ازدواج، در زندگی جوان، سرآغاز استقلال و زندگی و بصورت یک هدف محسوب می شود. همین انگیزه جوان و نوجوان را به تلاش و جدیت وا می دارد، درس می خواند تا مدرک بگیرد و شغل و درآمدی تهیه کند، منزل و فرش و لوازم زندگی فراهم سازد و در نهایت عروسی کند. کار و هنر می آموزد تا شغل و درآمد پیدا کند، آنگاه ازدواج نماید. لیکن خود ازدواج نیز بی هدف نخواهد بود. در بین حوادث دوران زندگی، ازدواج از ارزش و اهمیت ویژه ای برخوردار است و برای انسان سرنوشت ساز خواهد بود. باید هدف ازدواج را شناخت و حساب شده و دقیق وارد عمل شد.
ازدواج دارای فوائد و منافع متعددی است که هر یک از آنها می تواند محرک و انگیزه باشد. مانند: لذت جوئی و ارضاء غريزه شهوت جنسی، سر و سامان دادن به زندگی و کسب استقلال، تولید فرزند و ابقاء نسل، تهیه مونس و یار و مددکار و محرم راز و دلسوز مهربان و شریک در زندگی. هریک از این امور می تواند انگیزه ازدواج باشد ليكن گرچه آثار و نتایج دیگر را نیز نباید مورد غفلت قرار داد اما عامل غریزه شهوت بزرگترین نقش را ایفا می کند و منافع دیگر را تحت الشعاع قرار می دهد، اسلام نیز همه این نتائج ومنافع را تأیید می کند حتی لذتجوئی و ارضاء غريزه شهوت. اسلام دین فطری است و احکام و قوانینش از فطرت و آفرینش ویژه انسان مایه می گیرد آفرینش ویژه انسان چنان است که طبعا به ازدواج و ارضاء غريزه جنسی نیاز دارد. اسلام نه تنها این خواسته طبیعی را نهی نکرده، بلکه نسبت به آن از طریق مشروع تأکید و تشویق هم نموده و حتی آن را به عنوان یک عبادت محسوب می دارد.
ليكن از آنجا که اسلام انسان را موجودی برگزیده و عالی می شناسد که برای تمتعات حیوانی آفریده نشده بلکه برای هدفی عالی تر یعنی تهذیب و تزکیه و پرورش و تکمیل نفس و نیل به مقام شامخ قرب الهی، آفریده شده است، از او می خواهد که به دنیا دلبسته نباشد و در تمام حرکات و افعال و افکار حتی خوردن و آشامیدن و خوابیدن و ازدواج کردن، از تعقیب این هدف عالی غفلت ننماید، دنیا را به عنوان مزرعه آخرت بشناسد و از همه اعمال برای حیات اخروی توشه بگیرد.
بنابراین، هدف یک انسان دیندار و با ایمان، در ازدواج، از اهداف حیوانی برتر و بالاتر خواهد بود و بصورت امری مقدس که در حصول تقوا و تقرب الى الله کمک خواهد کرد، جلوه گر خواهد شد. آدم مؤمن بدین منظور ازدواج می کند که به سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله عمل نماید و با یک وسیله مشروع نیاز غریزه جنسی را تأمین کند و خویشتن را از گناه و انحراف مصون بدارد. و با تولید و پرورش فرزندانی صالح و نیکوکار، زمین را از گویندگان کلمه توحید و انسانهای برجسته بهره مند سازد و از خویشتن باقیات الصالحاتی بر جای بگذارد.
ازدواج می کند تا در کانون گرم خانواده آرامش و سکونت یابد و با دلی فارغ، به انجام وظیفه مشغول باشد، و در پیمودن صراط مستقیم تکامل و سیر و سلوک الی الله از همسر موافق و با ایمانش مدد بگیرد. زیرا تهذیب و تزکیه و پرورش نفس و انجام وظائف شرعی کاری است بس دشوار که نیاز به مدد کار دارد و بهترین فردی که می تواند در این راه کمک کند همسر دیندار و موافق است، همسری که او را به کارهای نیک و انجام فرائض و مستحبات تحریص و ترغیب کند و از انحراف و گناه مصون بدارد. همسر از اهمیت ویژه ای برخوردار است، اگر خوب و پرهیزکار باشد همسرش را به خوبی و سعادت هدایت می کند و اگر بد باشد او را به وادی انحراف و دوزخ خواهد کشید. اگر شک دارید به مثال زیر توجه فرمائید:
یک همسر پرتوقع و بلندپرواز و نادان و خودخواه و تجمل پرست و مسرف ولخرج، شوهرش را به ظلم و ستم و تعدی و بی انصافی و گرانفروشی و تقلب و غصب و سرقت و رشوه گیری و معاملات غير مشروع، وادار می کند، و با وجود چنین همسری رعایت تقوا و پرهیزکاری بسیار دشوار خواهد بود. برعکس مردی که از وجود همسری با ایمان و عاقل، قانع، خیرخواه و پرهیزکار برخوردار باشد به راحتی می تواند به وظیفه اش عمل کند و از ظلم و تعدی و بی انصاف و تقلب و گرانفروشی و غصب و رشوه گیری اجتناب نمایند و درحد توان در امور خیریه شرکت نماید و به محرومین و مستضعفین کمک کند، زیرا همسرش نیز چیزی را جز این نمی خواهد، و با رفتارش کاملا توافق دارد.
مثالی دیگر: یک انسان جهادگر را در نظر بگیرید که می خواهد به وظیفه اش عمل کند و در میدان نبرد حق علیه باطل بجنگد، اگر از همسری دانا و با ایمان برخوردار باشد می تواند در میدان نبرد شرکت جوید و با آرامش خاطر با دشمن بجنگد، زیرا همسرش به او گفته: به وظیفه ات عمل کن، در غیاب تو از خانه و اموال و فرزندانت نگهداری می کنم و برای سلامت و پیروزی تو دعا می نمایم. اگر سالم برگشتی مقدمت را گرامی میدارم و اگر مجروح یا معلول شدی با آغوش باز از تو پرستاری می کنم و اگر به فیض شهادت نائل گشتی بر این مصیبت صبر می کنم و از فرزندانت به خوبی مراقبت و پرستاری می نمایم. شما خود می توانید میزان دلگرمی و پیروزی چنین رزمنده ای را تصور کنید برعکس اگر همسری نادان و تنگ نظر و خودخواه و ضعیف الايمان داشته باشد، یا از انجام وظیفه و نیل به فيض جهاد بازمی ماند یا اینکه با دلسردی و یأس و ترس و اضطراب روانه میدان می گردد.
آری همسر خوب و دیندار و خوش اخلاق یکی از بهترین نعمتهای الهی است که در طریق تهذیب و تزکیه و پرورش نفس و سیر وصعود الى الله مددکار انسان خواهد بود. و همین امر مهم بايد مهمترین انگیزه و هدف ازدواج باشد. و به همین جهت امیرالمؤمنين عليه السلام در پاسخ پیامبر گرامی اسلام که در بامداد شب زفاف از احوال حضرت زهرا علیها السلام جویا شد و گفت: یا علی کیف وجدت اهلک؟ گفت: نعم العون على طاعة الله. یعنی زهرا بهترین کمک برای اطاعت از خدا می باشد. امیرالمؤمنین در این جمله کوتاه ارزش یک زن را بیان داشت و هدف ازدواج را نیز روشن ساخت. از مال و جمال و خانه داری و شوهرداری و اداره منزل صحبت نکرد بلکه فرمود: زهرا بهترین کمک برای انجام وظیفه و اطاعت از خدا می باشد.
