قارچ گانودرما ، که به آن ری-شی (ریشی) یا جان افزا نیز گفته می شود نوعی قارچ است . این قارچ در مناطق گرم و مرطوب آسیای شرقی رشد می کند. سالیان زیادی است که از این قارچ در طب سنتی شرقی استفاده می شود.
نام محلی این قارچ در کشور چین لینگ زین ، در ژاپن ری شی و در کره یونگ زهی است. به اعتقاد مردم کشور چین ، این قارچ نماد زندگی شاد ، سلامتی ، طول عمر و جاودانگی انسان است .
این قارچ های از گونه های قارچ های قرمز هستند اما برخلاف باور عموم که قارچ های قرمز راسمی می دانند ، این قارچ ها سمی نیستند و یکی از کامل ترین موادغذایی در جهان است که ارزش درمانی و تغذیه ای بی شماری دارد.
چینی‌ها معتقدند که این قارچ نماد زندگی شاد، شانس، سلامتی و طول عمر و حتی جاودانگی است. این قارچ در طب سنتی، جهت درمان بی‌خوابی، تنگی نفس، تقویت حافظه، بیماری‌های کلیه و کبد، ورم مفاصل، آسم مورداستفاده قرار می‌گیرد.
این قارچ بو و طعم دل‌پذیری ندارد و خام آن قابل خورده شدن نیست. در کشورهای مختلف به غیر از چین ژاپن و کره این قارچ به‌صورت ترکیب با خوردنی‌ها یا دمی‌های مختلف به‌خصوص پودر شده مصرف می‌شود.
قارچ گانودرما lucidum Ganoderma، یکی از قارچ‌هایی محسوب می‌شود که به دلیل دارا بودن خواص درمانی متعدد به عنوان بهترین قـارچ دارویی در سراسر جهان نام‌گذاری شده است. جالب است بدانید؛ در کشورهای آسیای شرقی از این قارچ بیشتر استفاده می‌شود و در کلیه متون طب سنتی چـین نیز از خواص قارچ گانودرما نام برده شده است و آن را برای درمان انواع بیماری‌ها (بدون عوارض جانبی) مؤثر می‌دانند.
پراکنش در ایران: این‌گونه از پراکنش گسترده‌ای در مناطق جنگلی ایران برخوردار بوده و تاکنون از پوشش‌های جنگلی مختلفی در استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، اردبیل و آذربایجان شرقی گزارش‌شده است.
این قارچ از روی چوب، کنده یا تنه‌ی درختان مختلفی ازجمله توسکا، بلوط، راش، نارون، ممرز، انجیلی، شمشاد و بلوط گزارش‌شده است.
زمان رویش: بیشترین اندام‌های بارده قارچ G.lucidum در ایران از اوایل خرداد تا اواخر دی ظاهر می‌گردد.
اندام بارده یک ساله، ۳ تا ۲۰ سانتی‌متر است که در مراحل اولیه‌ی رشد به شکل کشیده در امتداد پایه یا به ش کل یک تورم در رأس پایه دیده می‌شود.
در این مرحله، معمولاً رنگ کلاهک روشن‌تر از پایه است. به‌تدریج کلاهک شکل واقعی خود را پیداکرده و به شکل یک نیم‌دایره‌ی بادبزنی تا قلوه‌ای و معمولاً با حاشیه‌ی مواج و در مواردی کاملاً نامنظم و بدون شکل مشخص دیده می‌شود.
سطح کلاهک سخت، چوبی بوده و به‌وسیله‌ی ردیفی از شیارهای مواج و رنگارنگ و متحدالمرکز پوشیده شده است. کلاهک‌های جوان معمولاً به رنگ زرد تیره تا قهوه‌ای روشن بوده، اما باگذشت زمان به رنگ قهوه‌ای تا قرمز براق، شفاف و لاکی درمی‌آیند.
معمولاً شیارهای سطح کلاهک به سمت پایه تیره‌تر است، اما به سمت حاشیه به‌تدریج روشن‌تر می‌گردد، به‌طوری‌که رنگ کلاهک در نزدیکی پایه قرمز تیره بوده و به سمت حاشیه قرمز روشن، زرد تیره، زرد روشن و نهایتاً سفید زرد دیده می‌شود.
مرز بین رنگ‌ها کاملاً مشخص بوده و محدود به شیارهای مواج سطح کلاهک است. سطح لاکی، براق و جلاخورده‌ی کلاهک، به همراه رنگ‌های متنوع و زیبای آن، نمای زیبا و شگفت‌انگیزی به قارچ داده است.
نام علمی قارچ نیز برگرفته از همین مشخصه‌ی مورفولوژیکی است. «گان (Gan) به معنی درخشان و براق، درم (Derm) به معنی پوست و لوسیدوم (Lucidum) به معنی الماس درخشان است».
ضخامت کلاهک در محل اتصال به پایه، در حدود ۱ تا ۳ سانتی‌متر است، که به سمت حاشیه از ضخامت آن کاسته می‌شود.
پایه منظم و استوانه‌ای تا نامنظم و بدون هیچ شکل خاص بوده، به طول ۱۵-۳ سانتی‌متر و به قطر ۳-۰/۵ سانتی‌متر است. پایه مرکزی یا جانبی است.
سطح پایه نیز مشابه کلاهک جلاخورده و لاکی اما کاملاً صاف است. در مواردی پایه با پیچ‌خوردگی طولی همراه است. سطح زیرین کلاهک پوشیده از منافذی (Pores) است که درواقع سطح لوله‌های زایا و بارور قارچ (Tubes) محسوب می‌شوند.
سطح منافذ به رنگ سفید، کرمی، قهوه‌ای تا قهوه‌ای قرمز بوده و معمولاً ۳-۵ سوراخ دایره‌ای در هر میلی‌متر دیده می‌شود. گوشت قارچ به رنگ قهوه‌ای بوده و در مراحل اولیه‌ی رشد نرم و در مراحل بلوغ قارچ، سفت‌وسخت می‌گردد.
اسپورها به شکل بیضوی، به‌اندازه‌ی ۹-۵ * ۱۲-۷ میکرومتراند، معمولاً با یک زائده در یک سمت و صاف در سمت دیگر، با دو دیواره شارل دیواره‌ی بیرونی شفاف و دیواره‌ی درونی ضخیم هستند.
اسپورها معمولاً با سطح صاف دیده می‌شوند درحالی‌که در مشاهدات میکروسکوپی با بزرگنمایی بالا دیوارهای بیرونی نبود دیده از نقاط ریز و ظریف است.
بازیدیوم ها به شکل چماقی تا تخم مرغی، به‌اندازه‌ی ۱۵-۱۰ * ۳۰-۱۵ میکرومتر و با چهار استریگما می‌باشند. بازیدیوم ها در پایه دارای قوس اتصال (ClarnpConnection) هستند.
این‌گونه دارای گسترش جهانی بوده و به شکل منفرد با در دسته‌های چندتایی روی چوب، کنده یا بقایای چوبی درختان رشد می‌کند.
ازلحاظ تاکسونومیکی و قارچ شناختی مجموعه‌ی G.lucidum complex شامل چندگونه با تشابهات مورفولوژیکی بالا ازجمله گونهی G.tsuga است.
هرچند این‌گونه بر اساس مشخصات مورفولوژیکی عمومی در این گروه قرارگرفته‌اند، اما با استفاده از دسته‌ای از صفات مورفولوژیکی از یکدیگر قابل‌تمایز و تشخیص‌اند.
قارچ G.lucidum به‌عنوان یک قارچ شناخته‌شده ازنظر تاریخی و باستانی، دارای سابقه‌ی طولانی تا بیش از ۴۰۰۰ سال به‌ویژه در مشرق زمین است.
این قارچ در میان اقوام و ملل مختلف به‌عنوان سمبلی از بخت، اقبال و طالع خوش، صحت و سلامت، طول عمر، توان و نیرو، حیات و جاودانگی مطرح بوده است.
همچنین این قارچ به‌عنوان طلسمی برای حفاظت افراد یا منازل از شیاطین استفاده می‌شده است. در برخی فرهنگ‌ها نیز از این قارچ به‌عنوان جادوگری افسانه‌ای که توان درمان امراض گوناگون را دارد، یادشده است.
اسنادی در اختیار است که نشان می‌دهد از زمان پادشاهان سلسله‌ی یوآن در چین در ۱۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، تصاویر این قارچ به‌عنوان سمبل حیات جاودانه در نقاشی‌ها، حکاکی‌ها، نقوش فرش و تابلوها، جواهرات و لوازم‌آرایشی و تزئینی زنان، ظروف عطر و بسیاری آثار هنری دیگر مورداستفاده قرارگرفته است.
در میان برخی از حکمرانان چینی این قارچ به‌عنوان گیاه خدایان نامیده شده و امپراتوران چینی به‌منظور کسب جوانی جاودانه و حفظ سلامتی در پی این قارچ بوده‌اند.
احتمالاً در آن روزگار نیز این نام دارای پراکنش خاص و محدودی بوده و بافتن آن با مشکلاتی همراه بوده است، چراکه تنها سلاطین و اسراف به این قارچ دسترسی داشته‌اند.
تنها پس از تجربه‌ی موفق کشت مصنوعی این قارچ توسط ژاپنیها بود که عموم مردم توان مصرف این قارچ و ترکیبات حاصل از آنها را به‌دست آوردند.
در کتاب Herbal Pharmocopoeia که به‌عنوان یکی از کتب مرجع و قدیمی‌ترین مجموعه‌ی طب سنتی مشرق زمین، توسط بنیان‌گذار و پدر طب چینی Shen Nong در زمان سلسله‌ی هان (۲۰۰ سال بعد از میلاد) تألیف شده است، گیاهان طبی بر اساسی تأثیر مناسب و عوارض جانبی در سه سطح عالی، خوب و متوسط دسته‌بندی‌شده‌اند.
در این میان، قارچ G.lucidum در گروه اول و به‌عنوان یک داروی مؤثر و بدون عوارض جانبی معرفی‌شده است.
در کتاب Compendium of Materia Medical نیز Shi Zhen طبیعت دان و طبیب مقدس، به فواید این قارچ اشاره‌کرده است. بر اساس مستندات موجود، از این قارچ به‌منظور درمان بیماری‌هایی نظیر هپاتیت و سایر بیماری‌های کبدی، بیماری‌های کلیوی، فشارخون، دردها و تورم مفاصل، انواع سردردها، بی‌خوابی، برونشیت، آسم، برخی بیماری‌های گوارشی و برخی بیماری‌های دیگر استفاده می‌شده است.
این قارچ دارای بیش از ۴۰۰ ترکیب مختلف ازجمله استروییدها (Steroids)، استرول (Sterols)، الکالوئیدها (Alkaloids)، لاکتون ها (Lactones)، پلی ساکاریدها (Polysaccharides)، نوکلئوتیدها (Nucleotides)، اسیدهای چرب، تری ترپن ها (Triterpenes) است.
حداقل ۱۴۰ تری ترپن مختلف در این قارچ شناسایی‌شده است. (Rishi Misce) به‌طورکلی این تری ترپن ها بر اساس شباهت‌های ساختاری در ده گروه تقسیم می‌شوند.
ازجمله ترپن های شناسایی شده می‌توان به گانودریک (Ganoderic)، گانودرنیک (Ganoderenic)، اسید گانولوسیدیک (Ganolucidic Acids)، لوسیدومول ها (Lucidumols)، لوسیدنیک (Lucidenic)، گانوسپوریک اسید آ (Ganosporeric Acid A)، گانودرمانونتریول (Ganodermanontriol)، گانودرماتریول (Ganodermatriol)، گانودرمانوندیول (Ganodermanondiol)، گانودریول ها (Ganoderiols) و ترکیبات مختلفی از اسید گانودریک ازجمله اسید گانودریک α و β اشاره کرد که از اندام بارده، مسیلیوم و اسپورهای این قارچ استخراج‌شده است. (Min et al 2000, Sato et el.1986)
ثابت‌شده است که اسپورهای قارچ در مقایسه با سایر اندام‌های قارچی دارای تری ترپن ها هستند. اخیراً شش نوع اسید گانودریک دیگر تحت عنوان Ganoderic) (Acid γ، δ، ε، ξ،θ از اسپور های این قارچ شناسایی‌شده است که تمامی آنها دارای خواص ضد سایر می‌باشند. (2009,Min et al)
دسته‌ای از تری‌ترین ها نظیر اسید گانودریک U V W X و Y در بررسی‌های آزمایشگاهی دارای خواص سیتوتوکسیک در برابر سلولهای توموری ازجمله سلولهای هپاتوما (سلولهای سرطانی کبد) هستند.
برخی دیگر ازجمله اسید گانودریک C و D نیز دارای فعالیت آزادسازی آنتی هیستامین در برخی سلولهای موش‌های آزمایشگاهی‌اند. اسید گانودریک A نیز دارای فعالیت هپاتو پروتکتیو است.
اسید گائودریک A و متیل گانودرات (Methyl Ganoderate A) نیز به‌عنوان باردار ناله از فعالیت فرانسیل پروتئین ترانسفراز (Farlesyl Protein Transferase FTP) شناخته شدہ است.
دو ترکیب گانودریول Ganodoriol F) F) و گانودرمانتریول (Canodermanentriol) به‌عنوان ترکیباتی با خاصیت ضد HIV در انسان شناخته‌شده‌اند.
سه ترکیب Ganoderic Acid B، لوسیدومول Lucidumol A ) A) و گانولوسیدیک اسید Ganolucidic Acid A ) A) نیز در برابر آنزیم HIV – 1 protease خاصیت بازدارندگی نشان می‌دهند. (1998,.Min et al) مشتقات گانودریک اسید B و C نیز به‌عنوان بازدارنده سنتز کلسترول عمل می‌کنند.
پلی ساکاریدها کربوهیدرات‌های پیچیده‌ای هستند پیوستن چندین مونوساکارید تشکیل می‌شد تاکنون بیش از ۱۰۰ نوع پلی ساکارید بارده، میسلیوم و اسپور های قارچ G.lucidum استخراج و شناسایی‌شده است.
پلی ساکاریدها درواقع یکی از مهم‌ترین ترکیبات عملکرد دارویی قارچ هستند. مهم‌ترین پلی ساکاریدهای استخراج‌شده از قارچ G.lucidumn پلی ساکاریدهایی از گروه بتا دی گلوکان ها (β- D – glucans) می‌باشند.
علاوه بر این گروه از ترکیبات، هتروپلی ساکارید هایی (Heteropolysaccharides) دارای D-گلوکوز، D-گالاکتوز، D-مانوز، L- آرابینوز، D- زایلوز و L-فوکوز و گلیکوپروتیین ها (Glycoprotein) از اجزای مهم و مؤثر در فعالیت زیستی قارچ محسوب می‌شوند.
به‌طورکلی، پلی ساکاریدهای این قارچ یا اصطلاحاً GL-PS) به‌عنوان عوامل تنظیم‌کننده‌ی سیستم ایمنی بدن (Immuno- modulater) و ترکیبات ضد تومور (Anti Tumor) شناخته‌شده‌اند.
ثابت‌شده است که عصاره‌ی قارچ، مانع از تکثیر سلولهای سرطانی در مورد بیماری‌های مختلفی ازجمله لوسمی حاد میلوژن (Acute Myelogenous Leukemia)، سرطان ریه، سینه، کلورکتال، مثانه و پروستات می‌گردد.
در تمامی این موارد، فعالیت زیستی قارچ ناشی از وجود ترکیبات پلی ساکارید است.
همچنین نتایج تحقیقات انجام‌شده، نشان داده است که استفاده از پلی ساکاریدهای قارچ به‌تنهایی یا به همراه سایر داروهای ضد تومور شانس بقای موش های آزمایشگاهی مبتلابه انواع تومورها را افزایش می‌دهد.
ظاهراً عملکرد ضد توموری پلی ساکاریدهای قارچ، ناشی از افزایش فعالیت سیتوتوکسیک سلولهای (Natural Killer Cells) افزایش عملکرد فاکتور ضد تومور و اینترفرون γ ماکروفاژها و لنفوسیت‌ها، افزایش تکثیر سلولهای مونوسیتیک در سلولهای سرطانی، افزایش میزان (IL – 1 beta) Interleukin-1-beta و (IL-6) Interleukin-6 یا تأثیر بر سایر عملکردها است. (1997,.Wang et al)
F3 به‌عنوان عامل فعال در عصاره‌ی پلی ساکاریدهای قارچ شناخته‌شده است. این عامل سیتوکین هایی نظیر TNF-α، IL-1،IL-6،IL-12 تاثیرات آنتی توموری سلولهای -TITP را تحریک می‌کند. همچنین تأثیر این عامل در ممانعت از مرگ سلولی سلولهای نئوتروفیل (Neutrophil) ثابت‌شده است.
سلولهای نئوتروفیل به‌عنوان یکی از مهم‌ترین انواع گلبول‌های سفید خون نقش عمده‌ای در سیستم ایمنی بدن انسان دارا می‌باشند. (Jiang et al., 2004, Kashimoto et al. 2006, Lu et al., Xie et al. 2006, Yue et al. 2006)
دسته ای از قارچ های دارویی با دارا بودن برخی از ترکیبات آنتی بیوتیکی خواص ضد باکتری، ضد ویروس و ضد قارچ از خود نشان می دهند. تعدادی از قارچ های دارویی خاصیت آنتی بیوتیکی ویژه ای تنها روی باکتری ها، ویروس ها یا قارچ ها دارند.
برخی دیگر از گونه های دارویی قارچ ها نیز خواص مرکب بر روی قارچ | باکتری، قارچ | ویروس یا باکتری ویروس دارند.
در این میان، تعدادی از قارچ ها دارای فعالیت گسترده ی آنتی بیوتیکی بوده و بر روی طیف وسیعی از میکروارگانیزم ها از جمله باکتری ها، قارچ ها، ویروسها و انگل ها مؤثرند.
مهم ترین اعضای این گروه از قارچ های دارویی شامل ،G . lucidum GrifolafrondosaLentinual edodes. Agaricus xanthodermus. Armillaria mellea. Clitocybe nebularis Piptoporus betulinus و Pleurotus ostreatus می باشند.(2006 .Piraine 2006, Poucheret et al)
طی سال‌های متمادی، عصاره‌ی قارچ G.lucidum علیه بیماری‌های عفونی مزمن متعددی مورداستفاده قرار می‌گرفت. نتایج تحقیقات متعدد انجام‌شده نشان داده است. که قارچ G. lucidum دارای ترکیباتی آنتی باکتری در برابر باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی است.
عصاره‌ی استخراج‌شده از اندام بارده این قارچ مانع رشد بیش از ۱۵ نوع Escherechia coli و Trichophyton mentagrophytes می‌گردد.
همچنین ترکیبی از عصاره‌ی قارچ به همراه آنتی بیوتیک های دیگری نظیر آمپی سیلین، سفازولین و کلرامفنیکل تأثیر به‌مراتب بهتری در کنترل باکتری‌هایی نظیر Bacillus subtilis و Klebsiella oxytoca دارد.
در بررسی‌های انجام‌شده، اثرات آنتی بیوتیکی قارچ بر باکتری مهم Helicobacter pylori نیز ثابت‌شده است (2003.Gao et al). به نظر می‌رسد، ترکیبات استخراج‌شده نظیر گانومایسین (Ganomycin) و تری ترپنوئیدها دامنه‌ی آنتی باکتریال وسیعی علیه باکتری‌های مختلف داشته باشند.
چندین ترکیب تری ترپن از قارچ G.lucidum شامل گانودریول F گانودرمانونتیریول و گانودریک اسید B در برابر ویروس 1-HIV در انسان فعالیت ضدویروسی مناسبی نشان داده‌اند.
همچنین این قارچ از طریق فعالیت یک آنزیم لاکاز (Laccase) در برابر آنزیم ترانس کریپناز ویروس 1-HIV فعالیت بازدارندگی نشان می‌دهد. (El-Mekkawy et al. 1998)
دسته‌ای از تری ترپن ها ازجمله اسید گانودریک C می‌توانند مانع بیوسنتز کلسترول گردند. (Komada et al. 1989) همچنین ثابت‌شده است که قارچ G.lucidum به همراه قارچ Grifola frondosa از طریق فعالیت مولکول‌های شبه لکتین، ایمیل‌ها یا مشتقات تری ترپنوئیدها موجب کاهش فشارخون و بیماری‌های مرتبط ازجمله آنژین صدری و تصلب شرائین می‌گردند.
دو ترکیب گانودران A و B گلوکان هایی از قارچ G.lucidum هستند که خواص هیپوگلایسمیک (کاهش قند خون) از خود نشان داده و موجب کاهش علائم دیابت نوع دوم می‌کردند در یک بررسی بالینی تعداد ۷۱ نفر بیمار مبتلابه دیابت نوع دوم به مدت ۱۲ هفته تحت درمان با ترکیبب گانوپلی (Ganopoly)(یک پلی ساکارید از قارچ G.lucidum) قرار گرفتند.
نتایج نشان‌دهنده‌ی کاهش میزان قند خون پس از ۱۲ هفته در بیماران موردبررسی بود. (2004,.Gao et al)
نتایج مطالعات انجام‌شده ثابت کرده است که پلی ساکاریدهای استخراج‌شده از G. lucidum شامل اسید گانودریک R و S، اسید گانوسپورریک A و گانویلی دارای قابلیت حفاظت از کبد در برابر دسته‌ای از بیماری‌های کبدی ازجمله نکروز کبدی و هپاتیت B هستند. (2002.Gao et al)
نتایج مطالعات ثابت کرده است که قارچ گانودرما G.lucidum موجب کاهش جر خون و کلسترول می‌گردد. این قارچ مشابه قارچ Auricularia auricula- judas دارای فعالیت در مقابل اتصال Platelet ها بوده و از این طریق موجب کاهش انعقاد خون و تشکیل لخته‌های خونی می‌گردد.
قارچ G.lucidum ز طریق متابولیت هایی نظیر گلوکان ها، تری ترپنوئیدها، پلی ساکاریدها موجب تحریک سیتوکین ها، عوامل نکروز تومورها(tumor necrosis factors TNF) و لنفوسیتهای B و C و ماکروفاژها موجب تنظیم و بهبود سیستم ایمنی بدن می‌گردد.
کنترل اصلی انسان روی هماهنگی خواب توسط غده‌ی پینه آل یا پنبه‌ای مغز انجام می‌شود.
این غده هورمون ملاتونین را ترشح می‌کند که باعث می‌شود ما بخوابیم. موارد زیادی از جمله: استرس، عادت غذایی نا سالم سطح ملاتونین کاهش می‌یابد و این مسئله منجر به بی خوابی و ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شود.
قارچ گانودرما به دلیل داشتن مقدار زیاد پلی ساکارید می‌تواند به صورت کاملاً طبیعی عملکرد غده‌ی پینه آل را تقویت کند. هنگامی که این غده عملکرد طبیعی خود را دنبال کند هورمون ملاتونین به صورت عادی ترشح می‌شود و در نتیجه مشکل بی خوابی حل می‌شود.
همچنین این قارچ می‌تواند سیستم عصبی نا متعادل و ضعیف را تنظیم کند به همین دلیل به بی خوابی ناشی از ضعف سیستم عصبی کمک می‌کند.
قارچ گانودرما و خواص بی شمار آن ، امروزه برای همه ی افراد جامعه شناخته شده است .در زمانی که عموم افراد همه روزه به دلیل مشغله های گوناگون ، هوای آلوده و ترافیک سنگین دچار خستگی های مزمن می شوند ، استفاده از این قارچ به رفع خستگی و سلامت جسم و روان کمک می کند .
این قارچ می تواند با کاهش ضعف اعصاب ، سرگیجه ،سردرد و حساسیت ها به درمان خستگی مزمن و حتی افسردگی نیز کمک کند.
سندرم تنبلی تخمدان یا تخمدان پلی کیستیک، سندروم شایعی است که از هر ده زن در سنین باروری، یک نفر
به آن مبتلا است.عدم تعادل هورمونی و مشکلات سوخت و ساز در بدن این زنان وجود دارد. علت دقیق بروز تنبلی تخمدان مشخص نشده است.
تنبلی تخمدان با روش‌های مختلفی درمان می‌شود که یکی از این روش‌ها لاپاروسکوپی است. البته برای درمان تنبلی تخمدان درمان دارویی یا هورمون درمانی نیز تجویز می‌شود. در کنار تجویز پزشک روش‌های گیاهی مانند تأثیر قارچ گانودرما بر تنبلی تخمدان نیز بسیار تأثیر گذار است.
تاثیری که گانودرما دارد بیشتر متوجه تومورهای رشد کرده در تخمدان است. این گیاه با تاثیر بر سلامت بدن و برقراری تعادل هورمونی کمک بسیاری بر علاج تنبلی تخمدان دارد.
