هیچ برهه ای از تاریخ به اندازه رنسانس پیچیده و مبهم نبوده و تحت تاثیر نوسازی فرهنگی قرار نگرفته است. پس در تاریخ نگاری این بازه تاریخی باید مراقب بود که در دام ایده آل سازی و یا فروکاست آن بر مبنای معیارها، انتظارات و ارزش گذاری های شخصی در نیفتاده و این پدیده را هم مانند دیگر پدیده های تاریخی خاکستری رنگ نگاه کنیم. چه رنسانس نیز مانند اعصار پیش از خود حاوی دوران های قحطی، جنگ ها، قتل عام ها، شکنجه به نام مذهب، ادامه حیات خرافات و برخی شکست های حرکات اومانیستی بوده است. به عنوان مثال سده شانزدهم همانطور که با غارت گسترده قاره آمریکا و غارت رم توسط مزدوران لوتری آغاز می گردد، با جنگ های بی رحمانه مذهبی در فرانسه و قتل عام گسترده زنان در تمام اروپا به نام مبارزه با جادوگری به پایان می رسد.
از این زاویه دید تاریخ نگاران رنسانس را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
۱- آنهایی که قائل به نوعی گسست تاریخی بین رنسانس و قرون وسطی هستند.
۲- آنهایی که رنسانس را ادامه قرون وسطی و مرتبط با آن تلقی نموده، به پیوستگی باور دارند.
در دسته اول تاریخ نگاری مانند Michelet قرار دارد که رنسانس را پدیده ای مطلقا نو می داند. به نظر وی هر آنچه در رنسانس مشاهده می شود از فرانسه به ایتالیا نزول کرده و از آنجا به همه اروپا سرریز شده است. اما Jakob Burckhardt سوییسی معتقد است که بعد از یک بازه زمانی تاریک و گذشتن عمری از مرگ اعصار باستانی اروپا، قرن شانزدهم این عصر را به مثابه مادری دوباره متولد نموده و این دوران همچون ققنوسی سر از خاکستر بر می آورد. وی که وام دار فلسفه آلمان است بر این باور است که رنسانس، گاه پای گذاردن انسان مدرن و فردگرایی در عرصه اجتماعی ست. ابتکار بروکهارت در این است که نه از جنبه اقتصادی، فن آوری یا جایگاه اجتماعی، بلکه از زاویه ای که کمترین انتظار آن می رود، یعنی پیدایش دولت و علم سیاست رنسانس را بر کشیده، معرفی می کند. او بین قرون وسطی و رنسانس قائل به دو گسست است: گسست زمانی بین این دو بازه و گسست جغرافیایی بین ایتالیا و بقیه اروپا.
در بخش آینده به تئوری های پیوستگی بین قرون وسطی و رنسانس خواهم پرداخت.
رفرنس ها ذیل بخش اول
مطالعه پیشنهادی برای علاقمندان:
Medioevo e Rinascimento
Eugenio Garin
Edizione: 20072Collana: Economica Laterza [363] ISBN:9788842076698Argomenti
Traduction française: par Claude Carme; "Moyen âge et renaissance; Paris, 1969
