پروتکل ها در شبکه

🔗 پروتکل شبکه چیست و چرا اهمیت دارد؟

وقتی دو یا چند کامپیوتر با هم در ارتباط هستند، باید زبانی مشترک برای تبادل اطلاعات داشته باشند. این زبان مشترک را پروتکل شبکه (Network Protocol) می‌نامند. بدون وجود پروتکل‌ها، هیچ دستگاهی نمی‌تواند داده‌ها را درست ارسال یا دریافت کند.

💡 تعریف ساده

پروتکل شبکه مجموعه‌ای از قوانین و استانداردهاست که نحوه‌ی برقراری ارتباط، ارسال و دریافت داده‌ها را بین دستگاه‌ها مشخص می‌کند.

مثلاً تعیین می‌کند:

• داده‌ها چطور بسته‌بندی (packet) شوند،

• به چه روشی ارسال شوند،

• و اگر در مسیر خطایی رخ داد، چگونه تصحیح شود.

🌐 انواع مهم پروتکل‌های شبکه

• TCP/IP – مهم‌ترین پروتکل پایه اینترنت است. TCP وظیفه اطمینان از تحویل صحیح داده را دارد و IP مسیر ارسال را تعیین می‌کند.

• HTTP / HTTPS – برای نمایش صفحات وب در مرورگر استفاده می‌شود. نسخه HTTPS ایمن‌تر است چون اطلاعات را رمزگذاری می‌کند.

• FTP – برای انتقال فایل بین سرورها و کامپیوترها به کار می‌رود.

• SMTP / POP3 / IMAP – مخصوص ارسال و دریافت ایمیل هستند.

• DNS – نام دامنه‌ها () را به آدرس IP قابل فهم برای کامپیوتر تبدیل می‌کند.

🧠 چرا پروتکل‌ها ضروری‌اند؟

بدون پروتکل‌ها، ارتباط بین سیستم‌ها غیرممکن است. هر پروتکل مانند «قانون رانندگی در شبکه» عمل می‌کند تا همه دستگاه‌ها بتوانند بدون تصادف و خطا با هم صحبت کنند.

🔒 امنیت در پروتکل‌ها

پروتکل‌های مدرن مانند HTTPS و SSH از رمزنگاری استفاده می‌کنند تا جلوی سرقت اطلاعات در هنگام انتقال گرفته شود.