امین شریعت فر
خواندن ۷ دقیقه·۱ ماه پیش

عملکرد ناتو در مقابله با تروریسم از دیدگاه بین الملل در دهه اخیر

ناتو ازجمله قوی ترين پيمان های منطقه ای است كه با گذشت حدود 60سال از زمان تأسيس همچنان در صحنه های نظامی و سياسي حاضر است كه پيمان دفاع جمعي بروكسل مقدمه تشكيل اين سازمان می باشد. ناتودرواكنش به توسعه طلبي هاي شوروي سابق بوجود امد. ناتو با تغيير مناسبات جهاني در بسياري مواقع حفظ منافع اعضاي خود به ويژه امريكا را سرلوحه كارخود قرار داده و به ابزار اشغالگريهاي اين كشورجنگ طلب تبديل شده واز يک سازمان دفاعي به سازمانی تهاجمی و اشغالگر تبديل شده به هرحال نگراني امروزازناتوبه دليل نفوذ افكارو عقايد خاص دررهبري اين سازمان و گزينشي بودن عمليات هاي اين سازمان با توجه به تعاريف خاص ازمفاهيم حقوقي و سياسي است. ارگان نظامي ناتوبا ابزارناتوي فرهنگي مثل رسانه به عنوان يك سربازنگاه مي كند و مديريت ناتوي فرهنگي درسطح كلان به عنوان يك لشكر از نيروی نبرد خود مي نگرد. حادثه ي تروريستي يازده سپتامبررا مي توان نقطه ي عطفي دررويكرد جديد بعدازجنگ سرد كه مبتني بر امنيت و دفاع دسته جمعي بودارزيابي كرد. اين رخداد سراغازفصل نوين درتعريف اهداف و رهيافت هاي ناتوبود. شعارو عملكرد ناتوضدو نقيض است ناتو با شعارمبارزه با تروريسم و دفاع ازحقوق بشروارد عرصه بين المللي شده اما عملكرد ان با شعارش درتقابل است.

امروزه تروريسم از گستردگي كمتر وعمق بيشتري برخوردار است " قربانيان اعمال تروريستي جديد اغلب مردم عادي هستند وبه صورت اتفاقي انتخاب مي شوند (شاهد تجربي بارز، اعمال تروريستي سپتامبر2001)شيوه هاي تروريسم در نتيجه پيشرفت هاي تكنولوژيك پيوسته در حال دگرگوني است ووحشت،سبعيت و خشونت وپيش بيني ناپذيري آن، به علاوه قدرت تخريب بالاي آن به مراتب درمقايسه با تروريسم به مفهوم سنتي آن قابل توجه است، تروريسم امروزي از حيث روش ها ونيز اهداف،گستره بين المللي دارد، فن آوري رايانه ها به عنوان يكي از عوامل تسهيل كننده تروريسم در مقايسه با تعريف تروريسم در مفهوم سنتي آن مد نظر است،تعريف واژه تروريسم در معناي جديد آن به علت گسترد گي و پيچيدگي آن دشوار مي نمايد، تروريست ها ي امروزي اعتقاد عميق تري به عادلانه بودن آرمان خود دارند، آنهادر مقايسه با تروريست ها ي قديمي خشن تر وجسورترند اسلحه هاي مورد نياز تروريست هاي امروزي اغلب از بازارهاي غير قانوني بين المللي تسليحات تهيه مي شود و حتي ممكن است در مواردي از بازار فروشند گان قانوني تسليحاتي كه نظم وقاعده وقانون بر آنها حكم فرما نيست تهيه مي شود،درجهت گسترش امروزي تروريسم امروزي به صورت خود آگاه وناخود آگاه (چه از سوي تروريست ها و چه ازسوي مخاطبين آنها) از رسانه هاي صوتي و تصويري درحد بسيار بالايي استفاده مي شود، تروريست هاي نو از پناهگا ههاي سرزميني مشخص سابق و حمايت هاي سياسي كه سابقاًاز آن به صورت غير رسمي برخوردار بوده اند،محروم گشته است،مسئله تروريسم نومانند بسياري مسائل ديگر تحت تاثير تغييرات ماهوي قرار گرفته است كه در چند سال گذشته در روابط شرق وغرب پديد آمده است، چرا كه گروه ها ي انقلابي،استقلال طلب و شورشي از پشتوانه عظيم ايدئولوژيكي، حمايت هاي سياسي و اقتصادي و تسليحاتي قطب هاي دوگانه جهاني عصر جنگ سرد محروم گرديده اند، واكنش حكومت ها در چند دهه اخير نسبت به تروريسم،اغلب ناهماهنگي و بدون برنامه ريزي بوده است و از اين رو بر گستاخي تروريست هاي امروزي،بازيگران عمده بين المللي را به كرات به بازي گرفته اند، تروريست ها در دهه هاي جديد به بازيگران جديد، با بردي بين المللي و جهاني تبديل شده اند،تروريست هاي نو در گريختن از منفذ هاي موجود درسيستم بين المللي كه براي تنبيه و مجازاتشان برپا و برنامه ريزي شده است، تبحر يافته اند، انگيزه هاي تروريست هاي جديد تغيير يافته است. در جنگ سرد عمدتاً انگيزه هايشان ايدئولوژيك بود،ولي در سال هاي اخير انگيزه هاي ديگري جايگزين بوده است. در هم تنيده شدن تروريسم با مسائل و مصايب عمده ديگر جهاني همانند جرايم فراملي، صلح وامنيت منطقه اي و. . . اين مسايل را به هم مرتبط گردانيده است و راه‌هاي مقابله با آنها را محدود كرده است.

از ويژ گي هاي ديگر تروريسم نودر مقايسه با تروريسم به مفهوم سابق آن كه بسيار هم مهم جلوه مي نمايد، اين است كه تقريباً همه جهانيان از آن متاثر هستند. يعني همان طور كه يك شرقي از تروريسم متاثر هستند. يعني همان طور كه يك شرقي از تروريسم متاثر مي شود و مي تواند به عمليات تروريستي متوسل شود،در نقطه مقابل اين انسان شرقي، يك شهر وند غربي هم مي‌تواند ازتروريسم متاثر شودو اقدام به عمليات تروريستي نمايد. پس مي توان گفت يكي از دلايلي كه باعث گرديد، تروريسم در دستور كار جهاني قرار بگيرد، همين ويژگي هاي برجسته تروريسم امروزي بود كه تروريسم را مسئله‌اي قابل توجه درنزد افكار بين المللي قرارداد.

تعریف واژگان عنوان پیش رو:

ناتو

ناتو سازمانی است که در دوران پس از جنگ جهانی دوم برای اجرای پیمان آتلانتیک شمالی در سال ۱۹۴۹ تشکیل شد. در سال‌های اولیه بعد از جنگ جهانی دوم و در واکنش به توسعه طلبی‌های شوروی سابق در کشورهای اروپای شرقی و مرکزی در ماه مارس سال ۱۹۴۸ پنج کشور انگلیس، فرانسه، بلژیک، هلند و لوکزامبورگ با امضای معاهده بروکسل اتحادیه دفاع جمعی را تشکیل دادند.

سپس آنها از کشورهای دانمارک، ایسلند، ایتالیا، نروژ و پرتغال دعوت به پیوستن به این فرایند کردند. دو ماه بعد با پیوستن کانادا و آمریکا به این جمع در چهارم آوریل سال ۱۹۴۹ پیمان آتلانتیک شمالی در واشنگتن به امضا رسید و سازمان ناتو تشکیل شد.

تروریسم و تعاریف آن

تروریسم یکی از واژه‌های مبهم در عرصه بین‌المللی است که به علت پیچیدگی مفهوم و مصادیق آن با نوعی بحران معنا در تعریف و تحدید قلمرو آن مواجه هستیم. تعاریفی که از تروریسم و ابعاد آن ارائه شده بیش از آنکه منطبق بر عینيتگرایی و پذیرش دوگانگی ارزش- واقعیت باشد، برگرفته از بر ساخته‌های گفتمانی و تبلیغی است. در حقیقت تعریف تروریسم یکی از مهمترین مثالها از وجود گرایش‌هایی است که با در نظر گرفتن منافع معرفین آن، رسیدن به توصیف و تبیين بیطرفانه را غیرممکن می‌سازد. پیوند میان مفهوم تروریسم و منافع و تکنولوژی قدرت گروه‌ها، احزاب و دولتها علت اصلی شکست پروژه تعریف علمی این پدیده است.

مفاهیم لغوی و اصطلاحی تروریسم

ریشه لغوی تروریسم به زبان یونانی Tras به معنی ترس و لرز بازمی‌گردد. فعل Tres یا Ters در زبان لاتین به همین معنا مفاهیم لغوی و اصطلاحی تروریسم

آمده است. در زبان انگلیسی، اصل کلمه Terro به فعل لاتینی Ter برمی‌گردد. که آن هم به معنی «ترساندن» یا «ترس و وحشت» است.

در نوامبر سال 2004، سازمان ملل تروریسم را اینگونه تعریف می‌کند. «هر عمل عمدی که موجب مرگ یا جراحت شدید غیر نظامیان شود در حالیکه هدف آن عمل ترساندن مردم یا اجبار حکومتی و یا سازمان بین‌المللی جهت انجام کاری یا بازداشتن از عملی باشد».

در گزارش مرکز ملی ضد تروریسم آمریکا در سال 2007، تروریسم اینگونه تعریف شده است:

خشونتی است مبتنی بر طرح توطئه‌ای از پیش طراحی شده و دارای جنبه سیاسی که غلبه اهداف و افراد غیر رزمی و غیر نظامی، توسط افراد مخفی و گروههای زیر سطح ملی به اجرا در می‌آید.

فرهنگ روابط بین‌الملل تروریسم را اعمال کسانی بیان نموده كه با استفاده از شيوه‌هاي توام با خشونت و ترس در نیل به اهداف سیاسی تلاش می‌نمایند. این اعمال شامل هواپیما ربایی، گروگانگیری، بمب‌گذاری، سرقت بانکها و غیره می‌باشد.

الکس اشمید عناصر مشترک تعاریف مختلف حول تروریسم را اینگونه برمی‌شمارد: اعمال خشونت و زور، تعقیب اهداف سیاسی، ایجاد وحشت و ترس، تهدید و واکنش پیشدستانه، آماج خشونت و سازمان یافتگی خشونت

مجموعه قوانین فدرال تروریسم را اینگونه تعریف می‌کند: استفاده غیرقانونی از زور یا خشونت علیه اشخاص یا دارایی جهت مرعوب کردن یا وادار کردن یک حکومت، مردم غیرنظامی و یا هر بخش از این برای پیشبرد اهداف سیاسی یا اجتماعی (Federal Bureau of Investigation, 2004).

تروریسم، اعمال خشونت به صورتی منظم و سازمان یافته را می‌رساند و ترور به معنای حالت و یا احساس ترس دستجمعی است که خشونت و کشتار شدید موجد آن است. تروریسم نه فقط با استفاده از وسایلی که می‌تواند زندگی و امنیت افراد را مورد سوءقصد قرار دهند صورت می یابد بلکه از طریق تخریب خشونت‌آمیز اموال عمومی و یا تجهیزات زیربنایی متعلق به یک جمع نیز اعمال می‌شود همچنین تروریسم می‌تواند مورد استفاده حکومتی قرار گیرد که در آن اقتدار دولت با اعمال خشونت و از طریق قرار دادن ملت در حالت هراس جمعی و ترس دائم (رژیم وحشت)، تحمیل می‌شود. تروریسم می‌‌تواند به صورت روشی در جریان عمل انقلابی در جهت برانگیختن عدم امنیت عمومی یا ایجاد ترس و هراس در محیطی که با اعمال قدرت درصدد تسلط برآنند، مورد استفاده قرار گیرد. در این صورت هدف از اعمال تروریسم از هم پاشیدن ساخت اجتماعی و سیاسی است. هرج و مرج طلبان مدتها به اعمال تروریسم پرداخته‌اند و در مواردی نیز یاغی ها یا تبهکاران از تروریسم در جهت ایجاد هراس که در تحقق اهدافشان مفید است، سود می‌برند.

۰
۰
وکیل پایه یک دادگستری، کارشناس و مشاور حقوقی موسسه عدل پارسی و موسسه Vakiltel ، داور منتخب و عضو کمیته داوری سازمان مشاوران و متخصصان ملل اسلامی(اینسکو)، داور منتخب داخلی و بین المللی موسسه بهنیایی
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید
نظرات