گفتیم به نسبت حجم نقدینگی به پایه پولی ضریب فزاینده خلق نقدینگی می گوییم ونشان می دهد به ازای هرریال پول خلق شده توسط بانک مرکزی نهایتا چند ریال نقدینگی خلق شده است وضریب فزاینده با توجه به نرخ ذخیره قانونی و تمایل اشخاص به نگهداری سپرده های مدت دار تغییر می کند
بخشی ازنقدینگی براثر انتشار پول توسط بانک مرکزی مرتبط است و بخشی از نقدینگی توسط بانکها خلق می شود اما بخش قابل توجهی از نقدینگی توسط بانک با اعطای تسهیلات خلق می شود و درمقابل تسهیلاتی که داده می شود سپرده هایی وجود دارد زمانی که پایه پولی افزایش پیدا می کندبه ذخایر اضافی بانک ها نزدبانک مرکزی افزوده شده وامکان تسهیلات دهی بانک ها نیز فراهم می شود زیرا زمانی که دولت از بانک مرکزی قرض می گیرید وبانک مرکزی پول خلق می کند پول خلق شده توسط بانک مرکزی توسط دولت خرج می شود ودرنهایت به دست اشخاص سپرده می شودو شرایط اعطای تسهیلات برای بانک ها وخلق پول فراهم می شود
حالت دیگری که منجر به خلق نقدینگی توسط بانک ها می شود این است که بانک ها با دادن تسهیلات به یک شخص معادل تسهیلات داده شده به حساب خود شخص نزد خود یا بانک دیگری واریز می کنند و به نوعی سپرده برای همان شخص ایجاد می شود وبانک ها با اتکا به همین سپرده تسهیلات می دهند وخلق نقدینگی صورت می گیرد درواقع می توان گفت زمانی که بانکها تسهیلات می دهند در حال خلق سپرده و خلق نقدینگی هستند زیرا هرگونه اعطای تسهیلات همان میزان سپرده ایجاد می کند
درحالتی که بانک مرکزی پول خلق می کند وپایه پولی افزایش پیدا می کند وشرایط برای خلق نقدینگی بانکها مهیا می شود بانک ها مشکلی ازبابت ذخایرقانونی نزد بانک مرکزی نخواهند داشت وحتی دربازار بین بانکی شاهد مازاد منابع خواهیم بود و دلیل اصلی کاهش نرخ سود بین بانکی دربازه زمانی کنونی افزایش پایه پولی است
نمودار روبه رو نرخ رشد نقدینگی , پایه پولی و ضریب فزاینده خلق نقدینگی رانشان می دهد وبا تعقیب روند نرخ رشد نقدینگی , پایه پولی و مقایسه با ضریب فزاینده خلق نقدینگی مطالبی که مطرح شد را بهتر درک خواهید کرد
