پانزی،واژهای است که طی چند سال گذشته بارها و بارها به گوش ما خورده است. این روش کلاهبرداری، که نام خود را از چارلز پانزی میگیرد، به این صورت عمل میکند که فرد یا مجموعهای ادعا میکند که با دریافت پول از مردم سود بالایی به آنها پرداخت خواهد کرد، مثلا تجارت در بازار بورس یا انجام معاملات ارزی.آنها وعده سودهای ثابت ماهیانه را میدهند اما در واقع، این سودها از پول سرمایهگذاران جدید تامین میشود، نه از انجام فعالیت اقتصادی واقعی.
به عنوان مثال، فرض کنید که شما ۵۰ میلیون تومان در چنین مجموعهای سرمایهگذاری میکنید و آنها به شما وعده سود ماهانه ۳۰ درصدی را میدهند. پس از گذشت یک ماه، سود شما از سرمایه افرادی که به تازگی به این زنجیره پیوستهاند پرداخت میشود. این چرخه تا زمانی ادامه مییابد که سرمایهگذاران جدید به این مجموعه بپیوندند و به محض اینکه دیگر مردم در این مجموعه سرمایهگذاری نکنند، پرداختها متوقف میشود و مدیران پروژه ناپدید میشوند و در بسیاری مواقع از کشور خارج میشوند.
اکثر طرحهای پانزی، سرمایه را به صورت ارز دیجیتال دریافت میکنند که ردیابی آنها دشوار است. این امر پیگیری قانونی مدیران این شرکتها را بسیار دشوار میکند.
با توجه به شرایط سخت اقتصادی، تبلیغات فراوان پروژههای پانزی و وعدههای سودهای بالا، بسیاری از افراد در دام این کلاهبرداریها میافتند. به همین خاطر لازم است که اطلاعرسانی گستردهتری در جامعه صورت گیرد. هر چند پلیس فتا تلاش کرده است با ارسال پیامکهای هشدار، نسبت به این معضل هشدار دهد، اما این اقدامات به تنهایی کافی نیستند. ضروری است که در رسانههای مختلف همچون صدا و سیما و سایر پلتفرمها، به صورت گسترده و مکرر در این خصوص صحبت شود.
مردم باید آگاه شوند که پرداخت سود ثابت ، به جز در موارد قانونی نظیر بانکها و صندوقهای سرمایهگذاری که تحت نظارت دولتی قرار دارند، در هیچ سازمان یا نهاد دیگری قانونی نیست. هر مجموعهای که وعده پرداخت سودهای بالا را میدهد، احتمالاً کلاهبردار است یا سرمایهگذاری با ریسک بالا است.
در نهایت، باید توجه داشت که بدون اطلاعرسانی گسترده و مداوم، تعداد خانوادههایی که توسط شبکههای پانزی به دام میافتند روز به روز افزایش پیدا میکند و این امر باعث افزایش پروندههای قضایی خواهد شد.