برای درک کامل سیستمهای اطلاعاتی، باید ابعاد وسیعتر سازمان، مدیریت و فناوری اطلاعات سیستمها درک شوند. سیستم مدیریت اطلاعات (MIS)، در حوزه تولید، استفاده و تاثیر سیستمهای اطلاعاتی مورد کاربرد توسط مدیران و کارمندان، علاوه بر مسائل فنی با مسائل رفتاری نیز سر و کار دارد.
استفاده کاربردی از سیستمهای اطلاعاتی نیازمند درک سازمان، مدیریت و فناوری اطلاعات تشکیل دهنده سیستمها است. یک سیستم اطلاعاتی به عنوان یک راهکار سازمانی و مدیریتی در برابر چالشهای محیطی، ارزش آفرین است.
در ادامه شرح ابعاد مختلف سیستمهای اطلاعاتی شامل سازمان، مدیریت و فناوری اطلاعات ارائه شده است.
سیستمهای اطلاعاتی بخش جداییناپذیر از سازمانها هستند. برای برخی سازمانها، مانند سازمانهای اعتباری، بدون سیستمهای اطلاعاتی، کسب و کاری وجود نخواهد داشت. بخشهای کلیدی یک سازمان افراد، ساختار، فرآیندهای کسب و کار، سیاستها و فرهنگ آن است.
سیستمهای اطلاعاتی بسیاری از فرآیندهای کسب و کار را خودکار میکنند.
بخشهایی از فرهنگ سازمانی را نیز میتوان جاسازی شده در سیستمهای اطلاعاتی آن پیدا کرد.
وظیفهی مدیریت پیدا کردن معنی از بین موقعیتهای مختلف پیشروی سازمانها، تصمیمگیری و ساختاردهی به برنامههای عملیاتی برای حل مشکلات سازمانی است.
بخش قابل توجهی از مسئولیت مدیریت، کار خلاقانه بر اساس دانش و اطلاعات جدید است. فناوری اطلاعات میتواند نقش مهمی در کمک کردن به مدیران در طراحی و ارائه خدمات و محصولات جدید و بازطراحی سازمان داشته باشد.
فناوری اطلاعات یکی از چندین ابزاری است که مدیران برای سازش با تغییر استفاده میکنند.
زیرساخت IT، بنیاد و اساس برای ساخت سیستمهای اطلاعاتی مخصوص سازمان را ارائه میکند. هر سازمان باید زیرساخت IT خود را به دقت طراحی و مدیریت کند، به طوری که سرویسهای تکنولوژیک مناسب را برای انجام کارهای سیستمهای اطلاعاتی داشته باشد.
مطالعه سیستمهای اطلاعاتی یک دانش چند رشتهای است. هیچ تئوری یا دیدگاه قالبی وجود ندارد. شکل زیر، حوزههای مهم که در مسائل، مشکلات و راهحلها در مطالعهی سیستمهای اطلاعاتی مشارکت میکنند را نشان میدهد.
به طور کلی این حوزه را میتوان به دو رویکرد فنی و رفتاری تقسیم کرد. سیستمهای اطلاعاتی، سیستمهای فنی-اجتماعی (sociotechnical) هستند. با اینکه این سیستمها از ماشینها، دستگاهها و تکنولوژیهای "سختافزاری" فیزیکی تشکیل شدهاند، به سرمایهگذاری اجتماعی، سازمانی و فکری قابلتوجهی برای عملکرد صحیح نیاز دارند.
رویکرد فنی، بر روی مدلها بر پایه ریاضی برای یادگیری سیستمهای اطلاعاتی، تکنولوژی فیزیکی و تواناییهای این سیستمها تاکید دارد. حوزههایی که در رویکرد فنی مشارکت میکنند شامل علم کامپیوتر، علم مدیریت و تحقیق در عملیات هستند.
علم کامپیوتر دغدغه ایجاد تئوریهای شمارپذیری، روشهای محاسباتی و روشهای بهینه ذخیره و دسترسی داده را دارد. علم مدیریت بر تدوین مدلهای تصمیمگیری و شیوههای مدیریت تاکید دارد. تحقیق در عملیات بر تکنیکهای محاسباتی بهینهسازی پارامترهای انتخابی از سازمانها مانند حمل و نقل و کنترل انبار تمرکز دارد.
بخش مهمی از حوزه سیستمهای اطلاعاتی، دغدغهی مسائل رفتاری که حین توسعه و نگهداری طولانی مدت سیستمهای اطلاعاتی بوجود میآیند را دارد. مسائلی مانند یکپارچگی، طراحی، پیادهسازی، استفاده و مدیریت استراتژیک کسب و کار را نمیتوان با مدلهای استفاده شده در رویکرد فنی به صورت کاربردی بررسی کرد. حوزههای رفتاری دیگر، مفاهیم و روشهای مهمی را به اشتراک میگذارند.
برای مثال، جامعهشناسان سیستمهای اطلاعاتی را از این منظر که گروهها و سازمانها چگونه به توسعه سیستمها شکل میدهند و اینکه سیستمها چگونه بر افراد گروهها و سازمانها تاثیر میگذارند، مورد بررسی قرار میدهند. روانشناسان سیستمهای اطلاعاتی را از این منظر که انسانهای تصمیمگیرنده چگونه اطلاعات رسمی را دریافت و استفاده میکنند، مورد مطالعه قرار میدهند. اقتصاددانان سیستمهای اطلاعاتی را با علاقه به درک تولید محصولات دیجیتالی، پویایی بازارهای دیجیتالی و اینکه چطور سیستمهای اطلاعاتی جدید، ساختارهای کنترلی و هزینهای درون سازمان را تغییر میدهند، مورد مطالعه قرار میدهند.
رویکرد رفتاری، تکنولوژی را نادیده نمیگیرد. در واقع تکنولوژی سیستمهای اطلاعاتی معمولا محرک یک مساله یا مشکل رفتاری است. اما تمرکز این رویکرد معمولا بر روی راهکارهای فنی نیست. درعوض بر روی تغییرات نگرش، مدیریت و سیاستهای سازمانی و رفتار تمرکز میکند.
در رویکرد Sociotechnical، عملکرد بهینه سازمان با بهینه کردن هماهنگ سیستمهای اجتماعی و فنی مورد استفاده در سازمان کسب میشود.
هر دو بخش رفتاری و فنی سازمان نیاز به توجه دارند. یعنی تکنولوژی باید به گونهای تغییر یابد و طراحی شود که پاسخگوی نیازهای فردی و سازمانی باشد.
سازمانها و افراد نیز باید از طریق آموزش، پرورش و تغییر برنامهریزی شده سازمانی تغییر کنند تا به تکنولوژی اجازه فعالیت و رشد دهند.
متن فوق ترجمهای از بخشهای فصل اول کتاب زیر بود:
Management Information Systems - Managing The Digital Firm