طراح صدا (Sound Designer) کیست و چه تاثیر شگرفی در پروژه های شما می تواند داشته باشد؟
چرا علیرغم توجه به بخش صدا نتیجه دلخواه خود را نگرفته اید و سرمایه گذاری نکردن در این زمینه چه عواقب بدی می تواند داشته باشد؟
چرا استفاده و دانلود صداهای تکراری، کپی شده، مطالعه نشده و بدتر از همه استفاده از صداهای حاضر و آماده علیرغم کاهش هزینه های شما ضربات جبران ناپذیری را به پروژه شما وارد می کند؟
طراحی صدا صرفا به معنای سوار کردن و استفاده کردن از صداهای مختلف در شرایط مختلف نیست بلکه تفکر طراح صدا در انتخاب متناسب، خلق و تشدید فضاهای متفاوت است که ارزش و مهر طراح را در کار برجسته می نماید و باعث به وجود آمدن ارزش افزوده در یک پروژه می شود. زمانی که شما با یک طراح همکاری میکنید برای پنج ثانیه کار ،یه ورق کاغذ و یا برای یک صدای «بیپ» پرداخت نمی کنید بلکه به تجربه و تفکر آن طراح است که احتیاج دارید!
وقتی از واژه «طراحی» استفاده می شود یعنی اینکه «طرحی» برای بهبود طرح اصلی داده میشود پس طراحی صدا ماهیت مجردی نمی تواند داشته باشد مادامی که به صورت یک عنصر تکمیل کننده در کنار یک طرح تعیین کننده قرار می گیرد . طراحی خوب در خدمت یک طرح اصلی خوب می تواند برآیند بسیار مثبتی ایجاد کند و تاثیرپذیری مطلوبی را نصیب محصول نهایی شما کند. این محصول می تواند در یکی از حوزه های هنری(Artistic Project)، صنعتی(Industrial Project)، فن آوری نوین(Technology) و چند رشته ای (Multidisciplinary) تعریف شده باشد.
در عرصه هنری (Artistic Project):
همکاری طراحان صدا با کارگردانان سینما، تئاتر، اپرا - طراحان حرکت (Choreographer) - بخش حرکات موزون و رقص، طراحی صدا برای فضای گالری ها، چیدمان های هنری (Sonic Art Installations) و ... باعث بیشتر و بهتر دیده شدن آثار هنری می شوند. بیشتر هنرمندان تجسمی و گالری داران موفق برای ارائه بهتر کارها علاوه براینکه از موسیقی آماده و ضبط شده (PlayBack) به هیچ عنوان استفاده نمی کنند بلکه از فضاسازی صوتی ،طراحی صدا متناسب و ابزارها و تکنیک های قدرتمند Interactive استفاده می کنند. این امر به بازدیدکننده این امکان را می دهد تا قدم به مکانی همگن بگذارد و «فضای فکر شده» به درک بهتر کمک کند. مفهوم و فضای گالری با فضای دکّان ،مغازه و حجره باید اساسا فرق داشته باشد؛ طبعا زیر ساخت های تولیدی صنعتی با هنری کاملا متفاوت است همانطور که تعریف صنعتگر از هنرمند جدا است. فضاسازی که یک رستوران معمولی برای جذب بیشتر مشتری با فضا سازی که یک گالری هنری انجام میدهد بدون شک باید متفاوت باشد. اینکه وارد یک رستوران میشویم؛ موسیقی پس زمینه ای می شنویم و همان موسیقی را در معروف ترین گالری ها می شنویم بسیار قابل تامل است.
در بخش صنعت (Industrial) :
این حرفه با بسیاری از وسایل روزمره ای که با آنها در تماس هستیم ارتباط تنگاتنگی دارد به طور مثال اگر در یخچال باز بماند و یا کمربند ایمنی بعد از حرکت ماشین بسته نشود این ماشین ها با صدایی به ما می گویند که حواست کجاست؟ انتخاب این هشدار بسیار مهم است و صرفا گذاشتن هر صدایی برای جلب توجه به هیچ عنوان کافی نیست! در صورت انتخاب نادرست کاربران هم دست به کار میشوند و دیر یا زود راهی برای «خفه کردن» آن صدا پیدا می کنند! امروزه تمام کمپانی های مطرح جهانی بعد از دریافت بازخوردهای مناسب از کاربران خود سرمایه گذاریهای مطلوبی را در جهت گسترش این بخش انجام میدهند و اعتقاد دارند که گسترش و بهبود در بخش طراحی صدا باعث افزایش ایمنی و در نهایت اعتماد بیشتر مشتریان آنها میشوند. برای نمونه اگر الان از شما بخواهم که زنگ (Ringtone) استاندارد گوشی های نوکیا را به یاد بیاورید در عرض چند ثانیه اکثریت شما تم اصلی نوکیا را به یاد می آورند و این یعنی پیروزی برای این شرکت! حتی با توجه به اینکه این کمپانی کم کم در حال پیوستن به خاطرات است و احتمالا تاب مقاومت و رقابت را بسان قبل ندارد ولی اثری از خود در این صنعت برای همیشه به جای گذاشته است! شرکت های دیگر هم مثل زیمنس، آلکاتل و موتورولا هم حضور داشتند ولی علاوه بر کم رنگ شدن در حوزه های تجاری موفق به جا انداختن لوگو صوتی خود هم نشدند در نتیجه کمتر در حافظه مردم می مانند. در مقالات بعدی درباره اینکه چرا لوگو صوتی نوکیا موفق بود بیشتر می پردازیم.
در بخش فن آوری های نوین (Technology):
هم نقش طراحی صدا را نمی توان در اپلیکیشن های تلفن های هوشمند، بازی های رایانه ای در پلتفرم های گوناگون، وبسایت ها، پادکست ها و ... را نادیده گرفت! به طور مثال طراحی بد صدا باعث می شود که کاربران تصمیم بگیرند که بازی شما را بدون صدا استفاده کنند و یا از بخش تنظیمات تمام بخش صدا را غیر فعال کنند! اتفاقی که در دنیای امروز ما به وفور در حال اتفاق است و بازخورد خوبی به کل مجموعه نمیدهد.
طراحی صدا را با انتخاب موسیقی و ساخت موسیقی به اشتباه نگیرید! این دو مقوله از هم جدا هستند و هر کدام تخصص خاص خود را می خواهد! هرگز از یک آهنگساز یا مهندس صدا نخواهید که کار طراحی صدای پروژه شما را در کنار کارهای دیگر برای شما انجام دهد و بالعکس! این صرفه جویی قطعا یک ضرر تمام عیار است! شک نکنید!
برای مثال به صداهای استفاده شده در برخی از فیلم ها دقت کنید که توسط افراد غیرمتخصص پیاده سازی شده است. صدای رعد و برق عموما در این فیلم ها تکراری است چون عموما از بانک های صدای قدیمی کپی برداری شده است و شخصی که مسئولیت بخش طراحی صدا را به عهده داشته زحمت صدابرداری و یا حتی ادیت صدای کپی/دانلود شده را هم به خود نداده و از همه بدتر زمانبندی و فضا سازی آنها عموما غلط است! گاها مشاهده شده است که صدای رعد قبل از برق گذاشته شده است اتفاقی که به دلایل فیزیکی غیرممکن است! ممکن است شرایطی پیش بیاید در سینما برای فشرده سازی (Intensification) یک سکانس خاص زمانبندی ها را با مهارت و مطالعات جابجا می کنند و حتما دلایل بسیار محکمی برای این کار است که باعث افزایش ارزش هنری می شود.
چندین فاکتور مهم در بخش طراحی صدا مطرح می باشد که کار یک طراح خوب را از یک کار معمولی متمایز می کند و در نظر گرفتن این عوامل فقط قدم های ابتدایی در کار طراحی صدا است! تنها راه موفقیت در این رشته درک مفاهیم، انتخاب ابزار مناسب و کسب تخصص می باشد.
عوامل روانشناختی و سایکوآکوستیک (Psychoacoustic)
عوامل تعیین کننده صدایی از قبیل شناخت و انتخاب درست فرکانس (Frequency)، شدت (Amplitude)، رنگ (Timber) و ...
ترکیب صداها و لیربندی
جهت انتشار (Sound Directionality)
فضا سازی و عمق (Sound Spatialization)
پیاده سازی (Sound Implementation)
مطالعات بخش Interactivity به خصوص در حوزه فن آوری
مطالعات بخش Sound Emission به خصوص در بخش صنعتی
مطالعات تخصصی درباره فیلد مورد نظر (هر فیلدی ملزومات خاص خود را دارد و در نظر گرفتن این ملزومات از نکات کلیدی و حیاتی می باشد.)
در بخش های بعدی سعی می کنم موارد ذکر شده در بخش عوامل بنیادی و تعیین کننده را بیشتر توضیح بدهم تا آگاهی بیشتری درباره این مبحث به دست بیاورید.
