"کشورهایی که بسیار تجزیه شده اند ضعیف هستند..."
-فرانسیس فوکویاما (از کتاب هویت)
علت نوشتن این یادداشت بحثی است که چندی پیش با یکی از دوستانم داشتم. در میان بحث های سیاسی، اجتماعی و… که داشتیم جملاتی هم درباره ی ایران بعد از تجزیه گفته شد. بحث به آنجا کشیده شد که یکی از دوستانم از من پرسید : "دوست داری مردم فلان استان جز ایران باشند اما در فلاکت باشند یا جدا باشند و مردم ش در رفاه باشند؟ " اگر سوال را کمی ساده کنیم به این سوال کوتاه تر می رسیم؛ " آیا با تجزیه ی ایران موافق هستی؟" آن روز جوابم یک " نه " قاطع بود و استدلال هایی از خوانشی که از تاریخ داشتم آوردم. اما همین سوال نسبتا طولانی دلیلی برای نوشتن این یادداشت که نظری شخصی است شد. در این یادداشت چهار مورد از چالش های بعد از تکه تکه شدن ها می پردازم. چالش هایی که هرکدام به نوبه ی خود برای این که رای به "عدم جدایی" دهیم کافی می باشد.
غذایمان چه شد؛ شبکه ی تامین مواد غذایی
بیایید تنها گندم را بررسی کنیم: از بین 5 استان برتر در تولید گندم 4 استان را می توان در دسته ی استان هایی هستند که این یادداشت می توان درباره ی آن ها باشد. شاید در نگاه اول این یک مزیت به نفع جدایی خواهان باشد اما بیایید به این آمار مشکلاتی که ممکن است بوجود بیاید نیز اضافه کنیم:
البته این ها برای زمانی است که این جدایی یک شبه و بدون درگیری انجام شود. اما اگر این اتفاق با ایجاد جنگ باشد چه؟ گمان می کنیم برای مایی که در روزگاری زندگی می کنیم که جنگ روسیه - اوکراین را دیده است پاسخ مشخص باشد.
برق بی برق؛ اختلال در شبکه ی دیسپاچینگ و توزیع برق
قبل از هر چیز بیاید با تعریف این اصطلاح جدیدی که یاد گرفتیم شروع کنیم؛برای کنترل هر شبکه قدرت نیاز به یک سیستم دیسپاچینگ (Dispatching) وجود دارد تا راهبری (navigation) سیستم قدرت را انجام دهد. بـه علت حیاتی بودن حفظ شبکه قدرت سیستم کنترل آن بایستی دارای قابلیت اطمینان بسیار بالا بوده و احتمال وقوع خرابی در آن ناچیز باشد و همچنین اطلاعات به‌سرعت بین مراکز و تجهیزات شـبکه منتقـل شـود.
سراسری بودن شبکه برق در کشور سبب شده همه استان‌ها هم تولید خود را به این شبکه تزریق و هم نیاز مصرفی‌شان را از شبکه برق سراسری تامین کنند. سیستم به به این صورت است که نیروگاه هایی در استان های مختلف ساخته می شود این نیروگاه ها بسته به ظرفیت تولیدی که دارند و مصرف هر استان بخشی از توان مصرفی خود را که مازاد است را به استان همجوار خود می فرستد که با نزدیک بودن چندی از این استان هایی که به بحث اصلی ما مربوط می شوند میتوان نتیجه را پیش بینی کرد.
گذشته از این ها هزینه های نگهداری از این تاسیسات (چه مالی، چه انسانی) از عهده ی جمعیت یک استان خارج است. مخصوصا اگر آن نیروگاه 'اتمی' باشد!
این دهکده دیگر جهانی نیست؛ قطع شبکه های ارتباطی از اینترنت تا تلفن
شبکه ی اینترنت از طریق دروازه هایی که به گیت (gateway) شهرت دارند وارد کشور می شود و 'شرکت ارتباطات زیرساخت ایران' متولی مدیریت دروازه‌های اصلی اینترنت ایران است. ایران درحال حاضر 9 دروازه ورودی برای اینترنت دارد. این دروازه‌ها، در واقع نقطه اتصال ایران به شبکه اینترنت محسوب می‌شوند. حفظ ارتباط کاربران ایرانی با اینترنت، منوط به صحت عملکرد این دروازه‌هاست. پس از جدایی و خودمختار شدن هر منطقه حکومت مرکزی می تواند این ادعا را داشته باشد که دیگر موظف به ارائه ی خدمات ارتباطی به این 'کشور های تازه تاسیس را ندارم' (با این فرض که حکومتی در مرکز باقی مانده باشد و آشوب (chaos) و آنارشی در دیگر مناطق حکم فرما نباشد.
اتفاقی مشابه نیز برای شبکه ی تلفن که متولی آن شرکت ملی مخابرات است خواهد افتاد.
حالا رییس کیست؟ نزاع داخلی برای حکومت جایگزین
فردای بعد از جدا شدن از حکومت مرکزی تازه زمانی برای شروع بلوایی جدید است. حاکم کیست؟ قاضی کیست؟ یا اصلا نام حکومت چیست؟ شاید بگویید برای بعضی استان ها ممکن است خیلی تفاوتی نداشته باشد اما برای استان هایی که بافت سنتی , قومی قبیله ای دارند این موضوع موضوع می تواند جرقه ی شروع یک جنگ و نزاع داخلی درست بعد از پایان قبلی باشد که به نتیجه ی آن خونریزی بیشتر و کشته شدن ایرانی هایی بیش از پیش است.
نتیجه گیری:
با توجه به مطالبی که گفته شد بگذارید اینگونه نتیجه بگیرم که با پیشرفت جامعه و ایجاد درهم تنیدگی به وجود آمده میان مناطق و استان ها شاید عملا تجزیه ممکن نباشد یا هزینه های انجام آن به هیچ عنوان متناسب با نتایج آن نخواهد بود و در نتیجه انجام این عمل را غیر عقلانی و غیر منطقی می کند!
