ویراستی؛ پلتفرم ملی یا ابزار انحصارگرایان؟

آیا پلتفرم‌های داخلی می‌توانند جایگزین نمونه‌های خارجی شوند؟

ویراستی، پلتفرمی است که خود را نسخه بومی توییتر می‌داند و به‌محض معرفی، تعدادی از وزرای دولت سیزدهم در آن عضو شدند. مدتی است این پلتفرم به محلی برای تجمع انقلابی‌ها و حامیان تندروی حکومت تبدیل شده است. در ادامه، به مشکلات اساسی این پلتفرم و دلایل ناکامی آن می‌پردازیم.

محیطی بسته و پر از تندروی

ویراستی پلتفرمی محدود و بسته است که به‌جای جذب کاربران با سلایق متنوع، به فضایی برای جولان کاربران تندرو تبدیل شده است. هر نوع نظر و دیدگاه مخالف یا انتقادی در این پلتفرم به‌سرعت حذف می‌شود و کاربر پیام هشدار دریافت می‌کند. کاربرانی که نظرات مخالف ابراز می‌کنند، با موجی از حملات هماهنگ و گروهی مواجه می‌شوند.

یکی از دلایل اصلی عدم استقبال کاربران از ویراستی، استفاده آشکار از این پلتفرم برای پیشبرد کمپین‌های سیاسی است. این رویکرد، که شامل انتشار محتوای جهت‌دار و حمایت از کمپین‌های خاص می‌شود، باعث کاهش اعتماد عمومی به ویراستی شده است. بسیاری از کاربران، این پلتفرم را ابزاری برای ترویج پروپاگاندا می‌دانند و تمایلی به استفاده از آن ندارند.

یکی از این کمپین‌ها، تجمع حامیان فیلترینگ مقابل مرکز ملی فضای مجازی بود. این تجمع در ویراستی سازمان‌دهی شد و پوسترهای آن برای اولین بار در این پلتفرم منتشر شد. همچنین، اولین عکس‌ها و ویدیوهای این تجمع ابتدا در ویراستی به اشتراک گذاشته شد. این تجمع، که با حضور کمتر از صد نفر برگزار شد، شامل شعارهایی علیه شبکه‌های اجتماعی نظیر تلگرام، اینستاگرام و… بود. حاضران خواهان مسدودسازی کامل پلتفرم‌های خارجی بودند.

در نتیجه، ویراستی نه‌تنها به محلی برای تبادل آزادانه افکار تبدیل نشده است، بلکه به ابزاری تبلیغاتی برای تندروهایی تبدیل شده که کوچک‌ترین صدای مخالفی را تحمل نمی‌کنند.

کنترل شدید محتوا و سانسور بی‌حدوحصر

ویراستی به‌جای ایجاد فضایی آزاد برای تبادل نظر، به ابزاری برای اعمال شدیدترین نوع سانسور تبدیل شده است. محتوایی که اگر اندکی با روایت رسمی حکومت همخوانی نداشته باشد، حذف می‌شود. این رفتار باعث ایجاد سانسور مجازی شده است و تنها صداهای هم‌راستا با تندروها در آن شنیده می‌شوند. انتقاداتی که حتی در رسانه‌های رسمی کشور هم دیده می‌شود، در ویراستی با حذف یا اخطار مواجه می‌شوند.

نبود نوآوری و چالش در جذب کاربران

ویراستی نه از لحاظ طراحی و نه تجربه کاربری، توان رقابت با پلتفرم‌هایی مثل توییتر را ندارد. ضعف‌های فنی، رابط کاربری ناکارآمد، نبود ویژگی‌های جذاب و عدم وجود اپلیکیشن iOS در اپ‌استور باعث شده است که این پلتفرم در جذب کاربران عادی شکست بخورد.

بسیاری از کاربرانی که برای آزمایش به ویراستی پیوسته بودند، پس از مدت کوتاهی به دلیل تجربه نامطلوب آن را ترک کردند.

چرا ویراستی شکست خورد؟

شکست ویراستی از چند جنبه قابل بررسی است:

۱.عدم اعتماد عمومی:کاربران ایرانی، با توجه به سابقه دولت‌ها و نهادهای امنیتی در کنترل و نظارت بر پلتفرم‌های داخلی، به ویراستی اعتماد ندارند. این نگاه منفی نسبت به پیام‌رسان‌های بومی نظیر گپ، ایتا و روبیکا نیز وجود دارد.

۲.نبود آزادی بیان:فضای بسته و سیاست‌های سانسور، این پلتفرم را برای بسیاری از کاربران غیرقابل‌استفاده کرده است.

۳.ضعف در اجرا:تجربه کاربری ضعیف، ویژگی‌های محدود و عدم نوآوری، ویراستی را به محصولی ناموفق تبدیل کرده است.

ویراستی، به‌جای تبدیل شدن به یک نسخه ایرانی موفق از توییتر، به ابزاری برای تقویت جریان‌های تندرو، سانسور و حذف صداهای مخالف تبدیل شده است. این پلتفرم، به دلیل سیاست‌های نادرست، مدیریت ناکارآمد و فقدان نوآوری، عملاً به یک پروژه شکست‌خورده تبدیل شده است.

برای پلتفرمی که قرار بود صدای همه کاربران باشد، محدود کردن فضا به تندروها و حذف صدای مخالف تنها به معنای دفن اهداف اولیه و نابودی کامل اعتماد کاربران است.

علیرضا رجایی، روزنامه‌نگار