محبوبه رضایی- فارغ‌التحصیل مهندسی سیستم‌های انرژی دانشگاه صنعتی امیرکبیر
امروزه با پیشرفت جوامع و توسعه فناوری‌ها و از طرفی بحران پایان یافتن منابع سوخت‌های فسیلی، دوچرخه از یک محصول تفریحی قدیمی به یک وسیله حمل و نقل پاک، بسیار سبک وزن و شخصی تبدیل شده است. دوچرخه‌های برقی هیبریدی نسل جدیدی از دوچرخه‌های معمولی هستند که از دهه 1890 میلادی ظهور یافته‌اند.
دوچرخه برقی نوعی وسیله نقلیه الکتریکی پاک مانند یک دوچرخه سنتی است که دارای یک موتور است که برای کمک به پیشرانش به آن اضافه شده است. علاوه بر این، منبع انرژی در دوچرخه برقی باتری است که به آن اضافه شده است.
در حال حاضر، دوچرخه‌های برقی نقش مهمی را در اقتصاد و سلامت یک جامعه نیز ایفا می‌نمایند، زیرا آنها یک گزینه اقتصادی و ساده برای حل مشکلات حمل و نقل شهری و محیط زیستی می‌باشند که نقطه قوت و مزیت اصلی این وسیله حمل و نقل پاک می‌باشد.
به همين دليل در اکثر جوامع توسعه یافته و در حال توسعه، استقبال عمومي براي استفاده از اين وسائل نقليه روبه افزايش است. به طوری که دوچرخه‌های برقی امروزه نقش مهمی را در حمل و نقل عمومی و فردی در شهرهای بزرگ در سراسر جهان ایفا می‌کنند.
در این مجموعه مقالات نقد و بررسی محصولات در مجله آما، ابتدا با معرفی دوچرخه برقی، به بررسی فناوری‌های مختلف آن پرداخته می‌شود و سپس انواع مدل‌های برتر در دنیا و موجود در ایران و ویژگی‌های انواع مختلف دوچرخه برقی ذکر و مقایسه می‌گردد.
دوچرخه برقی یا دوچرخه شارژی، یک دوچرخه موتوردار است که می‌تواند از نیروی موتور الکتریکی برای حرکت استفاده نماید. به طور کلی می‌توان گفت یک دوچرخه برقی، همانند یک دوچرخه‌ی عادی است که به آن باتری، موتور و سایر قطعات مورد نیاز افزوده شده است.
یک الکتروموتور ويژه در یکی از چرخ‌های دوچرخه به نحوي تعبيه شده است كه صرفاً در مواقع لزوم و به اراده دوچرخه سوار، نيروي پيشرانه كمکی را به دوچرخه اعمال نمايد و در عين حال هيچ مشکلی براي ركاب زدن عادی دوچرخه‌سوار ايجاد نمی‌نمايد. الکتروموتور دوچرخه از نوع DC Brushed و DC Brushless مجهز به گيربکس خورشيدي و كلاچ اتوماتيك مي‌باشد كه توسط يك سيستم كنترلر سوييچينگ، دور و قدرت آن كنترل می‌شود. انرژی مورد نيازالکتروموتور توسط باتری تأمين می‌شود. باتری از طريق شارژر مخصوص دوچرخه با برق شهر در منزل يا محل كار می‌تواند شارژ شود. نمايشگرهای ديجيتالی ال ای دی1 ميزان شارژ و در مدل‌هاي پيشرفته‌تر ال سی دی2 سرعت مسافت پيمايش را نیز نشان مي‌دهد [1].
دوچرخه‌های برقی برای اهداف و نیازهای متفاوت ساخته شده‌اند و حتی اجزای آنها نیز متفاوت است. اهدفی مانند حمل و نقل محموله، دوچرخه سواری با آرامش، دوچرخه سواری کوهستان، حمل و نقل کودک، دوچرخه سواری جاده‌ای، در شن و برف (لاستیک دوچرخه پهن) مسافرت و سفرهای درون شهری خانه تا محل کار یا تحصیل و… از جمله این موارد می‌باشد. بنابراین به عنوان یک دوچرخه‌سوار باید هدف و کاربرد دوچرخه برقی برای فرد مشخص و معین باشد. از این رو در ادامه انواع مختلف طبقه‌بندی دوچرخه برقی ارائه می‌گردد.
برای آگاهی از نکات مهم به هنگام خرید دوچرخه برقی کلیک کنید.
چنانچه بر اساس قدرت تحويلی توسط موتور الکتريکي دوچرخه‌های برقی را طبقه‌بندی کنیم، در حقیقت براساس سيستم كنترلی آنها را طبقه‌بندی کرده‌ایم. منظور از یک سيستم كنترلی در دوچرخه برقی، سيستمی است كه بخش برقی دوچرخه را کنترل می‌نماید. از این رو، دوچرخه‌های برقی را می‌توان در سه كلاس در نظر گرفت كه عبارتند از:
در اين كلاس سنسوری جهت تعيين سرعت يا گشتاور پدال و يا هر دو مورد بر روي دوچرخه نصب می‌شود. در اين سيستم به محض اينکه ترمزی صورت بگيرد، موتور غير فعال می‌شود. در اين كلاس، موتور الکتريکی تنها تا رسيدن به يك سرعت معقول و منطقی دوچرخه سوار را همراهی می‌كند و زمانی كه دوچرخه سوار به اين سرعت برسد موتور الکتريکی به صورت خودكار خاموش می‌شود.
در اين كلاس از دوچرخه‌های برقی، هنگامی كه دوچرخه‌سوار دسته گاز واقع در فرمان دوچرخه را به اندازه مورد نظر خود بچرخاند به همان ميزان موتور الکتريکی نيروی محركه‌ای توليد مي‌كند تا به سرعت دوچرخه افزوده شود. قدرت موتور الکتريکي در اين كلاس معمولا بيشتر از كلاس Pedal-Assist است.
دوچرخه‌های اين كلاس سيستمی متشکل از كلاس Power-on-Demand و كلاس Pedal- Assist را در خود جای داده‌اند. [1]
