جمعه، روزی است که در سنت اسلامی به عنوان سیدالایام شناخته میشود. روزی که دلها برای نماز جمعه، دعا و تلاوت قرآن آماده میشود و روحها به نوعی آرامش و امید خاص نزدیک میگردند. اما در فرهنگ شیعی، جمعه معنای دیگری نیز دارد: روز امام زمان(عج). روزی که دعای ندبه، اشک شوق و انتظار، یادآور غیبت طولانی و امید به ظهور منجی آخرالزمان است.
امام مهدی(عج) آخرین ذخیره الهی و دوازدهمین امام شیعیان است؛ کسی که پیامبران الهی در طول تاریخ بشارت آمدنش را دادهاند. او تجلی وعده «وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ» (انبیا: 105) است. همه پیامبران مأمور بودند نوید دهند روزی خواهد رسید که عدالت جهانی تحقق مییابد، ظلم و فساد ریشهکن میشود و بندگان صالح، وارث زمین خواهند شد. آن روز، روز ظهور مصلح کل و منجی موعود است؛ امام مهدی(عج).
یکی از مهمترین مباحث در فرهنگ مهدویت، مسئله غیبت است. امام مهدی(عج) بنا بر مشیت الهی از دیدهها پنهان است تا زمینههای ظهور و آمادگی مردم برای پذیرش حکومت عدل جهانی فراهم گردد. غیبت، به معنای بیتأثیری امام در عالم نیست؛ بلکه همانگونه که خورشید پشت ابر همچنان نور و گرما میدهد، وجود مقدس حضرت نیز واسطه فیض الهی برای کل هستی است. اگرچه ما او را نمیبینیم، اما او به احوال و دعاهای ما آگاه است و در لحظات دشوار، یاری خویش را میرساند.
انتظار، صرفاً نشستن و چشمبهراه بودن نیست. انتظار در فرهنگ اسلامی، یک موضع فعال، سازنده و امیدآفرین است. امام صادق(ع) فرمود: «أفضلُ الأعمالِ انتظارُ الفرج»؛ برترین عملها انتظار فرج است. چرا؟ زیرا کسی که منتظر است، خود را آماده میکند، ایمان و اخلاقش را میسازد، و جامعه را برای آمدن منجی آماده میسازد. انتظار یعنی خودسازی و دیگرسازی، یعنی مبارزه با ظلم و بیعدالتی در حد توان، یعنی زنده نگه داشتن امید در دلها.
جمعهها فرصتی است برای تجدید پیمان با امام زمان(عج). دعاهای مخصوص این روز، بهویژه «دعای ندبه» و «دعای سلامتی امام عصر»، دریچهای برای ارتباط قلبی با آن حضرت است. در دعای ندبه، با حسرت و اشتیاق فریاد میزنیم: «أینَ الحَسَنُ أینَ الحُسَینُ… أینَ بَقیّةُ الله التی لا تخلو من العترة الهادية؟» و جانمان را به یاد غربت امام و طولانیشدن انتظارش میسوزانیم. روز جمعه، فرصتی است برای آنکه قلبمان را جلا دهیم، از گناهان توبه کنیم، و با امام عصر پیمان ببندیم که یاران راستینش باشیم.
فرج امام مهدی(عج) صرفاً یک رخداد تاریخی یا مذهبی نیست؛ بلکه نقطه اوج آرمان همه بشریت است. در طول تاریخ، انسانها در جستجوی جامعهای عادلانه بودهاند، اما همیشه با ناکامیها روبهرو شدهاند. تنها حکومتی که بر محور توحید و امامت معصوم شکل بگیرد، میتواند عدالت واقعی را به ارمغان آورد. در عصر ظهور، انسان از قید تبعیضها، استبدادها و بیعدالتیها رها خواهد شد. علم و معرفت گسترش مییابد، فقر و جهل ریشهکن میشود، و امنیت و معنویت در سراسر جهان حاکم میگردد.
انتظار فرج، مسئولیتهای بزرگی را بر دوش منتظران میگذارد:
خودسازی فردی: تهذیب نفس، تقوا، ترک گناه و عمل به وظایف دینی.
آگاهی اجتماعی: شناخت زمانه، دشمنشناسی و تلاش برای اصلاح جامعه.
یاری مظلومان: مبارزه با ظلم در هر سطح، چه در خانواده، چه در اجتماع.
دعا برای فرج: دعای «اللهم عجّل لولیک الفرج» زبانی ساده ولی اثری عمیق دارد. دعا پیوند قلبی ما را با امام حفظ میکند و یادآور این است که او محور امید و حرکت ماست.
زمینهسازی ظهور: گسترش فرهنگ مهدوی، کار علمی، اخلاقی و فرهنگی در راستای آمادگی جامعه برای حکومت عدل جهانی.
امام زمان(عج) غایب به معنای بیارتباط نیست. او در دلهای مؤمنان حضور دارد. هرگاه دلی برای او بتپد، هرگاه اشکی برای غربتش ریخته شود، و هرگاه دعایی برای سلامتیاش زمزمه گردد، در حقیقت ارتباطی روحی با آن حضرت برقرار میشود. این پیوند قلبی، بزرگترین سرمایه منتظران است و سبب میشود در سختیها ناامید نشوند.
روز جمعه، روزی است که مؤمنان بیش از هر وقت دیگری، چشم به راه فرج مینشینند. سنت بر این است که ظهور در روز جمعه محقق خواهد شد، هرچند زمان دقیق آن را تنها خدا میداند. همین باور سبب میشود هر جمعه، روزی تازه برای امید، آمادگی و دعا باشد. هر جمعه که میآید، گویی پیامآور است: «شاید این جمعه بیاید…» و همین امید، دلها را زنده و ایمان را استوار میسازد.
امام مهدی(عج) نهتنها امید شیعیان، بلکه آرزوی همه انسانهای آزاده است. فرج او، تحقق وعده الهی و نقطه پایان ظلم و ستم در جهان خواهد بود. جمعهها فرصتی است برای یادآوری این حقیقت بزرگ، برای تازه کردن عهد و پیمان با آن حضرت، برای دعا و توبه و خودسازی. در این روز شریف، با ندبه و انتظار، دلهایمان را به آستان مولا گره میزنیم و امید داریم که بهزودی با ظهورش، زمین از عدل و نور پر گردد.
باشد که دعای همگانی ما در این جمعهها، «اللهم عجّل لولیک الفرج» مستجاب گردد و دیدههای ما به جمال آن امام همام روشن شود.
