویه جات شرقی را به تدریج کنار گذشته و به طعم های طبیعی روی آوردند. در سال‌های ۱۷۸۰ دنبلان به شهرت تام رسیده بود و تنها در سفره اشراف یافت می‌شد.
در صفحه ۲۳۵ جلد اول کتاب خواجه تاجدار اثر ژان گوزه فرانسوی که به قلم ذبیح الله منصوری ترجمه شده است مندرج گردیده که آغامحمدخان قاجار قبل از اعلام پادشاهی و در حین تدارکات نظامی پدرش برای از پای درآوردن کریم خان زند در حدود سال‌های ۱۱۶۸ ه. ق به بعد که از منطقه انزلی گذر می‌نمود، مشاهده کرد اسب های مردمان محلی با بو کشیدن زمین دنبلان زمینی پیدا می‌کردند.
چندین گونه از قارچ های دنبلان در مناطق مختلف ایران رویش دارند. بیشترین نوع دنبلانی که در ایران جمع آوری میشود انواع دنبل بیابانی (Desert truffle) هستند به رنگ های قهوه ای یا سفید از جنس های ترفزیا (Terfezia)، تیرمانیا (Tirmania) هستند که برداشت آنها از اواسط زمستان و اوایل بهار از مناطق جنوبی کشور مانند جنوب شیراز مانند فیروزآباد، دشت کهنه لارستان، زرین‌دشت (حاجی‌آباد)، خرامه و هرمزگان و مناطق جنوبی سیرجان آغاز شده و تا اواسط اردیبهشت در سایر مناطق مانند آذربایجان، زنجان و شمال خراسان ادامه دارد.
اما چند سالی است که این قارچ در جنگل های هیرکانی واقع در استان گلستان به ویژه در شرق استان از جمله شهرستان های گالیکش و لوه یافت شده است و مهمترین رویشگاه های این گونه قارچ زیرخاکی است. هر چند که این قارچ در مناطقی از مینودشت، علی‌آباد کتول و گرگان هم رؤیت شده است.
قارچ دنبلان در بیشه‌های منطقه ارسباران، مخصوصاً در نزدیکی‌های روستای دریلو به وفور یافت میشود. همچنین در بخش یامچی در آذربایجان شرقی نیز بسیار یافت میشود؛ و از محصولات اقتصادی این منطقه است.
دنبلان‌های بخش یامچی دارای مرغوبیت بالایی هستند و بسیاری از اهالی شهر یامچی در خرید و فروش دنبلان حتی در بازارهای جهانی نیز نقش دارند، از همین رو نیروهای انتظامی و ارگان‌های دولتی یامچی پیدا کردن دنبلان را توسط افراد غیربومی در فصل دنبلان ممنوع کرده‌اند.
قابل توجه است که دنبالان در زبان ترکی متورم معنی می‌دهد؛ بدین ترتیب که این قارچ در حین رشد خاک های بالای خود را اندکی بالا می‌آورد و اهالی از همین نشانه قارچ را پیدا می‌کنند. بعلاوه، همین نام با مسما بر قدمت استفاده از این قارچ غذایی در منطقهٔ ارسباران دلالت می‌کند.
تلاش برای اهلی سازی و کاشت دنبلان نتیجه بخش بوده است. مردم در طی قرن‌ها مشاهده کرده بودند که این قارچ فقط در زیر درختان خاصی رشد می‌کند.
بر این اساس، در سال ۱۸۰۸، ژوزف تالون (Joseph Talon) فرانسوی میوه‌های ریخته شده در زیر درختان بلوط را جمع کرده و کاشت. نتیجه موفقیت آمیز بود: سال‌ها بعد، در زیر درخت‌های رشد کرده دنبلان مشاهده شد.
تلاش برای اهلی سازی و کاشت دنبلان (ترافل) نتیجه بخش بوده است. مردم در طی قرن‌ها مشاهده کرده بودند که این قارچ فقط در زیر درختان خاصی رشد می‌کند. ٔبر این اساس، در سال ۱۸۰۸، ژوزف تالون (Joseph Talon) فرانسوی میوه‌های ریخته شده در زیر درختان بلوط را جمع کرده و کاشت.
نتیجه موفقیت آمیز بود: سال‌ها بعد، در زیر درخت‌های رشد کرده دنبلان مشاهده شد. در سال ۱۸۴۷، اوت روسو فرانسوی، با کاشتن میوه های جمع آوری شده از زیر درختانی که قبلاً در آنجا دنبلان مشاهده شده بود، یک مزرعه‌ای ۷ هکتاری دنبلان ایجاد کرد.
اواخر قرن نوزدهم آفت اغلب کرم‌های ابریشم را در جنوب فرانسه از بین برد، و درنتیجه باغات توت بلااستفاده شدند. نتیجه آنکه زمین زیادی برای پرورش دنبلان در دسترس قرار گرفت. در سال ۱۸۹۰ حدود ۷۵۰۰۰ هکتار درخت تولیدکننده دنبلان در فرانسه کشت شده بود.
در قرن بیستم، همراه با صنعتی شدن فرانسه و تخلیه روستاها، اغلب این مزارع رهاشده و جزئی از طبیعت وحشی گردیدند. همچنین جنگ های جهانی اول و دوم که منجر به از بین رفتن خیلی از زمین ها و مراتع و روستاها گردید و به کشته شدن حدود ۲٪ مردان فرانسوی در طی جنگ جهانی دوم منجر شد، باعث فراموشی و از بین رفتن مهارت کشت دنبلان شد.
ازآنجاکه عمر باردهی مزارع دنبلان ۳۰ سال است، تولید پرورشی دنبلان در بعد از جنگ جهانی شدیداً سقوط کرده و قیمت‌ها به حدی بالا رفتند که در حال حاضر مصرف دنبلان به طبقه بالای جامعه، آن‌هم در مناسبت‌های خاص، محدود شده است.
در سی سال گذشته تلاش‌های جدیدی برای تولید انبوه دنبلان آغاز شده است. حدود ۸۰٪ دنبلان مصرف شده در فرانسه در مزارع پرورشی به عمل می‌آید؛ با اینحال، هنوز میزان تولید به سطح سال ۱۹۰۰ نرسیده است.
مزارع دنبلان در کشورهای انگلیس، ایالات متحده آمریکا، اسپانیا، سوئد، نیوزیلند، استرالیا و شیلی فعال هستند.
روغن دنبلان به‌عنوان جایگزینی ارزان‌قیمت دنبلان، برای ایجاد طعم و عطر این قارچ، استفاده میشود. اغلب روغن‌های دنبلان صرفاً از روغن‌زیتون و ترکیباتی مانند ۲٫۴ دیتیاپنتان تشکیل‌شده‌اند و نشانی از دنبلان واقعی ندارند.
دانیل پترسن (Daniel Patterson) در روزنامه نیویورک‌تایمز گزارش کرده است که اغلب سرآشپزها از شنیدن این موضوع که «روغن دنبلان شامل دنبلان نیست»، متعجب می‌شوند.
این گیاه دارای ترکیبات شیمیایی همچون:
مهمترین خواص این گیاه عبارت‌اند از:
