اولین سال قرن جدید نیز به پایان رسید و ما دوباره به نوروز رسیدیم؛ زمانی که کره زمین به نقطه اعتدال بهاری در مدار گردش خود به دور خورشید می‌رسد و مدت زمان شب و روزش برابر می‌شود.
انتخاب نوروز به عنوان مبدا تقویم خورشیدی علاوه بر ذکاوت، آگاهی و درک درست از حرکت زمین اوج خوش سلیقگی ایرانیان باستان نشان می‌دهد چرا که تحویل سال را با تدبیر و خوش ذوقی تمام زمانی انتخاب کردند که طبیعت جانی دوباره می‌گیرد.
در یادداشت پیش رو قصد داریم 15 رویداد نجومی منتخب در سال 1402 را به شما معرفی کنیم تا از جذابیت‌های بی نظیر طبیعت آسمان شب در این سال غافل نشوید. شایان ذکر است دیدن این پدیده‌های نجومی به هیچ ابزار خاصی مانند تلسکوپ و دوربین دوچشمی نیازمند نیست و با چشم غیر مسلح قابل رویت هستند.
1- در چهارم فروردین ماه می‌توانید هلال ماه مبارک رمضان را در کنار سیاره زهره، درخشان‌ترین جرم آسمانی بعد از خورشید و ماه، ببیند. شایان ذکر است که به این پدید نجومی مقارنه می‌گویند؛ مقارنه زمانی اتفاق می‌افتد که به صورت ظاهری دو جرم آسمانی در فاصله نزدیک به هم قرار بگیرند.
2- در سوم اردیبهشت نیز مجدد این دو جرم آسمانی یعنی ماه و سیاره زهره در آسمان نقش آفرینی می‌کنند و شما بار دیگر به کمک هلال ماه می‌توانید نظاره گر سیاره پر فروغ زهره باشید.
3- در سی و یکم خرداد ماه سیاره سرخ رنگ مریخ به جمع قبلی اضافه می‌شود و نظاره‌گر اجتماع هلال ماه، سیاره زهره و سیاره مریخ خواهیم بود. شایان ذکر است در اجتماع‌ها کمی فاصله اجرام نسب به مقارنه‌ها بیشتر است.
4- در هفتم تیر ماه بارش شهابی عوایی را خواهیم داشت. در طول سال زمین در زمان‌های مشخّصی از میان توده‌های ذرات عبور می‌کند. این توده ذرات معمولاً بجا مانده از عبور سیارک‌ها و دنباله‌دارها هستند و هنگامی وارد جو زمین می‌شوند به علت سرعت زیاد و اصطحکاک با ذرات جو می‌سوزند و برای چند ثانیه منظره باشکوهی توسط یک شهاب در آسمان رقم خواهد خورد. برای تماشای این پدیده بهتر است از آلودگی نوری شهر فاصله بگیرید و به زیر یک آسمان پرستاره و در عین حال امن بروید و پس از غروب ماه در بامداد هشتم تیر ماه شاهد ده‌ها شهاب باشید.
5- بیست و نهم تیر ماه اجتماع کم نظیر ماه، سیاره زهره، سیاره مریخ، سیاره عطارد و ستاره قلب الاسد، پر نورترین ستاره صورت فلکی اسد(شیر)، از دست ندهید.
6- ششم امرداد ماه دو پدیده خواهیم داشت: اولی مقارنه 4/0 درجه‌ای ماه و ستاره قلب العقرب که به قمر در عقرب هم معروف است. پدیده‌ای که حجم زیادی روایت شبه علمی، خرافاتی و بی اساس موسوم به بد یمن بودنش را به دوش می‌کشد.
7- در ششم امرداد ماه بارش شهابی کم فروغ دلتا دلوی را نیز داریم که حضور ماه با فاز 71 درصد مانع دیدن حجم زیادی از شهاب‌ها خواهد شد.
8- بیست و دوم امرداد ماه بعد از چندین سال یکی از معروف ترین بارش‌های شهابی سالیانه یعنی بارش شهابی برساووشی در نبود ماه فرصت خودنمایی دارد. بارش شهابی‌ای با نرخ آهنگ سرسویی(ZHR) 100 ؛ این فاکتور به معنای این‌ست که در شرایط ایده‌آل رصدی در هر ساعت 100 شهاب می‌توان دید اما شایان ذکر است تحقق این رقم در واقعیت کمی دور از انتظار است اما مطمئن باشید در صورت حضور در محلی به دور از آلودگی نوری آسمان میزبان ده‌ها شهاب خواهد بود.
9- نهم شهریور ماه مجددا یک مقارنه داریم؛ مقارنه ماه و سیاره زحل، ارباب حلقه‌های سامانه خورشیدی. همچنین در این شب ماه کامل را نظاره‌گر خواهیم بود.
10- بیست و ششم مهر ماه ستاره قلب العقرب از دید ناظر زمینی پشت ماه مخفی خواهد شد؛ پدیده‌ای که به افتخا معروف است. آغاز این افتخا ساعت 17:58 و پایان آن ساعت 19:11 خواهد بود.
11- سی مهر ماه اوج بارش شهابی جباری با نرخ آهنگ سرسویی(ZHR) 25 خواهد بود؛ کم فروغ اما در صورت خوش شانسی همچنان دیدنی.
12- ششم آبان ماه آسمان کل ایران میزبان یک ماه گرفتگی جزئی خواهد بود و حدود 4/12 از سطح ماه به زیر سایه زمین خواهد رفت. ماه‌گرفتگی‌ای که شاید جذاب‌ترین پدیده برای عموم علاقمندان باشد.
13- بیست و سوم آذر ماه اوج بارش شهابی جوزایی با نرخ آهنگ سرسویی(ZHR) 150 راخواهیم داشت، بعد از غروب خورشید تا قبل از طلوع ماه حوالی ساعت 23:30 بهترین زمان برای رصد می‌باشد.
14- سی آذر ماه و شب یلدا؛ شاهکار محاسبات نجومی و میراثی ارزشمند از نیاکان‌مان که هرساله در قالب آیینی باستانی در کشورمان گرامی داشته می‌شود. مطالعه یادداشت شب یلدا؛ شب زایش خورشید و پیروزی نور بر تاریکی در خبرگزاری ایسنا به شما عزیزان پیشنهاد می‌شود.
15- چهاردهم دی ماه مجددا یک بارش شهابی خواهیم داشت؛ اوج بارش شهابی ربعی با نرخ آهنگ سرسویی(ZHR) 120 آن هم بدون مزاحمت نور ماه در کل طول شب.
در این یادداشت 15 رویداد نجومی سال 1402 را با هم مرور کردیم شاید توجه به طبیعت آسمان شب مجالی باشد تا دغدغه‌های زمینی خود را برای لحظاتی کنار بگذاریم و از دریچه‌ای متفاوت به جهان پیرامون خودمان بنگریم.
خالی از لطف نیست که صفحه دهکده نجوم در فضای مجازی را دنبال کنید:
