مهندس مجری : عملیات اجرایی ساختمان باید منحصرا توسط مهندس مجری ساختمان که دارای صلاحیت اجرا ساختمان هستند انجام شود. مجری نماینده فنی کارفرما در اجرای ساختمان بوده و
پاسخگوی تمامی مراحل اجرای کار به ناظر یا ناظران و دیگر مراجع کنترل کننده می باشد.کلیه عملیات اجرایی ساختمان باید توسط اشخاص حقیقی و دفاتر مهندسی به عنوان مجری طبق
دستورالعمل های وزارت راه و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی ساختمان انجام گیرد. مجری ساختمان مسئولیت کنترل صحت انجام کلیه عملیات اجرای ساختمان را برعهده دارد و در اجرای این
عملیات باید مقررات ملی ساختمان، ضوابط و مقررات شهرسازی، و نقشه های مصوب مرجع صدور پروانه را رعایت نمایند. هم چنین مجری باید برنامه زمان بندی کارهای اجرایی را به اطلاع ناظر
رسانده و کلیه عملیات های اجرایی خصوصا قسمت هایی از ساختمان که پوشیده خواهد شد را با هماهنگی ناظر اجرا کرده و شرایط نظارت برای ناظر یا ناظرین ساختمان را فراهم کند.
همان طورکه اشاره شد اجرای سازه بر اساس آیین نامه مقررات ملی و دستور العمل های شهرداری و پاسخگویی در تمامی مراحل اجرای کار بر عهده مجری ساختمان است. در ابتدای پروژه لازم است تا
مجری ساختمان به بررسی دقیق نقشه ها بپردازد و در صورت رویت اشکال یا ایراد در آن نظرات پیشنهادی خود را برای اصلاح به طراح و محاسب به صورت کتبی اعلام نماید. هم چنین در حین اجرای پروژه
چنان چه مهندس مجری تغییر در برنامه تفضیلی پروژه را ضروری تشخیص دهد، قبل از موعد انجام کار مراتب را با ذکر دلیل و به صورت کتبی به کارفرما اطلاع دهد. لازم به ذکر است که اعمال هرگونه
تغییرات مستلزم کسب مجوز از ناظر ساختمان می باشد.
هم چنین مجری پروژه موظف است از مهندسان رشته های دیگر ساختمان، کاردان های فنی، معماران تجربی، کارگران و استاد کاران و هم چنین عوامل فنی ماهر در اجرای پروژه استفاده کند، هم چنین
مصالح مورد استفاده توسط مجری ساختمان باید مصالح مطابق مشخصات فنی نقشه ها باشد. همان طور که شروع کار مجری ساختمان با استفاده از نقشه هایی است که محاسب در اختیار او گذاشته
است پایان کار مجری ساختمان نیز منجر به تهیه نقشه های جزئیات به همان صورتی که اجرا شده اعم از معماری، سازه، تاسیسات و … می شود. ای نقشه ها باید به تایید ناظر یا نظران رسیده و یک
نسخه از آن هم به کارفرما ارائه شود.
پیشتر در مورد الزام به پاسخگویی مجری ساختمان به ناظر یا ناظرین گفتیم. سازمان نظام مهندسی ساختمان و سایر مراجع کنترل ساختمان نیز می توانند عملکرد مجری ساختمان را بررسی نمایند و
مکلفند در صورت اطلاع و مشاهده هرگونه تخلف مراتب را بررسی و اتخاذ تصمیم، حسب مورد به سازمان راه و شهرسازی استان و شورای انتظامی نظام مهندسی سازمان اعلام، تا در صورت لزوم
نسبت به برخورد انضباطی با مجری تا حد ابطال پروانه اشتغال اقدام نمایند.
مهندس مجری ساختمان موظف است قبل از شروع عملیات اجرایی پروژه مشخصات ساختمان در دست احداث را بر روی تابلویی در کنار معبر عمومی به طوریکه از فاصله مناسب برای عموم افراد قابل
دیدن باشد، درج نماید. این تابلو تا زمان پایان کار باید باقی بماند. ابعاد و اندازه و مشخصات تابلو توسط سازمان نظام مهندسی مشخص می شود.
مجری ساختمان موظف است علاوه بر موراد گفته شده در بالا یک سری دیگری اقداماتی را انجام دهد که در ادامه به صورت مختصر به آن ها اشاره خواهیم کرد.
همان‌طور که گفته شد ، مطابق ماده 9 آیین‌نامه اجرایی ماده 33 ، کلیه عملیات اجرایی ساختمان می‌بایست توسط مجری صاحب صلاحیت یا همان مجری ذیصلاح انجام شود .
از این ماده‌قانونی و نیز احکام صادره در خصوص مجریان فاقد صلاحیت ، این‌طور برداشت می‌شود که حتی تخریب و تعمیرات جزئی در ساختمان نیز می‌بایست توسط مجری ذیصلاح
انجام گردد و مالکان می‌بایست از خدمات این افراد استفاده نمایند.
مطابق با ماده 6 دستورالعمل نحوه فعالیت سازندگان مسکن و ساختمان ، کلیه مسئولیتهای اجرای ساختمان به‌نحوی‌که در قانون نظام‌مهندسی و کنترل ساختمان ، آیین‌نامه اجرایی و شیوه‌نامه‌های
منبعث از آن ذکرشده بر عهده سازندگان حقیقی و حقوقی موضوع این ابلاغیه می‌باشد .مجریان ساختمانی درنهایت می‌بایست به کارفرما ، مرجع صدور پروانه ، مراجع کنترل ساختمان ، دستگاه نظارت
و ناظران پاسخگو باشند .
این دسته از مسئولیت از جانب قوانین جاری در حوزه ساخت‌وساز شهری بر عهده مهندسین مجری ساختمان گذاشته‌شده و از این باب به این گروه از وظایف ، وظایف قانونی یا عمومی گفته می‌شود .
بر اساس مبحث دوم مقررات ملی و نیز شرایط عمومی پیمان مجری ذیصلاح وظایف زیر را بر عهده دارد :
عامل دیگری که می‌تواند موجب ایجاد تعهدات و مسئولیت شود ، قرارداد منعقدشده بین مالک یا صاحب‌کار و مجری ساختمان می‌باشد که در اینجا به‌عنوان وظایف قراردادی از آنها یاد می‌شود . همان‌طور
که گفته شد مجری ذیصلاح در قالب قراردادهای همسان با مالک وارد اجرای ساختمان می‌شود .
قراردادهای همسان قراردادهایی هستند که دارای یک قالب یکسان بوده و توسط سازمان استان تهیه و تدوین‌شده و توسط طرفین قرارداد در دفترخانه ثبت‌شده و به سازمان استان و مرجع صدور پروانه
تحویل میگردد.
اما بر اساس ماده 4 فصل هشتم مبحث دوم مقررات ملی ساختمان قراردادهای اجرای ساختمان به 3 دسته تقسیم می‌گردند :
اما ازآنجاکه عموماً انتخاب اکیپ‌های اجرایی ، مصالح ، پرداخت دستمزدها و هزینه‌های خرید مصالح توسط مالک یا سازنده انجام‌شده و عموماً مجریان ذیصلاح دخالتی در آن ندارند ، سازمان‌های نظام‌مهندسی
در برخی استان‌ها یک قالب جدید برای عقد قرارداد اجرای ساختمان تهیه و تدوین کرده‌اند با عنوان ، قرارداد مدیریت برساخت یا قرارداد مدیریت بر اجرا .
هر یک از این قراردادها دارای تعهدات و مسئولیت‌هایی برای مهندسان و مالکان بوده و طرفین قرارداد می‌بایست در قالب این تعهدات و مسئولیت‌ها عمل کرده و اجرای ساختمان را انجام دهند .
صاحب کاری که دارای مجوز یا پروانه اشتغال از وزارت مسکن و شهرسازی در صلاحیت اجرای ساختمان باشد، می تواند مجری کار خود باشد و نیازی به ارایه قرارداد ندارد اما تمامی مسوولیت ها و مقررات
مجری برعهده وی خواهد بود و مکلف است مفاد شرایط عمومی قراردادهای همسان را رعایت نماید.
مطالعه و بررسی مشخصات مندرج در پروانه ساختمان ، نقشه های اجرایی و مشخصات فنی ساختمان قبل از شروع عملیات اجرایی و اعلام اشکالات و مغایرت های احتمالی بین پروانه ساختمان و نقشه
ها یا نقشه ها با یکدیگر یا بین نقشه ها و مشخصات فنی و یا وجود نقص در آنها به طراح یا طراحان آن . در صورتی که این موارد منجر به تغییراتی در طراحی ساختمان گردد مراتب باید به صاحب کار
نیز اعلام شود.
ارایه برنامه زمانبندی کلی و تفصیلی کارهای اجرایی ساختمان از آغاز تا پایان کار و همچنین اعلام توقف و شروع مجدد آن به صاحب کار و ناظر هماهنگ کننده و فراهم نمودن شرایط نظارت برعملیات
اجرایی ساختمان برای آنها به ویژه قسمتهایی از ساختمان که پوشیده خواهند شد و ایجاد هماهنگی در چارچوب وظایف تعیین شده برای ناظر هماهنگ کننده و سایر ناظران. رعایت اصول ایمنی و
حفاظت کارگاه و ساختمانهای پیرامون آن و همچنین رعایت مسایل زیست محیطی کارگاه.
صحت انجام تمامی عملیات اجرایی ساختمان ، رعایت مقررات ملی ساختمان ، رعایت ضوابط و مقررات شهرسازی ، اجرای محتوای مندرج در پروانه ساختمان و نقشه های مصوب. اخذ موافقت و تأیید
کتبی صاحب کار ، ناظر مربوط و ناظر هماهنگ کننده در هر گونه تغییراتی در برنامه تفصیلی اجرایی کار و اخذ موافقت و تأیید کتبی صاحب کار و طراح مربوط و مسؤول دفتر طراحی در هرگونه تغییراتی
در نقشه ها یا مشخصات فنی و مقررات ملی ساختمان مربوط به کار در دست اجرا.
استفاده از مهندسان و کاردانهای فنی رشته های مختلف ساختمان و معماران تجربی دارای پروانه اشتغال و کارگران، استادکاران و همچنین عوامل فنی ماهر دارای پروانه مهارت فنی. امضا « شرایط
عمومی قرارداد به شرح مندرج در فصل هشتم این مجموعه شیوه نامه » که جزو لاینفک قرارداد منعقده بین صاحب کار و مجری بوده و باید به امضای طرفین رسیده باشد. تهیه و امضای سه سری
نقشه کامل کار اجرا شده ساختمان (چون ساخت) و یک لوح فشرده از نقشه های معماری، سازه، تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی و اخذ تا ییدیه لازم از ناظران حقیقی ذی ربط یا ناظر حقوقی.
اجرای موضوع قرارداد منطبق با اصول مهندسی و کیفیت مناسب و استفاده از مصالح مرغوب در حد استانداردهای اعلام شده توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران ، که مراحل مختلف آن مورد
تایید ناظران ذی ربط حسب رشته آنان باشد و اخذ تاییدیه های مربوط به کنترل ساختمان در پایان هر مرحله از عملیات اجرایی از ناظران ذی ربط. تکمیل دفترچه اطلاعات ساختمان منضم به شناسنامه فنی
و ملکی ساختمان و اخذ تاییدیه های لازم از ناظران ذی ربط جهت صدور شناسنامه مذکور به شرح فصل ششم این مجموعه شیوه نامه.
از جمله مسایل مطروحه استقرار این امر مهم که از دغدغه های اصلی در بحث سازندگان مسکن و ساختمان ( مجریان ذیصلاح) خواهد بود، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
نظارت برعملکرد مجریان و درصورت بروز تخلف ارجاع امر به شورای انتظامی و سازمان مسکن و شهرسازی بعنوان مرجع صدور پروانه مجری،که این مهم بواسطه استفاده از یک مشاور و با بکار گیری
نیروهای مجرب و با سابقه و خوشنام محقق میگردد. حمایت از مجریان در جهت رفع دغدغه های شغلی با اتخاذ راهکارهایی در چارچوب اختیارات و مسئولیتهای قانونی خویش.
مجریان را می توان از ابتدای تهیه نقشه ها و عقد قرارداد مالک با دفاتر طراحی دخالت داد و از همان ابتدا نقش سرپرست و بازوی راست مالک در امر تهیه نقشه ها طبق ضوابط شهرسازی و مقررات
ملی ساختمان دانست و به عنوان هماهنگ کننده بین مالک، دفاتر طراحی، گروه کنترل سازمان نظام مهندسی و بالاخص شهرداری معرفی نمود چراکه نقشه اجرایی که مورد درخواست برخی از
کارفرمایان از دفاتر طراحی می باشد. به معنی راه گریزی از ضوابط قانونی طرح های تایید شده از مجاری قانونی سازمان نظام مهندسی و شهرداری می باشد.
در این گونه نقشه ها با منظور نمودن خواست مالک در کنارحداقل های ضوابط فنی و عدم رعایت محدودیت های طرح تفضیلی در خصوص تراکم های مجاز در پلان و ارتفاع و همچنین افزایش تعداد پارکینگها
در آینده عملا بعنوان مشکلی حاد در شهرسازی نمود پیدا می کند . که رفع این معضل نیازمند عزم جدی تمامی متولیان ساخت و ساز اعم از مالکین و مهندسین و سازمان های ذیربط می باشد.
مجری ساختمان مسئولیت کنترل صحت انجام کلیه عملیات اجرای ساختمان را برعهده دارد و در اجرای این عملیات باید مقررات ملی ساختمان، ضوابط و مقررات شهرسازی و نقشه های مصوب مرجع صدور
پروانه را رعایت نمایند. هم چنین مجری باید برنامه زمان بندی کارهای اجرایی را به اطلاع ناظر رسانده و کلیه عملیات های اجرایی خصوصا قسمت هایی از ساختمان که پوشیده خواهد شد را با هماهنگی
ناظر اجرا کرده و شرایط نظارت برای ناظر یا ناظرین ساختمان را فراهم آورد.
همان طورکه اشاره شد اجرای ساختمان بر اساس آیین نامه، مقررات ملی و دستور العمل های شهرداری بر عهده مجری بوده و پاسخگویی در تمامی مراحل اجرای کار بر عهده ایشان خواهد بود. در ابتدای
پروژه لازم است تا مجری ساختمان به بررسی دقیق نقشه ها بپردازد و در صورت رویت اشکال یا ایراد در آن ، نظرات پیشنهادی خود را برای اصلاح به طراح و محاسب به صورت کتبی اعلام نماید. هم چنین
اعمال هرگونه تغییرات مستلزم کسب مجوز از ناظر ساختمان می باشد.
همچنین مجری پروژه موظف است از مهندسان رشته های دیگر ساختمان، کاردان های فنی، معماران تجربی، کارگران و استاد کاران و هم چنین عوامل فنی ماهر در اجرای پروژه استفاده کند، هم چنین
مصالح مورد استفاده توسط مجری ساختمان باید مصالح مطابق مشخصات فنی نقشه ها باشد. همان طور که شروع کار مجری ساختمان با استفاده از نقشه هایی است که محاسب در اختیار او گذاشته
است پایان کار مجری ساختمان نیز منجر به تهیه نقشه های جزئیات (چون ساخت )به همان صورتی که اجرا شده اعم از معماری، سازه، تاسیسات و … می شود. این نقشه ها باید به تایید ناظر یا
ناظران رسیده و یک نسخه از آن هم به کارفرما ارائه شود.
پیشتر در مورد الزام به پاسخگویی مجری ساختمان به ناظر یا ناظرین سخن گفتیم. سازمان نظام مهندسی ساختمان و سایر مراجع کنترل ساختمان نیز می توانند عملکرد مجری ساختمان را بررسی نمایند
و مکلفند در صورت اطلاع و مشاهده هرگونه تخلف مراتب را بررسی و جهت اتخاذ تصمیم، حسب مورد به اداره کل راه و شهرسازی استان و شورای انتظامی نظام مهندسی سازمان اعلام، تا در صورت
لزوم نسبت به برخورد انضباطی با مجری تا حد ابطال پروانه اشتغال اقدام نمایند.
مهندس مجری ساختمان موظف است قبل از شروع عملیات اجرایی پروژه مشخصات ساختمان در دست احداث را بر روی تابلویی در کنار معبر عمومی به طوریکه از فاصله مناسب برای عموم افراد قابل
دیدن باشد، درج نماید. این تابلو تا زمان پایان کار باید باقی بماند. ابعاد و اندازه و مشخصات تابلو توسط سازمان نظام مهندسی مشخص می شود.
