امروزه در کمترین ساختمانی چه مسکونی، چه اداری یا صنعتی، از آسانسور استفاده نشده است. خصوصاً با افزایش جمعیت و افزایش تردد در ساختمان های اداری، آسانسورهایی با ویژگی های ارتقاء یافته در حال استفاده هستند. همان طور که می دانید تمام قسمت های آسانسور حائز اهمیت هستند و آنچه ما روزانه با آن در تماس هستیم، کابین آسانسور است. یکی از اصلی ترین قطعات آسانسور که معمولاً در هنگام نصب آن وسواس ویژه ای به خرج داده می شود، موتور آسانسور است. در این مقاله با انواع موتور آسانسور آشنا می شویم و ویژگی ها، مزیت ها و معایب هر یک را مورد بررسی قرار می دهیم.
همان طور که گفتیم وظیفه موتور آسانسور، تأمین نیروی محرکه لازم برای جا به جایی کابین آسانسور است. این نیرو در آسانسورهای کششی عمدتاً به وسیله سیم بکسل و در آسانسورهای هیدرولیکی به وسیله جک هیدرولیک به کابین آسانسور انتقال می یابد.
موتور آسانسورهای کششی دو نوع متفاوت دارند: موتورهای گیربکسی یا گیربکس دار و موتورهای بدون گیربکس یا گیرلس
موتورهای گیربکسی دارای چرخ دنده و کاهنده هستند و معمولاً در آسانسورهایی استفاده می شوند که دارای موتورخانه هستند. این موتورها را به دو دسته موتورهای گیربکسی تک سرعته و موتورهای گیربکسی دو سرعته تقسیم بندی می کنند.
در این نوع از موتورها، نیروی محرکه موتور به وسیله گیربکس به کابین انتقال می یابد و همان طور که از نامش پیداست فقط یک سرعت حرکتی برای آسانسور وجود داد و به منظور متوقف کردن کابین آسانسور در طبقات مختلف، ترمز الکتریکی موتور وارد عمل می شود. در این نوع موتورها، استهلاک قطعات زیاد است و بازبینی دوره ای قطعات آسانسور حتماً باید صورت گیرد.
در موتور آسانسور گیربکسی دو سرعته، دو سیم پیچ موجود است که به وسیله آن آسانسور دو سرعت حرکتی خواهد داشت. در واقع دور تند موتور هنگام حرکت اتفاق می افتد و دور کند آن زمان توقف آسانسور و به این ترتیب کابین آسانسور به آرامی در تراز طبقه می ایستد.
از انواع موتورهای کششی است. موتور گیرلس (Gearless) که به موتور ام آر آل (MRL) هم معروف است، فاقد گیربکس است. موتورهای گیرلس برای اولین بار توسط شرکت تولید قطعات آسانسور شیندلر در سال 1998 ساخته شد و به دلیل مزایای زیادی که نسبت به موتورهای گیربکسی داشت و با وجود قیمتی تقریباً دو برابر موتورهای گیربکسی، خیلی زود در سراسر دنیا طرفدارانی پیدا کرد.
یک موتور بدون گیربکس آسانسور، در مقایسه با موتور گیربکسی آسانسور دارای این قطعات است:
برای اینکه بتوانیم برای خرید موتور آسانسور تصمیم درستی بگیریم، بهتر است قبل از هر چیز مزایا و معایب موتورهای گیربکسی و بدون گیربکس آسانسور را بررسی کنیم.
با همه این تفاسیر استفاده از موتورهای گیرلس، در دراز مدت مقرون به صرفه و راضی کننده خواهد بود.
برای یک خرید مناسب، قبل از هر چیز باید با انواع موتور آسانسور که در بازار موجود است، آشنا شویم به همین دلیل در ادامه انواع موتورهای گیرلس و گیربکسی خارجی موجود در بازار ایران را بررسی خواهیم کرد:
1. موتور گیربکسی آلبرتو ساسی: این مدل موتور ایتالیایی تقریباً دو دهه است که به بازار ایران آمده است و سالانه 5000-10000 عدد از این موتور به فروش می رسد. موتورهای گیربکسی آلبرتو ساسی در سطح جهان از امتیاز بالایی برخوردار هستند و کسانی که به دنبال یک موتور باکیفیت از هر نظر باشند، می توانند با خیال راحت آن را انتخاب کنند. تنها نکته ای که هنگام خرید این موتورها باید به آن توجه شود این است که قبل از خرید از اصل بودن جنس مطمئن شوید.
2. موتور گیربکسی سیکور ایتالیا: این مدل از موتورها در بازار ایران، بیشتر با نام موتورالکمپ شناخته می شوند. کیفیت و قیمت موتورهای سیکور باعث شده است در بازار ایران طرفداران زیادی داشته باشند و ارقام نسبتاً بالایی در حدود 20000 از این موتورها سالیانه به فروش برسد.
3. موتور گیربکسی MGT ایتالیا: از قدیمی ترین موتورهای ایتالیایی است که منطبق با استانداردهای جهانی و با کیفیت بالا تولید و در آسانسورها استفاده می شود. چنانچه برای آسانسورهای 6 و 8 نفره مایل به خرید موتوری باکیفیت و خوش سابقه هستید، موتورهای آسانسور MGT به شما پیشنهاد می شود.
4. موتور گیربکسی ایتال ایتالیا: این موتور یکی از پرفروش ترین های سال گذشته است که با کیفیتی مناسب و قیمتی مقرون به صرفه عرضه می شود و در بسیاری از ساختمان های ایران نیز مورد بهره برداری قرار می گیرد.
5. موتور گیربکسی مونتاناری ایتالیا: یکی از پرکاربردترین موتورهای گیربکسی است که کیفیت بالا و بازده مطلوبی دارد. از ویژگی های این موتورها لودینگ مناسب و راندمان بالا است. این موتورهای ایتالیایی در بازار ایران پرطرفدار هستند ولی در سال های اخیر عرضه آن از طریق نمایندگی های فروش کمتر شده است.
6. موتور گیربکسی فیا ایتالیا: متأسفانه این موتورهای ایتالیایی نمایندگی فروش فعالی در بازار ایران ندارند و به همین دلیل در بازار رقابت قطعات آسانسور کمی با فاصله از سایر رقبا قرار می گیرند. این موتورها با مدل های 6 نفره و 8 نفره در ایران عرضه می شوند.
7. موتور گیربکسی جم ایتالیا: موتورهای جم کاملاً مقرون به صرفه و اقتصادی هستند و یکی از علل پرفروش بودن این موتورها در بازارهای ایران همین است. این موتورهای آسانسور برای آسانسورهای 6 نفره در بازار ایران عرضه می شود.
8. موتور گیربکسی آکیش ترکیه: مدل های مختلف موتورهای گیربکسی آکیش در رنج های قیمتی گوناگون در ایران موجود است.
9. موتور آسانسور IR10 و IR20 کوپل: این موتورها، تولید مشترک شرکت کوپل و شرکت پریمو هند است و مونتاژ آن در ایران انجام می شود و در دو کیلو وات 5.5 و 7.5 با سرعت یک متر بر ثانیه در بازار موجود است.
موتور گیرلس زیلابگ آلمان: این موتور آسانسور یکی از بهترین و با کیفیت ترین مدل های موتورهای گیرلس در سطح دنیا محسوب می شود و در ساختمان های لوکس و گران قیمت کاربرد دارد. قیمت این موتورها به نسبت سایر رقبا بالاتر است و در مدل های 6 تا 21 نفره در بازار موجود است.
بسیاری از سازندگان ساختمان در ایران به دلیل کیفیت و قیمت مناسب و هم چنین خدمات پس از فروش قابل قبول، موتورهای آسانسور ایرانی را به انواع خارجی آن ترجیح می دهند. به همین دلیل در ادامه به برترین موتورهای آسانسور ایرانی می پردازیم:
1. موتور گیربکسی بهران: از قدیمی ترین و پرفروش ترین موتورهای ساخت ایران است که در دو ظرفیت 6 و 8 نفره موجود است.
2. موتور گیربکسی بالابان مدل MP: این موتورها به تازگی در ایران تولید می شوند و در حال حاضر مدل های 5.5 کیلو وات آن ها در بازار موجود است.
3. موتور آسانسورگیربکسی فرشباف: یک موتور تولید داخل با کیفیتی مناسب و قیمتی کاملاً مقرون به صرفه که با الهام از مدل های اروپایی ساخته شده است.
4. موتور گیربکسی الکو: قیمت این موتور نسبت به سایر رقبا مقرون به صرفه تر است و به همین دلیل مورد استقبال قرار گرفته است.
5. موتور آسانسور گیربکسی یاران: یکی از پرمصرف ترین قطعات آسانسور در چند سال اخیر است و طراحی آن بر اساس موتورهای مونتاناری انجام گرفته است. یکی از ویژگی های این موتورهای آسانسور این است که با محیط سازگاری دارد.
6. موتور گیربکسی پرگاس: در سال های اخیر این موتور آسانسور به تولید انبوه رسیده است.
آسانسور در زنگی شهرنشینی جایگاه ویژه ای دارد و امروزه در کمتر ساختمان چند طبقه ای از آن استفاده نمی شود بنابراین هنگام انتخاب و خرید آسانسور، توجه به قطعات آن اهمیت ویژه ای دارد. یکی از مهم ترین قطعات آسانسور، موتور آن است که وظیفه تأمین نیروی محرکه آسانسور را دارد. دو نوع موتور آسانسور موجود است، گیرلس یا بدون گیربکس و گیربکسی که در واقع دارای چرخ دنده است. با وجود اینکه حدود دو دهه است که موتورهای گیرلس وارد صنعت آسانسور دنیا شده اند، ولی به دلیل مزایای فراوانی که نسبت به موتورهای گیربکسی دارند، طرفداران زیادی پیدا کرده اند؛ هر چند که شاید نصب و راه اندازی موتورهای گیرلس گران تر از موتورهای گیربکسی به نظر برسد و از طرفی افراد متخصص برای این کار در سطح کشور کم باشند ولی در نهایت و با توجه به مزیت های این نوع موتور، کاملاً مقرون به صرفه هستند. در بازار ایران انواع متنوعی از هر دو نوع موتور آسانسور موجود است.
