توجه! این نوشته حاوی حقایق ناخوشایند غیر سیاسی است!
فرض کنید همین حالا تمام تحریمها لغو شود.
بیشتر از این میخواهید؟
باشد! مشکل نقدینگی و تورم سرسامآور هم به صورت معجزهآسایی حل شده است.
بیشتر؟
اگر متمایل به آزادی های فردی و اجتماعی هستید فرض کنید همه آنها میسر شده است.
آیا مسئله های کشور حل شده است و آینده روشنی در پیش روست؟
من شک دارم!
تمام مسائل مطروحه ی بالا، مسائل کلاسیک سیاسی و اقتصادی برای شرایط سنتی جوامع است، اما شرایط جدیدی در پیش روست که کشور را میتواند در لبه پرتگاهی خطرناک قرار دهد و متاسفانه زمانی بسیار اندک برای برنامهریزی و آمادهسازی وجود دارد. آن پرتگاه خطر عوارض استفاده گسترده ازاتوماسیون و روباتیک است.
در دهه های اخیر برنامه های کامپیوتری و اپها قابلیتهای جدیدی را برای بشر فراهم کردند: امروزه، تاکسیهای از اینترنتی استفاده میکنیم و یا با مراجعه به سازمان ها و استفاده از کد ملی میتوانیم با آخرین وضعیت پروندههای خود واقف شویم، برای دریافت گذرنامه یا گواهینامه دیگر لازم نیست که در صف های طولانی جلوی ادارات گذرنامه یا راهنمایی رانندگی ساعتها منتظر باشه همه اینها از مزایای تکنولوژی است.
تاکنون، حداقل در ایران، هر وقت تکنولوژی مشاغلی را از بین برده است، مشاغل جدیدی را ایجاد کردم مثلاً هرچند که تاکسیهای اینترنتی بازار تاکسیهای عادی را کساد کردند، اما در عوض بسیاری به عنوان رانندگان تاکسی اینترنتی امروز مشغول بکارند.
با توسعه ناگزیر تکنولوژی این روند تغییر میکند!
در توسعه جدید تکنولوژی های مبتنی بر تکنولوژی های نرم افزار هوش مصنوعی و رباتیک و ارتباطات (که تاکید میکنم که ناگزیر است)، بسیاری از شغل ها منقرض خواهند شد و مشاغل بسیار اندکی به وجود می آیند.
مسئله شاید دور از ذهن بنظر بیاید! شاید با توجه به شرایط جامعه کسی فکر نکند که اوضاع میتواند به شدت بدتر شود.اما به یک توضیح بسنده میکنم: اکنون مشکل بیکاری تا حد زیادی ناشی از بسته بودن یا کسادی بنگاه های اقتصادی است. انتظار این است که
با رونق آنها، این مشکل تا حد زیادی برطرف شود. اما در آیندهای بسیار نزدیک حتی اگر بنگاههای اقتصادی مانند کارخانه ها و کارگاه ها با تمام ظرفیت هم کار کنند نیازی به کارگر نخواهند داشت، چون رباتها جای آنها را خواهند گرفت. حتی امروزه در بنگاههای اقتصادی سطح بالاتر مثل بازار سرمایه، در کشورهای غربی بسیاری از مدیران صندوق های مالی با نرم افزار های هوشمند جایگزین شده اند.
موج جدید اتوماسیون و روباتیک میلیونها نفر را بیکار خواهند کرد و در عوض شغل های بسیار اندکی که نیازمند به تخصص هستند را ایجاد خواهد کرد. حجم بالای بیکار ناشی از این موج انبار باروتی را شکل خواهد داد که شالوده های هر جامعه ای را به خطر میاندازد.
مثال عینی آن ایالات متحده است چهار سال پیش در میان بهت همگان دونالد ترامپ برنده انتخابات شد. متاسفانه در مطبوعات ایران کمتر کسی به دلیل اصلی این پیروزی پرداخت. دلیل اصلی این پیروزی کسب ۷۰ هزار رای بیشتر در سه ایالت مرکزی آمریکا توسط وی بود. در این ایالتها کارگران کارخانه ها و معادن شغل های شان را در حال تهدید می دیدند و وی را منجی شغل و زندگی خود می پنداشتند به وی رای دادند و ریاست جمهوری وی باعث هرج و مرج در تمام سطوح شد. امروزه دموکراتها در مورد آماده سازی نیروی کار برای عواقب اتوماسیون بسیار سخن می گویند.
متاسفانه در فضای سیاسی ایران کمتر می شنویم که سیاستمداری در این مورد صحبت کند و وعده ایجاد طرحی باید بدهد. شاید درگیری با مسائل جاری روزمره مجالی به پرداختن به این موضوع نمی دهد. اما سونامی بیکاری ناشی از اتوماسیون، با شیوع کرونا شدت گرفته و دیر یا زود به مرزهای ایران خواهد رسید. آیا ما آمادهایم؟
در ذیل به برخی از سوالات احتمالی خواننده پاسخ داده می شود.