?
حدود هشت سال پیش بود که «آلوئه‌ورا» برای اولین‌بار به سبد مصرف خانواده‌های ایرانی راه پیدا کرد. حالا دیگر دیدن برگهای باریک و بلند این گیاه خانواده کاکتوس در فروشگاه‌ها، نه‌تنها برای بسیاری از مشتریان عادی شده است که بازار ایران شاهد انواع و اقسام محصولات فرآوری شده آلوئه‌ورا یا همان صبر زرد به زبان بومی خودمان است. از کرم‌های مرطوب‌کننده و لوازم بهداشتی گرفته تا نوشیدنی و کمپوت آلوئه‌ورا.
این کاکتوس بسیار مقاوم با وجود هزینه ناچیز کشت، دارای ارزش تجاری قابل توجهی است به‌طوری که هر هزار متر مزرعه زیرکشت این گیاه، سالانه تنها ۴ تا ۶ میلیون تومان هزینه دارد و در مقابل حدود ٣٠ تا ۴٠میلیون تومان درآمدزایی می‌کند. نیاز ناچیز به آبیاری، بی‌نیازی گیاه به کود و آفت‌کش‌ها و همین‌طور تجهیزات و ادوات گران قیمت کشاورزی، هزینه مزرعه‌داری این محصول را به‌طور قابل توجهی کاهش داده است.
به جز این موارد، آلوئه‌ورا به دلیل ویژگی‌های زیستی خاص قادر است در زمین‌های خارج از رده و غیرحاصلخیز ثمردهی کند و همین موضوع به علاوه مزیت‌های اقتصادی دیگر باعث شده است کشت و کار آلوئه‌ورا به یک کسب و کار ارزان با درآمدزایی بالا تبدیل شود. کارشناسان می‌گویند آلوئه‌ورا توانسته است کشاورزان تحصیلکرده را به مزارع ایران جذب کند و حالا با رونق واحدهای فرآوری و از سرگیری صادرات این محصول، بازارهای فروش آلوئه‌ورا رو به بهبود رفته و روند رشد به خود گرفته است. این موضوع در شرایطی اتفاق می‌افتد که اقتصادی نبودن کشت بسیاری از محصولات در بستر کشاورزی سنتی ایران، همواره مورد انتقاد کارشناسان بوده است.
با این حال مدل‌های تازه کشت و کار و جذب افراد تحصیلکرده به مزارع میتواند آغاز یک تحول مهم در کشاورزی ایران باشد. از آغاز کشت آلوئه‌ورا در ایران کمتر از یک دهه می‌گذرد. نبود واحدهای فرآوری آلوئه‌ورا، کشت و کار این محصول را در دوره‌ای با رکود مواجه کرد اما با توسعه واحدهای فرآوری این گیاه در ٣ تا ۴سال گذشته، مزارع آلوئه‌ورا حالا دوباره رونق تازه گرفته‌اند و امیدهای جذب بازارهای خارجی این محصول در بین ایرانی‌ها زنده شده است.
$$$کشاورزی و دامداری لاکچری و پر سود را با محسن فارم تجربه کنین$$$
کشت اقتصادی با کمترین هزینه ممکن
کشت گیاه آلوئه‌ورا دارای مزایای ویژه اقتصادی نسبت به سایر محصولات کشاورزی است. «میثم کوکبی» کارشناس کشاورزی و مشاوره کشت گیاه آلوئه‌ورا درباره این مزایا می‌گوید: گیاه آلوئه‌ورا برخلاف بسیاری از محصولات کشاورزی قابلیت برداشت ٢٠ساله دارد. این موضوع به این معناست که در صورت کشت سایر محصولات، کشاورز ناچار است هر سال محصول را بکارد و برداشت کند که این مسأله هزینه زیادی به کشاورز تحمیل می‌کند. چون کشاورز ناچار است هر سال سرمایه‌ای برای شخم زمین، تهیه بذر و نهاده و کاشت مجدد محصول خود هزینه کند اما گیاه آلوئه‌ورا در صورت یکبار کشت، قابلیت برداشت تا ٢٠سال را دارد که این امتیاز باعث میشود هزینه بسیاری صرفه‌جویی شود.
وی ادامه میدهد: علاوه‌بر برداشت ٢٠ساله، گیاه آلوئه‌ورا ویژگی اقتصادی دیگری دارد که کشت آن را توجیه پذیر می‌کند. آلوئه‌ورا به‌ویژه نژاد بومی آن‌که به گیاه «صبر زرد» نیز مشهور است عاری از هرگونه قارچ و آفت است و همین موضوع گیاه را بی‌نیاز از تمام آفت‌کش‌ها و سمپاشی می‌کند و همان‌طور که می‌دانید یکی از پرهزینه‌ترین فاکتورهای کشت و کار تهیه سموم و آفت‌کش‌هاست. غیر از این، گیاه نیاز به هیچگونه کود شیمیایی و اصولا تغذیه با کود ندارد که این دو آیتم هزینه کشت آلوئه‌ورا را مجددا کاهش میدهد و به دلیل ارگانیک بودن محصول مزایای تجاری آن را افزایش میدهد.
یکی از موضوعات مهم در کشاورزی این است که محصول به موقع برداشت شود زیرا در نظر نگرفتن این موضوع میتواند به خرابی و فساد محصول و ضرر و زیان هنگفت کشاورز منتهی شود. همین موضوع خیلی اوقات توانسته است تولیدکننده را تسلیم دلال‌ها کند و برای پیشگیری از زیان بیشتر، کالای خود را با قیمت نازلی به فروش برساند اما در مورد گیاه آلوئه‌ورا الزام برداشت وجود ندارد. این به آن معناست که اگر برگهای گیاه مدت زمان بیشتری سر بوته بماند نه‌تنها ارزش تجاری خود را از دست نمی‌دهد بلکه با ایجاد ضخامت بیشتر برگ، هم عصاره و هم وزن محصول افزایش داشته و باعث درآمد اضافه میشود. کوکبی همچنین تأکید می‌کند: علاوه‌بر تمام این موارد هزینه کارگری در مزارع آلوئه‌ورا پایین‌تر است. یک هکتار مزرعه گوجه‌فرنگی در طول ٢ ماه به ١٠ کارگر نیاز دارد این در شرایطی است که یک هکتار مزرعه آلوئه‌ورا به دلیل مقاومت بالا و در طول سال به دو کارگر بیشتر احتیاج ندارد.
فقط کافیه نگرش و نحوه کار کردنتونو تغییر بدین اونوقت خواهید دید چه اتفاق شگرفی در کار و زندگیتون رخ میده
یک‌سال زنده ماندن، بدون آبیاری
اما مهم‌ترین ویژگی آلوئه‌ورا که کشت آن را در ایران توجیه می‌کند نیاز اندک گیاه به آبیاری است. آلوئه‌ورا همچنین از قابلیت زیست در فقیرترین اراضی برخوردار است. به گفته کارشناسان هر زمین کشاورزی که شرایط کشت و حاصلخیزی خود را ازدست داده است میتواند زیر کشت آلوئه‌ورا رفته و به این ترتیب دوباره احیا شده و به چرخه تولید بازگردد. کوکبی دراین‌باره توضیح میدهد: گیاه آلوئه‌ورا قادر است بدون آبیاری تا یک‌سال هم زنده بماند. همین مقاومت بالای گیاه باعث شده است که آلوئه‌ورا در زمین‌های غیرحاصل خیز و خاک شور نیز به بار بنشیند. غیر از این در صورت آبیاری مزرعه آلوئه‌ورا با سیستم قطره‌ای، مصرف آب آن باز هم کاهش قابل توجه دارد و همین موضوع مخارج آبیاری گیاه را تا حد ممکن کاهش میدهد. همین‌طور باید اشاره کنم که مزرعه آلوئه‌ورا را میتوان با آب سخت یا آب شور نیز آبیاری کرد و این موضوع ثمردهی گیاه را تحت‌تأثیر قرار نخواهد داد.
۴میلیون هزینه ۴٠ میلیون تومان درآمد
اگر از هزینه تهیه زمین صرف نظر کنیم هر هزار متر مزرعه آلوئه‌ورا درحال حاضر بین ۴ تا ۶ میلیون تومان هزینه دارد و به‌طور متوسط سالانه حدود ٣٠ تا ۴٠میلیون تومان درآمدزایی می‌کند. این در شرایطی است که کارشناسان معتقدند با افزایش شمار کارخانجات فرآوری، این میزان درآمدزایی میتواند رکورد بالاتری به خود اختصاص دهد.
به‌طور استاندارد در هر مترمربع ۴ بوته آلوئه‌ورا کشت میشود که با در نظر گرفتن این پایه، یک مزرعه هزارمتری نیاز به ۴هزار بوته آلوئه‌ورا دارد. قیمت هر «پاجوش» (برای تکثیر گیاه) آلوئه‌ورا حدود ۵٠٠ تومان است که با این حساب حدود ٢ میلیون تومان صرف تهیه گیاه مادر برای یک مزرعه هزار متری میشود. این کارشناس ادامه میدهد: هر گیاه حداقل ۴ تا ۶ کیلو محصول میدهد و قیمت خرید هرکیلو محصول حداقل ٧٠٠ تا ٨٠٠ تومان است. به این ترتیب اگر متوسط باردهی هر گیاه را ۵ کیلوگرم درنظر بگیریم یک مزرعه هزار متری با ۴هزار بوته حدود ٢٠هزار کیلوگرم محصول میدهد. بنابراین در یک دوره سود خالص حدود ١۶میلیون تومان است. این در شرایطی است که گیاه مادر علاوه‌بر باردهی حدود ١٠ تا ١۶ پاجوش نیز تولید می‌کند که از این میان باید ۴ پاجوش گیاه حفظ شود و بقیه پاجوشها قابل فروش است. اگر متوسط تعداد پاجوشها را ١٠ عدد در نظر بگیریم در یک مزرعه هزار متری ۴٠ هزار پاجوش تولید میشود که هر پاجوش بین ٣٠٠ تا ۵٠٠ تومان خرید و فروش میشود. به این ترتیب درآمد حاصل از فروش پاجوشها نیز حدود ١٢میلیون تومان میشود. با این حساب حداکثر درآمد یک دوره برداشت ٢٨میلیون تومان میشود. در سال اول کاشت، امکان ٣دوره برداشت و از سال دوم امکان برداشت ۴ فصل یا ۴دوره وجود دارد که اگر بخواهیم این مبلغ را با توجه به بازار فعلی در نظر بگیریم در یک‌سال میتوان حداقل حدود ۴٠میلیون تومان درآمد داشت.
قابلیت برداشت ۴ فصل آلوئه‌ورا
این گیاه ۴ فصل است و در تمام فصول سال قابلیت باردهی دارد اما در اولین دوره کشت، محصول پس از ۶ ماه قابل برداشت است و پس از این دوره گیاه میتواند هر ٣ ماه یکبار محصول بدهد. میزان نیاز گیاه به آبیاری هر پنج روز یکبار است و هر بوته حدود ١٠ لیتر آب مصرف می‌کند. در صورت استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای میزان آب مورد استفاده به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. درحال حاضر هزینه تجهیز هر هکتار زمین کشاورزی به آبیاری قطره‌ای بین ٨٠٠هزار تا یک‌میلیون تومان است. به جز عملیات شخم‌زنی زمین در ابتدای کشت گیاه، یک مزرعه آلوئه‌ورا به ماشین‌آلات و تجهیزات کلان دیگری نیاز ندارد و برداشت از گیاه نیز به صورت دستی انجام میشود. ضمن اینکه مزرعه به عملیات سمپاشی و کوددهی نیاز ندارد.
از عرق آلوئه‌ورا تا صادرات ژل به سوییس
بازار فروش آلوئه‌ورا در ایران از حدود ٣ سال پیش رونق بیشتری پیدا کرده و متنوع‌تر شده است. این موضوع را میثم کوکبی کارشناس کشاورزی می‌گوید. او درباره جزییات بازاریابی برای این محصول، توضیح میدهد: تقریبا تا حدود ۵ سال پیش هیچ صنعت و واحد فرآوری آلوئه‌ورا در کشور وجود نداشت و همین موضوع افول دوره‌ای کشت و تولید این گیاه را به دنبال داشت اما درحال حاضر وضع بهتری رقم خورده است و روزبه‌روز به تعداد واحدهای فرآوری آلوئه‌ورا در کشور اضافه میشود.
وی ادامه میدهد: درحال حاضر علاوه‌بر بازار فروش فله آلوئه‌ورا، این گیاه در تناژ بالا برای بهره‌برداری در کارخانه‌های تولید مواد غذایی مانند نوشیدنی، مربا، کمپوت و… خریداری میشود. به جز این ژل و پودر ژل آلوئه‌ورا مصارف بهداشتی دارد و توسط کارخانه‌های تولید لوازم بهداشتی و آرایشی خریداری میشود. ضمن اینکه در ایران یک واحد تولیدی به صورت اختصاصی اقدام به تولید عرق آلوئه‌ورا کرده است همین‌طور یک کارخانه تولید مواد بهداشتی و آرایشی نیز وجود دارد که تمام محصولات خود را با استفاده از عصاره طبیعی این گیاه تولید می‌کند.
بخشی از تولید آلوئه‌ورا به تازگی به خارج از کشور صادر میشود که برگ خام این گیاه بیشتر به ترکیه و کردستان عراق و تعدادی از کشورهای آسیای میانه صادر شده است. صادرات بوته و پاجوش گیاه نیز درحال حاضر به کشورهای قبرس، عراق و پاکستان انجام میشود. علاوه‌بر این بخشی از محصولات فرآوری شده مانند ژل و پودر ژل آلوئه‌ورا به سوییس صادر میشود. «ناصر شیرمردی» کارشناس و مشاور کشت آلوئه‌ورا نیز درباره نحوه فروش داخلی این گیاه می‌گوید: مزرعه‌داران معمولا پیش از یک دوره کشت و برداشت با کارخانه‌ها و تجار متقاضی قرارداد فروش امضا می‌کنند. براساس این قرارداد فروش ٧۵درصد پرداخت، پیش از برداشت گیاه انجام میشود و ٢۵درصد باقیمانده در زمان تحویل کلیه محصول پرداخت میشود.
آلوئه ورا گیاهی علفی و از راسته ی مارچوبه ای ها و بی ساقه دارای برگ های نیزه ای ، گوشتی و با لبه های دانه دار است . رنگ آن سبز خاکستری می باشد .گل های آن بر روی سنبله ای می روید که گاه تا نود سانتی متر درازا دارد . آلوئه ورا گیاهی چند ساله از خانواده سوسن (lily family ) و بومی آفریقا و مناطق مدیترانه ای است و از دیر باز در مناطق خشک _ گرمسیری جهان هم به عنوان گیاه زینتی و هم گیاه درمانی کشت می شود .
کاشت و پرورش آلوئه ورا معجزه آسا
دویست و چهل گونه مختلف از آلوئه ورا وجود دارد که تنها چهار نوع از آن دارای ارزش غذایی است . گیاه آلوئه ورا به واسطه برگ های کلفت آبدار و کوزه مانند خود مشخص می شود . مراقبت از گیاه آلوئه همانند گیاه کاکتوس است.
طریقه تکثیر
طریقه تکثیر وپرورش گیاه آلوئه ورا بسیار آسان است. با اینکه گونه های این گیاه هر کدام بومی مناطق مختلفی هستند. لیکن می توانند در محیط های مشابه زندگی کنند. معمولا تکثیر گیاه از طریق بذر، قلمه، پیوندو کشت مجدد پاجوشهای گیاه صورت می گیرد.
پیوند
آلوئه ورا مانند سایر گیاهان به طریق پیوند تکثیر می گردد بهترین موقع پیوند زدن در حین فصل رشد است در این موقع گیاه قوی بوده و دارای شیره گیاهی کافی جهت پیوند و اتصال است. در ضمن می توان به صورتهای مختلف گیاه را پیوند زد.
قلمه
یکی دیگر از طرق تکثیر گیاه آلوئه ورا(آلوورا) قلمه است. قلمه ها را معمولا از سر ساقه یا از قسمتی از ساقه که دارای جوانه برگی است انتخاب می کنند .
میتوان از قلمه ها ی برگ نیز جهت تکثیر استفاده کرد. برای این کار برگهای گوشتی را به قطعات کوچک تقسیم کنید. بعد سر شاخه ها را با علامتی مشخص کرده (برای جلوگیری از وارونه کاشتن) به منظور خشک شدن آن ها را مدت یک هفته در سایه قرار دهید. پس از آن ته هر قلمه را در خاک داخل کنید.
بذر
برای بدست آوردن نهالهای زیاد میتوان بذور این گیاهان را در جعبه و یا خزانه کشت کرد. لیکن اگر تعداد کمی نهال نظر باشد بایستی از گلدان های کم عمق استفاده کرد.در این روش سرعت تولید گیاه پایین است و گیاهان همسانی تولید نمی‌شود و به دلیل پدیده نر عقیمی و دگرکشتی افزایش تفرق ژنتیکی قابل توجهی در نتایج ظاهر خواهد شد. در فصل بهار بذر گیاه آلوئه ورا را در گلخانه، در دمای حدود ۲۱ درجه سانتی گراد کشت می نمایند. بذور آلوئه باید حداکثر تا عمق ۱ سانتی متری خاک کشت شود. چرا که در کشت عمیق تر جوانه زنی بذر کاهش می یابد.حفظ رطوبت خاک بسیار با اهمیت است. این بذور معمولاً بعد از ۱ الی ۶ ماه پس از کشت شروع به جوانه زنی می نمایند. وقتی ارتفاع نهال های جدید به حدود ۳ سانتی متر رسید قابل انتقال به گلدان های مجزا هستند.این نهال ها باید در خاک سبک و با زهکشی خوب کشت گردند. در زمان جابه جایی نهال ها بایستی نهایت دقت جهت خودداری از صدمه رسیدن به ریشه ها اعمال گردد. البته در این روش تکثیر، سرعت تولید گیاهی پایین می باشد.
پاجوش ها
کاشت پاجوش ها یا جوانه های کوچک موجود در کنار شاخه اصلی یکی دیگر از روشهای تکثیر است. چون این گونه از گیاهان جوانه های کوچک در کنار شاخه اصلی تولید می کند میتوان به راحتی آنها را از مادر جدا کرد و ریشه دار ساخت .پاجوشها از تنه اصلی تغذیه می کنند ودارای رنگ سبز روشن هستند در صورت قطع برگهای پایه اصلی به علت وجود پاجوش گیاه به صورت افقی رشد خواهدکرد این گیاه می تواند حتی چندین سال بدون نیاز به تعویض گلدان به رشد خود ادامه دهد. زیرا پاجوش تولید می کند بنابراین تعویض گلدان زمانی ضروری به نظر می رسد که قسمت هوایی بسیار رشد کرده و به صورت انبوه در آید این گیاه بسیار زیاد است و می تواند در هر خاکی رشد کند ولی خاکهایی که زهکشی خوبی داشته باشد را ترجیح میدهد.
حدوداً هر شش ماه ۱۰ پاجوش بر روی ریشه‌ها و لابه‌لای برگهای خشکیده بوته‌های آلوئه ورا بوجود می‌آید که در این روش تغییر ژنتیکی و خواص آن خیلی کم است و گیاهان همسانی تولید می‌شوند.جهت تولید تجاری آلوئه، کشت آن فقط از طریق پاجوش قابل توصیه است. پاجوش های با طول عمر حدود ۴-۳ ماه و دارای ۵-۴ برگ و به ارتفاع حدود ۲۵-۲۰ سانتیمتر جهت کشت بسیار مناسب هستند.
برای استفاده از پاجوش ها به عنوان تکثیر باید آنها را هنگامی که به نسبت کافی رشد کردند در مرحله اول در گلدانها کاشته و به مقدار کافی آبیاری نمود بعد از این مرحله تا مدت سه هفته نباید به گلدانها آب داد این عمل سبب می شود که ریشه های جوان قدرت جذب آب را پیدا کنند . رنگ برگهای جدید ممکن است برای مدتی به رنگ خاکستری و یا قهوه ای تغییر کند ولی بعد از مدتی به رنگ طبیعی در خواهد آمد.
کشت بافت
در این روش کشت بافت با به دست آوردن سلولهای بنیادی گیاه و تمایز آن ها امکان تولید یک گیاه کامل به وجود می‌آید به این صورت که در روش کشت بافت گیاهآلوئه ورایک بخش کوچکی از سلولهای انتهایی در حال تکثیر گیاه کشت داده میشود و گیاه کامل بدست می‌آید از بارزترین مزیت‌های روش کشت بافت سرعت بخشیدن به تکثیر (در حدود ۵۰ الی ۲۰۰ برابر) کنترل ژنتیکی گیاه، تولید گیاهان همسان و دارای ثبات ژنتیکی و تغییر نکردن خواص آن ، کنترل آلودگی‌ها و بیماری‌ها بازدهی اقتصادی بالا می باشد.
از آنجا که گیاه دارویی آلوئه ورا دارای کاربرد گسترده ای در صنایع دارویی، آرایشی و غذایی می باشد دست یابی به این فناوری در کشت، بازدهی اقتصادی بسیار بالایی دارد، زیرا در روش طبیعی تکثیر گیاه آلوئه ورا، هر ۶ ماه فقط یک تا سه گیاه جدید تولید می شود، اما در این روش در مدت مشابه حداقل صد گیاه جدید تولید می شود.
فواصل کاشت
بهترین فاصله کاشت بین بوته های گیاه ۶۰ الی ۹۰ سانتیمتر می باشد.
دوره آبیاری
این گیاه یک گیاه آبدار است. بنابراین باید توجه داشت که از آب زیاد در مقایسه با بی آبی بیشتر صدمه خواهد دید. بنابراین هنگام آبیاری مجدد باید دقت کنید
که خاک گلدان به بک خشکی نسبتی رسیده باشد ضمنا خاک گلدان نیاید کاملا خشک باشد و برای جلوگیری از پوسیذن ریشه می توان با ریختن شن در ته گلدان به ارتفاع حدود ۲ سانتیمتر اقدام کرد.
سیستم آبیاری
مناسب ترین روش آبیاری سیستم فارو ( ایجاد پشته های خاک در فواصل معین و کاشت گیاه روی این پشته ها) می باشد و در کشت های گلخانه ای سسیتم آبیاری قطره ای می باشد.
نیاز آبی
برای تولید یک کیلوگرم از این گیاه حدود `۱۵۰ml آب مورد نیاز می باشد.
روش کاشت
کاشت پاجوش در خزانه و سپس انتقال به زمین اصلی
زمان لازم جهت انتقال پاجوش از خزانه به زمین اصلی:
بسته به شرایط نگهداری ۴ تا ۶ ماه
زمان مناسب برای کاشت در خزانه:
اواخر تابستان اقدام به جداسازی و کاشت پاجوش ها می شود مقدار پاجوش مورد نیاز کاشت در یک هکتار زمین ۲۵ هزار پاجوش است.
سن گیاه برای مصرف
اغلب مردم به اشتباه این تصور را دارند که هرچه گیاه مسن تر باشد(۳تا۴ سال) قدرت نیروی بالقوه بیشتری جهت مداوا خواهد داشت در واقع به این صورت نیست.این درست است که گیاه مسن نسبت به گیاه جوان مقاومت بیشتری دارد ولی از جهت میزان مواد موثر حتی یک گیاه کوچک نیز میتواند بازدهی شفابخشی داشته باشد.
زمان برداشت
حدود ۸ ماه پس از کاشت پاجوش بسته به اندازه و کیفیت پاجوش های کشت شده و به صورت قطع برگهای خارجی از قاعده مدت زمان مورد نیاز برای بلوغ
آلوئه ورا
برای این که این گیاه به طور کامل بالغ شود ۱۸ تا ۲۴ ماه وقت لازم می باشد.عملیات پس از برداشت:
انتقال سریع برگها توسط کانتینرهای یخچال دار به محل فرآوری یا شستشوی برگها و خارج کردن ژلها از برگ و انتقال سریع به کارخانجات فراوری
دقت های لازم در عملیات برداشت:
فقط برگهای بیرونی گیاه که بیش از ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر طول دارند باید برداشت شوند. باید دقت نمود که ماده زرد رنگی که از سلولهای محل قطع برگ خارج می شود باژل گیاه مخلوط گردد.
مراقبت ویژه در زمان برداشت
آبیاری منظم سبب افزایش میزان ژل می شود اگر گیاه از نظر آب در تنگنا باشد میزان آلوئین وآمودین ژل افزایش یافته و مزه ژل کمی تلخ تر شده و رنگ آن مایل به قهوه ای می شود.میزان عملکرد و محصول برداشتی از هر هکتار در سال:
برداشت از این گیاه معمولا ۴ مرتبه در سال می باشد و از هر گیاه در هر بار حدود۳ برگ برداشت می شود بطور کلی یعنی ۱۲ برگ از هر گیاه در سال تناژ برداشتی در هر هکتار در سال بین ۱۲۰ تا ۲۰۰ تن می باشد.
اندام مورد استفاده:
اندام مورد استفاده این گیاه برگهای کاملا رشد کرده آن می باشد می توان یک یا چند برگ از گیاه را قطع کرد که به یقین هیچ اشکالی در مکانیسم رشد گیاه بوجود نخواهد آمد.فقط باید سریع و با یک چاقوی تیز اقدام به این عمل کرد در صورت نیاز به چند برگ بهتر است که از برگهای مجاور در خاک ویا به طور کلی برگهای پایین ساقه اصلی استفاده کرد.زیرا یک قانون کلی برای تمام گیاهان وجود دارد که برگهای پایین گیاه از نقطه نظر انجام اعمال حیاتی نسبت به برگهای فوقانی کم اهمیت تر هستند هرچند که باید برای این گیاه اضافه کنیم که برگهای تحتانی نیروی بالقوه مداوای بیشتری دارند.
دگرگونی در رشد
بطور کلی خللی که در رشد گیاه بوجود می آید بسیار متنوع است ولی از آنجائیکه این گیاه به مراقبت های خیلی تکنیکی احتیاج ندارد دانستن یک دسته اطلاعات کلی می تواند در رفع مشکلی که برای گیاه به وجود می آید موثر باشد.
اقلیم مورد نیاز گیاه
این گیاه بومی مناطق گرمسیری و استوایی است و برای رشد بهینه به نور خورشید نیاز دارد. هوای گرم و کمی سایه را دوست داشته و دمای زیر صفر را تحمل نمی کند و بنابراین در مناطقی که درجه حرارت هوا تا زیر صفر درجه نزول می کند نمی تواند رشد کند آلوئه ورا در دمای ۲- درجه سانتی گراد یخ می زند و اگر یخ زدگی اتفاق بیافتد گیاه می میرد. گیاه آلوئه ورا در دماهای بیش از ۷۰-۸۰ درجه سانتی گراد نمی میرد، ولی برگ های بلند ضعیفی تولید می کند.
دامنه انتشار
این گیاه بومی آفریقا است. در قرن هفدهم میلادی کشت آن در جزایر باربادوس و در قرن هجدهم در جزایر آنتیل متداول گردید.امروزه در جزایر کشورهای هندوستان ، اندونزی،جاما ئیکا، مکزیک، تگزاس،وجزایر قناری کشت می شود. در ایران نیز در جزیره خارک کشت می شود. این گیاه بطور بومی در برخی از مناطق کشور از جمله بندر لنگه،بندر خمیر و همچنین ۳۵ کیلومتری بندرعباس در محلی به نام قلعه قاضی دیده شده است. جزیره قشم مستعد ترین محل برای کشت گیاه آلوئه ورا است. در حال حاضر بدلیل اهمیت این گیاه در مناطقی از استان بوشهر و استان سیستان و بلوچستان و استان هرمز گان بخصوص قشم و مناطقی نظیر نهبندان هم کشت می گردد.
نیازهای اصلی غذایی
عناصر غذایی مورد نیاز شامل ۴۵-۵۵ کیلو گرم فسفر، ۵۵- ۶۵ کیلوگرم ازت و ۴۵-۳۵ کیلوگرم پتاس در هکتار می باشند.
بافت خاک مناسب برای رشد
آلوئه در هر نوع خاکی، قابل کشت است و خاک شنی لوم با زهکشی بالا ،بهترین بستر کشت برای آن می باشد.
نیاز کودی
خاک مورد نیاز این گیاه باید اسیدی باشد و به عنوان مکمل می توان مقداری نیتروژن به فرمهای مختلف به خاک اضافه کرد.برای مثال می توان از نیترات آمونیم، یک بار در سال و هربار به میزان ۱۳۶ کیلو گرم در هکتار استفاده کرد.
مورد نیازph
حدود ۶/۵ اما اسیدیته تا ۸/۵ را نیز تحمل می کند.
نور وحرارت
این گیاه در مقابل نور مستقیم و تابش زیاد آفتاب حساس است. از خود واکنش نشان داده و بر گهایش به رنگ قهوه ای درمی آید.
بنابراین بهتر است آنرا در نور غیر مستقیم نگهداری کنید از نقطه نظر حرارت مورد نیاز باید داشت که نسبت به سرما حساس است و در محیطی مثل شهر تهران این گیاه را باید در فصل زمستان در گلخانه نگهداری کرد.
آفات و امراض
آمار به دست آمده نشان داده است که کشت این گیاه در موطن اصلی خود با هیچگونه آفت و بیماری قابل ملاحظه ای مواجه نبوده است ولی در شرایط نامساعد محیطی که باعث ضعیف شدن گیاه و کم شدن مقاومت می شود.عوامل قارچی و ویروسی و باکتریایی میتوانند منجر به صدمه به گیاه شوند.گیاه آلوئه ورا حساس به بیماری های لکه سیاه، پوسیدگی ریشه و شپشک آرد آلود می باشد. ولیکن در مجموع، خطر بیماری ها در این گیاه نسبت به دیگر گیاهان بسیار کم است.در صورت آبیاری بیش از اندازه این گیاه به شدت در معرض بیماری پوسیدگی ریشه قرار می گیرد، زیرا این گیاه آب بسیار ناچیزی مصرف می کند.
نکته :
در مکان های گرم ، گیاهان آلوئه ورای تحت کشت بیرون از محیط خانه گل های زیبایی تولید می کنند که دارای ساقه بلندی می باشد و در رنگ های متنوعی وجود دارد اما اگر آلوئه ورا بعنوان گیاه آپارتمانی کاشته شود ، شکوفه نخواهد داد .
آبیاری
گیاه آلوئه ورا مشابه کاکتوس و دیگر گیاهان آبدار نیازمند آبیاری زیادی نیست . به گیاه باید به گونه ای آب داده شود که آب شروع به بیرون آمدن از سوراخ های زهکش گلدان نماید. یک زیرگلدانی در زیر گلدان قرار دهید. تا آب خروجی را جمع کند ، معمولا یک فاصله ده الی چهارده روزه باید در بین آبیاری وجود داشته باشد ، فاصله بین آبیاری بر اساس شرایط خاک متنوع است . آبیاری را زمانی شروع کنید که خاک کامل خشک شده باشد .در فصل زمستان ، گیاه در خواب زمستانی است و نیاز آبی آن بسیار کم است . در ماه های فصل زمستان ،گیاه در شرایطِ خواب است و نیاز آبی ِ آن خیلی کم است .لذا می توان در فصل زمستان ، فاصله آبیاری را به سه تا چهار هفته افزایش داده یا به یک بار در ماه برسانید . بسیاری از باغداران ،آبیاری آلوئه ورا را در فصل زمستان قطع می کنند . البته این مورد برای سلامت گیاه خوب نیست و باید از انجام این کار خودداری کرد .
کود دهی
وقتی که از خاک کود داده شده برای کاشت آلوئه ورا استفاده می شود ، فقط لازم است که یکبار و در فصل بهار به آن کود داده شود . چنانچه خاک حاصلخیز نیست، باید کود نیمه قوی (ده-ده- چهل) یا کود رقیق (آبکی) را در هر ماه یکبار از ابتدای فصل بهار تا آخر تابستان،به گیاه داد . کودهای ارگانیک و یا کودهای گرم را برای گیاهان کاشته شده در محیط بیرون می توان استفاده کرد . اگر از خاک مخلوط با کود برای کاشت آلوئه ورا استفاده شود فقط لازم است که یک بار و در فصل بهار به آن مجدد کود داده شود .
تغییر گلدان
گیاه آلوئه ورا دارای رشد سریعی است و ریشه های آن مایل به گسترش هستند . بنابراین باید تغییر گلدان پس از یک الی دو سال انجام گیرد تا از انبوه شدن ریشه ها جلوگیری شود ، با این کار می توان مجددا خاک را پر کرد .ظرف و یا گلدانی را که برای کاشت دوباره انتخاب می شود باید دارای سطح پهنی باشد ، حتی اگر گلدان خیلی عمیق نیست .(این موضوع مشکل مهمی محسوب نمی شود) در قسمت پایین گلدان یک لایه شن بریزید تا از زهکشی مناسب آن مطمئن شوید و سپس خاک تازه بریزید (خاک گلدان قبلی را استفاده نکنید).گیاه را با دقت زیاد بطوری که به ریشه های آلوئه ورا آسیب نرسد از داخل گلدان قبلی خارج کنید و آن را در داخل گلدان جدید منتقل کنید ، زمانی گلدان را آبیاری کنید که ریشه گیاه در خاک جدید کاملا استقرار یافته باشد .
طریقه نگهداری برگ آلوئه ورا
برگ را بعد از برش داخل کاغذ پیچیده و در قسمت پایین یخچال نگهداری نمایید.
کانال تلگرامی محسن فارم:@mohsenfarm
سایت تخصصی محسن فارم: www.mohsenfarm.ir
