آیا تا به حال در جلسهای فنی احساس کردهاید که تیم توسعه به زبانی دیگر صحبت میکند؟ کلماتی مانند “API Endpoint”، “Microservices” یا “Left Join” در هوا پرواز میکنند و شما فقط سر تکان میدهید؟ اگر پاسختان مثبت است، تنها نیستید.
بهعنوان یک تحلیلگر کسبوکار (BA) یا مالک محصول (PO)، شما پل ارتباطی بین دنیای کسبوکار و دنیای فناوری هستید. وظیفه شما ترجمه «نیاز» به «محصول» است. اما یک مترجم خوب، باید به هر دو زبان مسلط باشد.
خبر خوب این است که نیازی نیست یک برنامهنویس حرفهای شوید! هدف، مجهز شدن به دانش فنی کافی برای برقراری ارتباط موثر، درک محدودیتها و فرصتها و در نهایت، ساختن محصولی بهتر است.
در این مقاله، نقشه راه مهارتهای فنی کلیدی را به شما نشان میدهیم که هر تحلیلگر و مالک محصول مدرنی باید در جعبه ابزار خود داشته باشد.
قبل از شیرجه زدن در مهارتها، بیایید ببینیم این دانش فنی چه سودی برای شما دارد:
ارتباط موثرتر: شما زبان مشترکی با تیم فنی پیدا میکنید و دیگر در جلسات احساس بیگانگی نخواهید کرد.
نیازمندیهای واقعبینانه: وقتی بدانید چه چیزی از نظر فنی ممکن (و چقدر دشوار) است، User Story ها و نیازمندیهای بهتری مینویسید.
تصمیمگیری دادهمحور: میتوانید خودتان مستقیماً به دادهها دسترسی پیدا کرده و برای پاسخ به سوالاتتان منتظر تیم فنی نمانید.
کسب احترام تیم: وقتی تیم فنی ببیند که شما مفاهیم آنها را درک میکنید، اعتماد و احترام بیشتری به شما خواهند داشت.
بیایید مهارتها را به چند دسته اصلی تقسیم کنیم:
دادهها، نفت قرن بیست و یکم هستند و SQL، ابزار استخراج آن. به عنوان PO یا BA، سوالات زیادی در ذهن شماست: “کدام ویژگی محصول محبوبتر است؟”، “کاربران در کدام مرحله از ثبتنام انصراف میدهند؟”. با یادگیری SQL، میتوانید خودتان به این سوالات پاسخ دهید.
تا چه عمقی؟
باید بتوانید کوئریهای SELECT بنویسید تا دادههای مورد نظرتان را فیلتر کنید.
با انواع JOIN ها آشنا باشید تا بتوانید اطلاعات را از جداول مختلف به هم متصل کنید.
از توابع تجمعی مانند COUNT و SUM برای خلاصهسازی دادهها استفاده کنید.
نتیجه: شما از یک فرد وابسته به گزارشهای دیگران، به یک تحلیلگر مستقل و دادهمحور تبدیل میشوید.
امروزه هیچ نرمافزاری یک جزیره تنها نیست. سیستمها دائماً با هم صحبت میکنند و این گفتگو از طریق API ها انجام میشود. API مانند یک گارسون در رستوران عمل میکند: شما (یک نرمافزار) درخواست خود را به او میدهید، او درخواست را به آشپزخانه (سیستم دیگر) میبرد و پاسخ (داده) را برای شما میآورد.
تا چه عمقی؟
مفاهیم REST API، Endpoint، و متدهای GET/POST را درک کنید.
ساختار داده JSON را بشناسید (لازم نیست آن را بنویسید، فقط بتوانید بخوانید).
یک قدم فراتر: کار با ابزاری مانند Postman را یاد بگیرید تا بتوانید خودتان یک API را تست کرده و پاسخ آن را ببینید. این یک مهارت فوقالعاده قدرتمند است!
نتیجه: شما میتوانید نیازمندیهای مربوط به یکپارچهسازی سیستمها را با دیدی باز و دقیق تحلیل کنید.
شما باید بتوانید ایدههای انتزاعی کسبوکار را به یک نقشه بصری و ساختاریافته برای تیم فنی تبدیل کنید. این نقشهها، زبان جهانی تحلیل سیستم هستند.
تا چه عمقی؟
یاد بگیرید نمودار ERD (Entity-Relationship Diagram) بکشید تا ساختار دادهها را مشخص کنید.
با نمودارهای UML مانند Activity Diagram (برای نمایش گردش کار) و Use Case Diagram (برای نمایش تعاملات کاربر) آشنا شوید.
نتیجه: شما شکاف بین “آنچه کسبوکار میخواهد” و “آنچه تیم فنی باید بسازد” را پر میکنید.
نیازی نیست شما معمار نرمافزار باشید، اما درک مفاهیم کلان به شما کمک میکند تا پیامدهای تصمیمات فنی را بر محصول درک کنید.
تا چه عمقی؟
تفاوت کلی بین معماری یکپارچه (Monolith) و میکروسرویس (Microservices) را بدانید. (اولی مانند یک ساختمان بزرگ و دومی مانند مجموعهای از ساختمانهای کوچک و مستقل است).
با مفاهیم پایه Cloud (ابر) و اینکه چرا تیمها از AWS یا Azure استفاده میکنند، آشنا باشید.
نتیجه: در جلسات معماری، میتوانید سوالات هوشمندانهتری بپرسید و در تصمیمگیریها مشارکت موثرتری داشته باشید.
بهترین متخصصان محصول و تحلیلگران، دانش T-شکل دارند:
خط افقی T: دانش گسترده اما کمعمق در حوزههای مختلف فنی. شما از هر چیزی کمی میدانید (SQL, API, Git, Cloud).
خط عمودی T: دانش عمیق و تخصصی در حوزه اصلی خودتان (درک کاربر، استراتژی محصول، اولویتبندی، تحلیل کسبوکار).
هدف شما باید تبدیل شدن به یک متخصص T-شکل باشد.
این لیست ممکن است طولانی به نظر برسد، اما نگران نباشید. نیازی نیست همه را یک شبه یاد بگیرید. اگر میپرسید بهترین نقطه برای شروع کجاست، پیشنهاد ما این دو مورد است:
SQL: چون به سرعت به شما قدرت تحلیل مستقل میدهد.
درک API و کار با Postman: چون امروزه اساس کار اکثر نرمافزارهاست.
سرمایهگذاری روی این مهارتها، شما را به یک تحلیلگر یا مالک محصول کارآمدتر، موثرتر و ارزشمندتر تبدیل خواهد کرد. شما دیگر فقط یک انتقالدهنده نیازمندی نیستید، بلکه یک شریک استراتژیک برای تیم فنی خود خواهید بود.
شما چه فکر میکنید؟ کدام مهارت فنی بیشترین تاثیر را در کار شما داشته است؟ در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید!
محمد امین ستوده
