در ابتداییترین تعریف، قیمت آن مقداری پولی است که خریدار در ازای دریافت کالا و خدمات به فروشنده پرداخت میکند. به قیمت معاملهای که بهصورت آشکار و قابلرصد صورت میپذیرد نرخ لحظهای (spot/traded price) میگویند.
به قیمتی که فروشنده حاضر است در آن کالای خود را بفروشد، قیمت پیشنهادی فروش (selling/ask price) میگویند. به قیمتی که خریدار حاضر است برای کالا پرداخت کند نیز قیمت پیشنهادی خرید (bid price) میگویند. قیمت پیشنهادی خرید باید حداقل بهاندازه قیمت پیشنهادی فروش باشد تا مبادله اتفاق افتد.
تسویه بازار
وقتی اقتصاددانان از قیمت صحبت میکنند، عموماً منظورشان قیمت تسویهکننده بازار (market-clearing price) است. در این قیمت، مقدار کل عرضه و تقاضا برابر است. بهطورکلی تقاضا با افزایش قیمت کاهش مییابد و عرضه افزایش. محل تلاقی عرضه و تقاضا در واقع همان قیمت تسویهکننده بازار است.
انواع قیمت
معمولاً در تحلیلها فرض میشود که در هر بازار، یک قیمت واحد وجود دارد؛ اما در واقعیت در یک بازار امکان وجود چندین قیمت وجود دارد. برای مثال ممکن است فروشندهای برای ترغیب فروشندگان، قیمت را برای برخی از آنها پایینتر بیاورد. منظور از قیمت حاشیهای (marginal price) قیمت هر واحد بعدی کالا است. قیمت متوسط (average price) نیز از متوسط قیمتهای حاشیهای به دست میآید.
برخی قیمتها بستگی به این دارند که معامله در چه زمانی صورت میپذیرد. اگر مقرر شود تا معامله در آینده انجام شود، در این صورت به قیمت این معامله، قیمت آتی (forward price) میگویند.
پرداخت برای اطمینان
اگر یک بازیگر اقتصادی توان تعیین (مطلق یا نسبی) قیمت را داشته باشد به آن قیمتگذار (price setter) میگویند و اگر چنین نباشد، قیمتپذیر (price taker) است. اگر در یک بازار، تعداد زیادی فروشنده و خریدار وجود داشته باشد، در این صورت محتمل است که هر بازیگر بهخودیخود قیمتپذیر باشد و یک قیمت تسویهکننده در آن به وجود آید.
قِسم آخر انواع قیمت، «اختیار معامله» (option) است. یک فرد میتواند حق انجام یک معامله در آینده را در قیمتی از قبل تعیین شده (strike price) خریداری کند که به مبلغ پرداختی خرید اختیار معامله option price میگویند. strike price در واقع رابطهای با قیمت لحظهای آن شیء مورد معامله دارد. option price نیز باید آن قدر پایین باشد که خریدار جذب پرداخت آن شود و آن قدر کافی باشد تا فروشنده در صورت پایینتر بودن قیمت تعیین شده (strike price) از قیمت لحظهای (spot price) آن را بپذیرد.
در پایان باید گفت که با تغییر نوع معاملات، انواع قیمت نیز ظهور پیدا میکند؛ اما در تمام این موارد، قیمتها نشانگر چانهزنی میان خریدار و فروشنده است.