گزارشی از تحلیل نقش‌های افراد در تیم بر اساس نظریه بلبین
بسیاری از حاشیه‌های کار تیمی (بحث‌های غیراخلاقی و حاشیه‌ها و اصطکاک‌ها) عموما میوه‌های درختی هستند که در خاک توزیع نامناسب نقش‌های تیمی ریشه دارند.
جمله بالا منسوب به مردیت بلبین Meredith Belbin (دانشمند انگلیسی و چهره شناخته شده در زمینه مطالعه کار تیمی) است که حدود هفت سال از وقت خود و همکارانش را صرف اجرای بازی‌های مدیریتی، مقایسه‌ی عملکرد فردی و گروهی انسان‌ها و نیز عوامل افزایش و کاهش کارایی تیم‌ها کرده است.
بلبین و گروه تحقیقاتیش در سال 1970 در کالج مدیریت Henley، با هدف ارائه یک راهکار به منظور جلوگیری از ناکامی تیم‌های کاری، به بررسی عوامل موفقیت و ناکامی این تیم‌ها پرداختند.
تحقیقات نه ساله گروه بلبین نشان داد که موفقیت و ناکامی یک تیم صرفا وابسته به عواملی مانند هوش افراد نبوده و بیشتر متاثر از نوع رفتار اعضا تیم است.
بلبین در تحقیق خود، ۹ نقش را شناسایی و آنها را در قالب سه دسته فعالیت محور (Action Oriented)، مردم محور (People Oriented) و تفکر محور (Thinking Oriented) طبقه‌بندی کرده است و به بررسی هر یک از این ۹ نقش از نظر شخصیت شناسی پرداخته است.
برای آگاهی از نقش‌های تیمی بلبین به مقاله “چگونه یک تیم استارتاپی قوی بسازیم؟” در مجله آما مراجعه نمایید.
پرسشنامه نقش‌های تیمی بلبین با استفاده از نظریه نقش تیمی بلبین، نقش افراد در گروه را تعیین می‌کند. بدیهی است که انتخاب نفرات مناسب و چیدمان آنها در تیم، یکی از ارکان موفقیت هر تیمی می‌باشد.
بر اساس این نظریه، در مرکز نوآوری و فناوری آما، پرسشنامه نقش‌های تیمی بلبین توسط افراد تیم‌های دوره پیش‌شتابدهی پر شد.
در دور‌همی سه شنبه 15 مرداد 98، فردین ترک فر، مدیر آکادمی کسب و کار آما، بر اساس فرم‌های نظریه بلبین و امتیاز افراد برای هر یک از نقش‌ها، به تجزیه و تحلیل هر تیم پرداخت تا هر یک از تیم‌ها متوجه کمبود نفر مناسب در تیم خود شوند.
در ادامه نظرات افراد دوره پیش شتابدهی که نقش تیمی آنها توسط فردین ترک فر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت را در خصوص این پرسشنامه و نقش‌های تیمی جویا شدیم که خواندن آن خالی از لطف نیست.
برای دریافت پرسش نامه نقش‌های تیمی بلبین و تحلیل آن، به انتهای متن مراجعه کنید.
محمد حسن میرباقری از تیم “دانشان، آب شیرین تقطیری با استفاده از گرمایش خورشیدی”:
نتایج تست خیلی جالب بود. چون با یه فرمول خاصی، بعضی از ویژگی‌های افراد را در تیم بررسی می‌کرد. من تا حالا به ویژگی‌هایی که تو این تست اومده بودند، توجه نکرده بودم. مثلا اجرا کننده و شکل دهنده رو یکی می‌دیدم، ولی با مطالعه نقاط ضعف و قوت مربوط به هرکدوم از نقش‌ها، دیدم که خیلی دقیق و جالب اشاره کرده. قبل از انجام این تست فکر می‌کردم بعضی از ویژگی‌ها رو دارم، اما بعدش فهمیدم اون ویژگی‌ها در مقایسه با ویژگی‌های دیگه اهمیت کمتری دارند، مثلا فکر می‌کردم در اجرا کنندگی بهتر از shaper هستم، ولی بعد فهمیدم برعکسه و جاهایی که در مقابل هم قرار می‌گیرند، گرایش بیشتری به shaper دارم. تجربه و تسلط فردین ترک فر به مباحث برای تیم ها خیلی کمک کننده س. من و محمد علی (هم تیمی م) ویژگی های نزدیک به هم داریم و اگر در تیممون یه هماهنگ کننده و یه ارزیابی کننده بیاریم خیلی کمک کننده ست.
محمد علی امیرگان از تیم “دانشان، آب شیرین تقطیری با استفاده از گرمایش خورشیدی”:
من قبل از انجام این تست، شناخت خیلی کاملی از بعضی از ویژگی‌های خودم نداشتم و میدونستم که ممکنه در هماهنگی و شکل دهندگی ضعف داشته باشم، اما مشخص شد که تو بخش تحقیق کننده منابع پتانسیل تیمی بیشتری داشته باشم و در کنار محمد حسن که shaper و اجراکنندگی خوبی داره، ترکیب تیمی خوبی هستیم.
در کل اگر تو تیممون فردی به عنوان مشاوره فنی یا مهندس صنایع داشته باشیم که roadmap رو بهمون نشون بده بهتره. یعنی همون نقش ارزیابی کننده که برای تکمیل تیم لازمه.
نکته مهم دیگه اینه که طبق گفته فردین اگه مشخصات فرد مورد نظر برای تیممون رو بنویسیم، خود این نوشتن ناخودآگاه به یافتنش کمک می‌کنه.
سعید امارلویی از تیم ” دستگاه هوشمند تصفیه و رطوبت زنی هوا با فیلتر ساخته شده با فناوری نانو و اولتراسونیک”
این تست دید درستی داشت. مثلا تو تیم ما، من تو بخش تحقیق کننده منابع و تمام کنندگی امتیاز پایینی داشتم. یعنی تو R&D بخش توسعه رو بیشتر از بخش تحقیق دوست دارم. در امتیاز shaper ، ارزیابی کننده، نوآور و هماهنگ کننده بالا هستم. بعد از انجام این تست فهمیدم که میشه بعضی از ویژگی‌ها رو تقویت یا کنترل کرد. با توجه به چالش‌هایی که در زندگی واسه آدم رخ میده، هر کدوم از این ویژگی‌ها قابل تغییر هستند.
هم تیمی من تو این طرح، خانم فاطمه اسماعیلی تو ویژگی‌های ارزیابی کننده، اجرا کننده، هماهنگ‌کننده و انجام دهنده کار تیمی امتیاز بالایی کسب کرد. من خودم تو بخش انجام دهنده کار تیمی امتیاز کمی داشتم. بنابراین به خوبی همدیگر رو پوشش دادیم.
فکر می‌کنم در مورد ویژگی‌هایی که امتیاز پایینی گرفتیم، میشه اونا رو با فشار بیشتر تو خودمون تقویت کنیم.
علیرضا رزاقی از تیم “تولید پارچه رسانا برای مدارهای انعطاف پذیر”
تست بلبین تست خوبی بود. چون نتیجه‌ش واقعا نقاط قوت و ضعف ما رو نشون می‌داد و با واقعیت خیلی منطبق بود. در مورد ویزگی‌هایی که در تیم کم داریم، در حال بررسی و تکمیلش هستیم.
محسن فاخر از تیم “فناوری تبدیل پسماند تر به خوراک دام”
امتیاز من تو همه نقش‌ها تقریبا یکسان بود و در نقش هماهنگ‌کننده امتیازم پایین‌تر از بقیه و تو ویژگی‌های اجراکننده، نوآور و تمام کننده بیشتر از بقیه بخش ها بود.
قبلا فکرمی‌کردم تو بخش اجراکنندگی متوسط باشم، ولی بعدش فهمیدم که بالاترین امتیاز رو تو همین ویژگی کسب کردم.
به نظرم برای اینکه مشخص بشه آیا در گروه به افراد دیگر نیاز داریم یا نه، باید کار شروع بشه و تا مرحله ساخت و تست دستگاه‌ها پیش بریم.
آقای ترک فر به خوبی تیم‌ها رو تو شناخت شخصیت‌های تیمی هر فرد راهنمایی کردند که ازش تشکر می‌کنیم.
برای دریافت پرسشنامه و تحلیل نتیجه تست بلبین، به سایت مرکز نوآوری و فناوری آما مراجعه کنید.
