انتخاب اسباب بازی مناسب، یکی از مهم ترین دغدغه های والدین در مسیر رشد فرزندانشان است. اسباب بازی ها فقط وسیله ای برای سرگرمی نیستند، بلکه نقش بسیار مهمی در پرورش خلاقیت، تقویت مهارت های اجتماعی، رشد ذهنی و هماهنگی جسمی کودک ایفا می کنند.
با این حال، هر اسباب بازی برای هر کودک مناسب نیست، سن و جنسیت کودک دو عامل کلیدی در انتخاب صحیح اسباب بازی به شمار می روند.
در این مقاله تلاش کرده ایم تا با نگاهی دقیق و دسته بندی شده، اسباب بازی ها را بر اساس سن کودک ( از نوزادی تا 10 سالگی) و همچنین با در نظر گرفتن تفاوت های علاقه مندی در میان دختران و پسران، بررسی کنیم.
هدف این راهنما کمک به والدین و مربیان است تا انتخابی آگاهانه تر، مفید تر و ایمن تر برای فرزندشان داشته باشند.
در ماه های ابتدائی زندگی، نوزادان از طریق لمس، صدا، نور و حرکت، با محیط اطراف خود آشنا می شوند. در این دوره اسباب بازی ها باید کاملا ساده و ایمن باشند و موجب تحریک حواس نوزادان شوند.
مناسب ترین اسباب بازی برای این گروه سنی
جغجغه های نرم
اسباب بازی حمام
آویز تخت با حرکت موزیکال
آینه های نشکن مخصوص کودک
کتاب های پارچه ای یا پلاستیکی رنگی
تشک بازی کودک (پلی جیم)
در این بازه سنی، کودک توانایی راه رفتن، حرف زدن و کشف دنیای اطراف خود را پیدا می کند. اسباب بازی هایی که بتواند موجب تحریک کودک برای حرکت و جنب و جوش شوند، نقش بسیار مفیدی در رشد حرکت و توان جسمی کودک شما ایفا می کنند.
اسباب بازی هایی که موجب ایجاد هماهنگی میان چشم و دست کودکان شوند برای این بازه سنی بسیار مفید هستند.
پیشنهاد های مناسب برای کودکان نوپا
اسباب بازی های موزیکال با دکمه های فشاری
لگو های درشت
ماشین و قطار ساده
واکر یا حیوانات متحرک
توپ های رنگی سبک
در این دوره کودک وارد مرحله ای از تخیل، تعامل اجتماعی و بازی های تقلیدی می شود. علاقه به نقش آفرینی و ساختن یک سازه، نیاز به اسباب بازی های متنوع تر را افزایش می دهد.
اسباب بازی های مناسب این گروه سنی
ست اسباب بازی مشاغل ( وسایل آشپزی، اسباب بازی پزشکی، جعبه ابزار و... )
عروسک و لوازم جانبی
خمیر بازی و پازل های ساده
کتاب داستان های تصویری
با رشد ذهنی کودک، علاقه به ساختن، رقابت و کشف تجارب جدید در آن ها افزایش می یابد. اسباب بازی ها باید ذهن کودک را به چالش بکشند و توانایی تحلیل، برنامه ریزی و همکاری را تقویت کنند.
اسباب بازی های مناسب برای این گروه سنی
لگو های پیشرفته
اسباب بازی های کنترلی
بازی های فکری گروهی
کیت های علمی و آزمایشگاهی
کتاب های آموزشی و داستانی
بسیاری از دختربچه ها به طور کاملا طبیعی به بازی هایی علاقمند هستند که موجب داستان سازی، مراقبت و تخیل در آن ها شوند. البته این نوع علایق به طور قطعی برای همه وجود ندارد و ممکن است در برخی کودکان این حس وجود نداشته باشد اما به طور کلی، اسباب بازی های دخترانه اغلب به مهارت های عاطفی و اجتماعی دختربچه ها می پردازند.
ویژگی های اصلی اسباب بازی های دخترانه
ایجاد فرصت نقش آفرینی در قالب مادر، پرستار، معلم و...
تقویت احساس مسئولیت و مراقبت
توسعه مهارت های ظریف حرکتی و خلاقیت
انواع اسباب بازی دخترانه
عروسک به همراه لوازم جانبی مانند تخت، لباس، کالسکه و مواردی از این قبیل
ست آشپزخانه کودک
ست آرایشی یا خیاطی کودک
پازل های تصویری از شخصیت های کارتونی
ست لوازم پزشکی
اسباب بازی های پسرانه بیشتر بر حرکت، رقابت، ساخت و ساز و هیجان تمرکز دارند. پسربچه ها معمولا به اسباب بازی هایی که نقش های قهرمانانه، فنی یا ماجراجویانه را بازسازی کند علاقه زیادی دارند.
ویژگی های اصلی اسباب بازی های پسرانه
تقویت قدرت تصمیم گیری و مهارت حرکتی کودکان
تحریک تخیل در دنیای فنی، اکشن و ماجراجویی
افزایش اعتماد به نفس کودک از طریق چالش ها و رقابت ها
ماشین کنترلی، کامیون، جرثقیل یا هواپیما
تفنگ های اسباب بازی و انواع تیر کمان های نرم
ربات یا کیت های مکانیکی ساده
لگو های ساختنی با تم قهرمانی یا نظامی
بازی های فکری مسابقه ای یا مبارزه ای
همانطور که می دانید از قدیم تا به امروز همه فکر می کردند که اسباب بازی ماشین صرفا برای پسربچه هاست و عروسک هم برای دختر بچه ها.
اما امروزه عموم روانشناسان کودک توصیه می کنند که کودکان از اسباب بازی های متنوع برای بازی و سرگرمی استفاده کنند و صرفا محدود به قالب های قدیمی نباشند.
اسباب بازی های مشترک می توانند مهارت های فکری، هنری و اجتماعی کودک را فارع از جنسیت او تقویت کنند.
ویژگی های اسباب بازی های مشترک
مناسب برای همه کودکان
تمرکز بر خلاقیت، منطق، همکاری و سرگرمی
فاقد دیدگاه جنسیتی و دسته بندی های قدیمی
انواع اسباب بازی مشترک دخترانه و پسرانه
انواع لگو و پازل
کتاب های داستان
بازی های فکری و رومیزی
ابزار نقاشی و رنگ آمیزی
انواع وسایل بازی چوبی و ساختنی
انتخاب اسباب بازی تنها به سن و جنسیت کودکان محدود نمی شود بلکه نکات کلیدی دیگری نیز وجود دارد که می توانند تجربه بازی را برای کودک ایمن تر کنند. در این بخش به نکاتی می پردازیم که هنگام خرید یا تهیه اسباب بازی باید به آن ها توجه داشت.
در واقع برای انتخاب اسباب بازی کودک، ایمنی حرف اول و آخر را می زند.
اسباب بازی هایی که قطعات ریز، لبه های تیز و برنده به همراه رنگ های سمی و غیر خوراکی دارند، برای کودکان مخصوصا در سنین پایین بسیار خطرناک هستند.
نکات ایمنی شامل موارد زیر می شود:
انتخاب اسباب بازی با برچسب سنی مناسب
عدم استفاده از مواد شیمیایی و رنگ های سمی
نداشتن قطعات ریز جداشونده و لبه های تیز برای نوزادان و کودکان خردسال
قابلیت شستشو و تمیز کردن آسان سطح اسباب بازی
هر کودک در بازه سنی مشخصی قرار دارد پس اسباب بازی های انتخابی شما نیز باید سازگار با همان رده سنی باشد، اگر اسباب بازی بیش از حد ساده یا خیلی پیچیده باشد، کودک برای بازی با اسباب بازی خود بی علاقه و دلسرد می شود.
یک اسباب بازی خوب علاوه بر سرگرم کردن باید ارزش آموزشی هم داشته باشد. به عنوان مثال مهارت حل مسئله، مشارکت گروهی، خلاقیت یا مهارت های حرکتی را تقویت کند.
مواردی از اسباب بازی های هدفمند:
انواع بازی های فکری : تقویت تمرکز
لگو و پازل های ساختنی : پرورش قدرت حل مسئله و تمرکز
خمیر بازی و ابزار نقاشی : تقویت خلاقیت و مهارت دست ورزی
هر کودک سبک و سلیقه مخصوص به خود را برای انتخاب اسباب بازی دارد. ممکن است برخی کودکان به اسباب بازی های حیوانات علاقه دارند و برخی دیگر به ماشین. بهتر است اسباب بازی انتخابیتان بر اساس سلیقه کودک باشد تا او جذب بازی و سرگرمی با اسباب بازی خود شود.
امروزه تمام جوانب زندگی بر محوریت تکنولوژی قرار دارد و این موضوع حتی روی اسباب بازی های کودکان نیز تاثیر گذاشته است. اما استفاده مداوم از اسباب بابزی ها و دیگر وسایل دیجیتال موجب تنبلی کودک و عدم ایجاد خلاقیت در او می شود، پس بهتر است تعادل میان اسباب بازی های سنتی و دیجیتال رعایت شود.
اسباب بازی ها تنها یک وسیله سرگرم کننده برای کودکان نیستند بلکه ابزاری کلیدی برای رشد جسمی، ذهنی و اجتماعی محسوب می شوندو انتخاب یک اسباب بازی مناسب زمانی صورت می گیرد که کاملا مطابق سن، جنسیت و سلیقه کودک انجام شود. همچنین شناخت تفاوت های فردی و جنسیتی در علاقمندی ها می توانند به انتخابی هوشمندانه و دقیق کمک کنند.
ما در این مقاله تلاش کردیم تا با دسته بندی اسباب بازی ها بر اساس سن و جنسیت، دید کاملتری نسبت به انواع بازی های کودکانه ارائه دهیم. با رعایت نکات ایمنی، توجه به ارزش آموزشی و شناخت شخصیت کودک، می توان دنیایی از لذت و یادگیری را برای او ساخت.
منبع نوشته: Amir-sismony
