در این مطلب میخواهیم نگاهی به فیلم Joker با بازی واکین فینیکس و به کارگردانی تاد فیلیپس داشته باشیم. سعی میکنیم ببینیم چرا جوکر یکی از مهم ترین فیلم های 2019 و البته جنجالی ترین در بین آنهاست. برخی این فیلم را دستاورد هنری سال می نامند و برخی آن را خطرناک و سطحی تلقی می کنند، اما واقعیت چیست؟ معمولاً فیلم های اقتباسی از کامیک بوک و شخصیتهای آن مانند فیلم های مارول، برای سرگرمی مخاطبان ساخته میشوند. اما «جوکر» نقطه مقابل چنین فیلم هایی به شمار میرود، تاد فیلیپس به عنوان کارگردان سعی کرده با وام گرفتن از سبک فیلمسازی «مارتین اسکورسیزی» فیلمی بسازد که مارول هرگز قادر به تولید آن نیست. دعوت می کنم در ادامه همراه من باشید.
فیلم درباره فردی به نام آرتور فلک است که نه تنها از مشکلات روانی بلکه از سرکوب در جامعه، نبود عشق و قربانی شدن در دوران کودکی رنج می برد. او آدمی تنهاست و متوهم که زندگی خود را مانند تراژدی میبیند، اما به تدریج متوجه میشود که هستیِ او به یک جوک خندهدار شبیه است. جوکی که دیگران متوجهِ آن نیستند. همان طور که چند ماه پیش در بررسی تریلر فیلم جوکر توضیح دادم، آرتور فلک در این فیلم ، یک دلقک ساده در شهر گاتهام است که مادرش به او گفته هدفی جز نشاندن لبخند رضایت روی چهره دیگران ندارد. دلقکی که در جامعه مورد تمسخر قرار گرفته، کتک میخورد و کمکم جرقههای یک تحول روانی در مغزش زده میشود، انتقام از جامعه و افرادی که او را سرکوب کردهاند راهی میشود برای رهایی از زندگی تراژیکی که با آن دست و پنجه نرم میکند. او سعی میکند با دستانش به زور لبخند را بر چهره بنشاند در حالیکه باطنش فرسوده و افسرده است. او ما را به یاد لحظاتی در زندگی میاندازد که خود و هدفمان نا امید شدهایم و دلیلِ بودن را به اشتباه زیر سوال میبریم. اما چیزی که این فیلم به شدت روی آن تاکید دارد و به شکل استادانهای به تصویر میکشد، سیرِ شخصیتی آرتور از فردی بازنده و غمگین، به فردی است که واکنش محکم و کوبندهای به جامعه کثیفی که در آن زندگی میکند، نشان میدهد. حالا که اینکه چه پیامی از این موضوع برداشت شود، بستگی به دیدگاه مخاطب دارد، چراکه فیلمساز سعی نکرده مفاهیمی همانند انتقام را نکوهش کند، در واقع برخی میگویند که فیلمساز کارش پند و اندرز اخلاقی نیست. بسیاری از تماشاگران توافق دارند که فیلم از نظر سینماتوگرافی، موسیقی و نقش آفرینی در بالاترین سطح ممکن قرا گرفته، اما وقتی به پیام و مفاهیم فیلم می رسیم، مخالفان سرسختی وجود دارند.
تعدادی از سایت ها و منتقدان برتر، به این فیلم نمره کامل داده اند و آن را چیزی در حد شاهکارهای هنری میدانند. برخی هم چندان از این موضوع مطمئن نیستند و فیلم را متوسط و حتی ضعیف خطاب کردهاند. موضوعی که شاید بیشتر از هر چیزی بر روی نمره فیلم اثر داشته باشد، این است که به عقیده برخی، «جوکر» می تواند الگویی برای افرادی با مشکلات روانی مشابه باشد و آنان را به خشونت ترغیب کند، که البته نگرانیِ مهمی در جامعه امروز آمریکاست و باعث شده بحثها درباره اثرات بعدیِ این فیلم بالا بگیرد. البته این ادعا را عده خاصی مطرح کرده اند، اما فیلم ساز و استودیوی سازنده چنین اهدافی ندارند و گفتهاند که هیچ یک از اعمال این شخصیت خیالی را تایید نمی کنند. بالاخره داریم درباره یک «ضد قهرمان» صحبت میکنیم که در داستان های کامیکی نیز دست به اعمال شرورانهای زده است! به گفته بازیگر نقش اصلی یعنی واکین فینیکس، وظیفه فیلمساز این نیست که پندهای اخلاقی به مخاطب بدهد، که البته همین سخن نیز واکنش های متفاوتی در پی دارد. با تمام جنجال هایی که فیلم مخصوصاً در جامعه آمریکا ایجاد کرده، تقریباً همه روی یک موضوع اتفاق نظر دارند:«بازی واکین فینیکس در این فیلم بی نظیر و استادانه است.» واکین فینیکس در نقش آرتور طوری رنجهایش را در خندههای غیرقابل کنترل نمایش میدهد که آدم نمیداند با او بخندد یا گریه کند! لیاقت این مرد چیزی کمتر از اسکار نیست.
جوکر در مدت کوتاهی که اکران شده توانسته به دستاوردهای هنری و اقتصادی جالب و بزرگی برسد، این فیلم رکوردهایی را شکانده که قرار نیست تا مدتها توسط فیلم دیگری شکسته شود. حتی قبل از اکران عمومی، جایزه بهترین فیلم جشنواره ونیز (شیر طلایی) را دریافت کرد که برای فیلمی در این سبک بی سابقه بوده است .احتمالاً در اخبار خواندهاید فیلم جوکر توانسته تبدیل به پرفروش ترین فیلم تاریخ در رده سنی R یعنی مخصوص افراد بزرگسال شود. یعنی اینکه برخلاف فیلم های مارول، بچه ها و نوجوانان زیر 17 سال نمی توانند آن را در سینما تماشا کنند. نکته دوم این است که فیلم هیچگونه اکرانی در کشور چین نداشته، معمولاً فیلم هایی که در چین اکران می شوند، به فروش بسیار خوبی دست پیدا میکنند. اما معجزه جوکر در این است که حتی بدون یک سالن در چین، توانسته پرفروش ترین فیلم در رده سنی R شود. دستاورد دیگر این اثر سینمایی، تبدیل شدن به سودسازترین فیلم کامیک بوکی تاریخ است، با سوددهی نزدیک به 16 برابر بودجه ساخت! رکورد دیگری که احتمالاً به زودی به نام همین اثر ثبت میشود، اولین فیلم رده R با فروش 1 میلیارد دلاری خواهد بود. حالا باید ببینیم که در مراسم اسکار 2020 این فیلم و بازیگر اصلیاش فرصت درخشش پیدا میکنند یا خیر، مطمئناً حضور و موفقیت این فیلم در اسکار به مذاق بعضی ها خوش نخواهد آمد.
همچنین میتوانید نقد کامل تر به همراه تئوری های پایانی را در لینک زیر مطالعه کنید:
شما چه فکر میکنید؟ نظرتان چیست و آیا انتقادات نسبت به آن را قبول دارید؟ به نظرتان پایان فیلم واقعی بود یا کاملاً در ذهن این شخصیت جریان داشت؟