پديده سرريز نوسانات با استفاده از مدل GARCH-BEKK پرداختـه شد و نتايج حاصل از آن در جدول 5 گزارش شده است. فـرض صـفر اين الگو عـدم وجـود اثـر سـرريز اسـت. در ايـن جـدول A نشـان از تأثيرگذاري شـوك گذشـته بـر نوسـانات جـاري و حـرف B نشـان از تاثيرگذاري نوسانات گذشته بر نوسانات جاري دارد. حرف C نيز بيانگر عرض از مبداء ميباشد كه از لحاظ اقتصادي تفسير مشخصـي نـدارد. عدد 1 نشاندهنده صنايع قنـد و شـكر، عـدد2 نشـان دهنـده صـنايع خوراكي و آشاميدني و عدد 3 نشان دهنـده بـازار ارز اسـت. همچنـين
الگو با يك وفقه بررسي شده است. همان گونه كه ملاحظه مـيشـود معنـيداري )1,1(A و )1,1(B
نشان ميدهد شوك و نوسانات گذشته بـازار صـنايع قنـد و شـكر بـر نوسانات جاري اين بازار اثرگذار است. معنـيداري )1,2(A و )1,2(B نشان ميدهد كه شوك و نوسانات در زمان 1-t در بازار صنايع قنـد و شكر بر نوسانات در زمان t بازار صنايع خـوراكي و آشـاميدني اثرگـذار است و همچنين معنـيداري )1,3(B نشـان مـيدهـد كـه نوسـانات گذشته بازار صنايع قند و شكر بر نوسانات جاري بازار ارز اثرگذار است اما عدم معنيداري )1,3(A نشان ميدهد كه شوكهاي گذشته بـازار
صنايع قند و شكر بر نوسانات جاري بازار ارز اثرگذار نيست. نتايج الگو نشان ميدهد كه در بازار صنايع خـوراكي و آشـاميدني
نيز متغيرهاي )2,2(A و )2,2(B معنيدار هستند كه نشان دهنـده آن است كه نوسانات جاري بازار صنايع خوراكي و آشـاميدني از شـوك و
نوسانات گذشته در بازار خود اثر ميپذيرند.
جدول2- نتايج آزمون ديكي فولر تعميم يافته
??
جدول 3- نتايج آزمون ليونگ باكس در توان دوم متغيرهاي مورد بررسي
مأخذ: يافته هاي پژوهش ***- معني داري در سطح 1 درصد است.
جدول 4- نتايج آزمون ضريب لاگرانژ براي بررسي واريانس ناهمساني متغيرها
مأخذ: يافتههاي پژوهش ***- معني داري در سطح 1 درصد است.
آماره ديكي فولر
1/013181
2/173201
0/034150-
***14/75489- ***14/67039- ***13/65563-
متغير
شاخص صنايع قند وشكر
شاخص صنايع خوراكي و آشاميدني
شاخص ارز
عايدي شاخص صنايع قند و شكر
عايدي شاخص صنايع خوراكي و آشاميدني
عايدي شاخص ارز مأخذ: يافته هاي پژوهش ***- معني داري در سطح 1 درصد است.
?
فرض صفر آزمون ليونگ باكس عدم خودهمبستگي اسـت، پـس با رد شدن فـرض صـفر وجـود خودهمبسـتگي و در نتيجـه واريـانس ناهمساني در متغيرها تأييد شود. جدول 3 نتايج ايـن آزمـون را نشـان ميدهد. براي بررسي خودهمبستگي نياز به در نظر گرفتن وقفه است، در جدول 3 فقط نتايج وقفههاي 8، 16 و 24 گزارش شده است. وقفه نهايي در نظر گرفته شده در ايـن مطالعـه وقفـه 24 اسـت كـه بـراي دادههاي هفتگي داراي اطمينان بالايي است. نتـايج جـدول 3 نشـان ميدهد كه فرض صفر آزمون ليونـگ بـاكس مبنـي بـر عـدم وجـود خودهمبستگي را نمـيتـوان پـذيرفت و در نتيجـه خودهمبسـتگي در
متغيرها وجود دارد. روش ديگر براي بررسي وجـود اثـر ARCH در متغيرهـا آزمـون
ضريب لاگرانژ انگل است. فرض صـفر ايـن آزمـون عـدم وجـود اثـر ARCH در متغيرهاست )18(. همان طـور كـه در جـدول 4 مشـاهده ميشود فرض صفر اين آزمون رد ميشود. به عبارتي در هر سه متغير
وجود اثر ARCH تأييد ميشود.
متغير وقفه 8 وقفه 16 وقفه 24
عايدي شاخص صنايع قند وشكر ***98/558 ***98/649 ***98/746
عايدي شاخص صنايع خوراكي و آشاميدني ***98/556 ***98/648 ***98/745
عايدي شاخص ارز ***98/560 ***98/651 ***98/748
متغير )10(ARCH
عايدي شاخص صنايع قند و شكر ***97/490582
عايدي شاخص صنايع خوراكي و آشاميدني ***97/488944
عايدي شاخص ارز ***97/493215
اثرگذار نيست. جدول 6 نتايج حاصل از بررسي خوبي برازش مدل بـا اسـتفاده از
آزمون ليونگ باكس از طريق بررسي خودهمبسـتگي در پسـماندها را نشان ميدهد. فرض صفر آزمون ليونگ باكس بايد مورد پذيرش قرار بگيرد تا عدم وجود خودهمبستگي در متغيرها تأييد شـود. نتـايج ايـن آزمون در جدول 6 نشان مـيدهـد كـه در پسـماندها، خودهمبسـتگي وجود ندارد و مدل به خوبي برازش شده است و نتايج حاصـل از مـدل
GARCH-BEKK قابل اعتماد است. نتايج بررسي وجود اثر ARCH در پسـماندها در جـدول 7 نشـان
داده شده است. براي خوبي برازش الگـو، پسـماندها نبايـد داراي اثـر ARCH داشته باشند. همان گونه كه ملاحظه ميشـود، اثـر ARCH به خوبي از متغيرها حذف شده است و مـدل بـه خـوبي بـرازش شـده
است.
معنيداري متغيرهاي )2,1(A و )2,1(B نشان ميدهد كه شوك و نوسانات گذشته بازار صنايع خوراكي و آشاميدني بر نوسانات جـاري بازار صنايع قند و شكر اثرگذار است. همچنين معنـيداري متغيرهـاي )2,3(A و )2,3(B حكايت از آن دارد كه شـوك و نوسـانات گذشـته بازار صنايع خوراكي بر نوسانات جاري بـازار ارز اثرگـذار اسـت. نتـايج نشان ميدهد كه متغيرهاي )3,3(A و )3,3(B نيز معنيدار هسـتند و نشان ميدهد كه نوسانات گذشته بـازار ارز و شـوك در زمـان 1-t در بازار ارز بر نوسانات جاري بازار ارز در زمان t اثرگذار اسـت. همچنـين معنيداري متغيرهاي )3,1(A و )3,1(B نشان ميدهد كـه شـوك و نوسانات گذشته بازار ارز بر نوسانات جاري بـازار صـنايع قنـد و شـكر اثرگذار است و معنيداري )3,2(A بيـانگر آن اسـت كـه شـوكهـاي گذشته بازار ارز بر نوسانات جاري صنايع خوراكي و آشاميدني اثرگـذار است اما معنيدار نبودن متغير )3,2(B نشان مـيدهـد كـه نوسـانات گذشته بازار ارز بر نوسانات جاري بـازار صـنايع خـوراكي و آشـاميدني
جدول 5- نتايج حاصل از الگوي GARCH-BEKK
182 نشريه اقتصاد و توسعه كشاورزي، جلد 28 ، شماره2 ، تابستان 1393
?
آمارهt
متغير ضريب انحراف معيار
14/01111
13/84038 13/04269- 13/94316 1/23118- 0/00509- 23/13600 3/25401 0/36993- 4/51435- 33/92113 7/17245- 9/43723 6/97387- 15/70231 22/92875 10/01059- 12/96265- 3/72732- 7/46631 7/89935- 14/28323- 0/49364 14/08334
0/67066629 9/39677991*** C(1,1)
0/92958528 12/86581520*** C(2,1)
0/07720080 -1/00690603*** C(2,2)
1/03896418 14/48644269*** C(3,1)
0/06333169 -0/07797244ns C(3,2)
0/06923535 -0/00035247ns C(3,3)
0/01959819 0/45342357*** A(1,1)
0/01891874 0/06156169*** A(1,2)
0/05828437 -0/02156089ns A(1,3)
0/00898869 -0/04057809*** A(2,1)
0/01652288 0/56047466*** A(2,2)
0/04876004 -0/34972874*** A(2,3)
0/00518012 0/04888592*** A(3,1)
0/01682917 -0/11736444*** A(3,2)
0/050822460 0/79806350*** A(3,3)
0/02739077 0/62803605*** B(1,1)
0/03419579 -0/34232011*** B(1,2)
0/03184126 -0/41274696*** B(1,3)
0/02867681 -0/10688778*** B(2,1)
0/03078745 0/22986883*** B(2,2)
0/01238963 -0/09786993*** B(2,3)
0/02250572 -0/32145449*** B(3,1)
0/01052191 0/00519403ns B(3,2)
0/02417908 0/34052223*** B(3,3)
مأخذ: يافتههاي پژوهش ***- معنيداري در سطح 1 درصد است. ns- عدم معنيداري در سطوح 1، 5 و 10 درصد است.
بررسي اثر سرريز نوسانات نرخ ارز بر شاخص صنايع كشاورزي... 183
جدول6- نتايج آزمون ليونگ باكس در توان دوم پسماندهاي استاندارد شده مدل
مأخذ: يافتههاي پژوهش ns عدم وجود خودهمبستگي در سطوح 1، 5 و 10 درصد است.
?
وقفه 16 وقفه 24
وقفه 8
0/07192ns 0/04656ns
عايدي شاخص صنايع قند وشكر 0/02278ns
0/07155ns 0/04640ns
عايدي شاخص صنايع خوراكي و آشاميدني 0/02278ns
0/07067ns 0/04580ns
عايدي شاخص ارز 0/02246ns
شكر و بازار ارز اثرگذار است. در رابطه با بازار ارز نيـز نتـايج مشـابهي حاصل شده است. چنانچه شوكي در دورههاي قبـل بـر بـازار ارز وارد گردد، اثر خود را بر دوره بعد بازار ارز، بازار صنايع خوراكي و آشاميدني و بازار صنايع قند و شكر نشان ميدهد كه ميتواند ناشي از وابسـتگي
اين دو صنعت به واردات و صادرات و در نتيجه نرخ ارز باشد. با توجه به نتايج تحقيق ميتوان پيشنهاد نمود كه: از آنجا كه صنايع خوراكي و آشاميدني و صنايع قند و شكر بخشي
از مواد اوليه خود را از طريق واردات تأمين ميكنند و بخشي از درآمـد خود را از طريق صادرات محصولات كسب مينمايند و تغييـرات نـرخ ارز بـر درآمـدها و هزينـههـاي ايـن صـنايع اثرگـذار اسـت، بنـابراين جلوگيري از نوسانات در بازار ارز و ثبات در اين بازار از طريـق تعـادل درعرضه و تقاضا در بازار ارز و كنترل بانـك مركـزي و دسـتگاههـاي
نظارتي در بازار ارز، مانع از بروز نوسان در اين دو صنعت خواهد شد. از آنجايي كه نتايج تحقيق نشان داد كه نوسانات جاري و گذشـته
در بازارهاي تحقيق بر نوسانات جاري بازار خودشان و ديگر بازارها اثر ميگذارد، پيشنهاد ميشود سياستگـذاران و تصـميمگيـران در اتخـاذ سياستهاي پولي و مالي بهگونهاي عمل كنند كه از ايجاد نوسـان در
بازارهاي سرمايه و ارز جلوگيري شود.
