اعتبار معاملاتی در واقع قرض گرفتن پول از کارگزاری برای خرید اوراق بهادار است. در این حالت امکان معامله با وجهی بیش از وجه نقد شما وجود دارد و در نتیجه قدرت خرید شما افزایش پیدا می‌کند و به دنبال آن می‌توانید سود بیشتری نیز کسب کنید. این موضوع یکی از جذابیت‌های بازار سرمایه به‌شمار می‌رود و دارای شرایط و ضوابطی است که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار و کارگزاری‌ها تعیین می‌شود. با ما همراه باشید تا در این مقاله به بررسی این قوانین و شرایط بپردازیم و به سوالات زیر پاسخ دهیم.
اعتبار معاملاتی چه مزیتی نسبت به وام بانکی دارد؟
برای دریافت اعتبار چه شرایطی لازم است؟
شرایط ضامن، بهره و نحوه بازپرداخت آن چگونه است؟
در صورت عدم تسویه، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
یکی از مواردی که ممکن است هنگام دریافت وام بانکی با آن مواجه شوید بروکراسی اداری و معرفی افرادی به عنوان ضامن است. علاوه براین پس از دریافت وام ممکن است نیاز باشد تا علاوه بر اصل پول، مبلغی را نیز به عنوان سود به بانک پرداخت کنید. اما باید بدانید که دریافت اعتبار و وام قرض‌الحسنه از کارگزاری هیچ‌گونه بهره‌ای ندارد و در هنگام تسویه تنها نیاز است تا مبلغ دریافتی را تسویه نمایید. علاوه براین اوراق بهادار شما نقش ضامن دریافت اعتبار معاملاتی را خواهند داشت و نیازی به ارائه تضامین جداگانه پیدا نخواهید کرد.
اولین گام داشتن قرارداد اعتباری است و در صورتی که قرارداد اعتباری معتبر نداشته باشید، می‌توانید به همراه مدارک شناسایی به شعب کارگزاری خود مراجعه و قرارداد را امضا کنید. دومین و آخرین موردی که پیش از دریافت اعتبار باید در نظر داشته باشید، ارزش تضمین کافی است که در واقع درصدی از ارزش روز دارایی‌ها خواهد بود. بعد از فراهم شدن شرایط، می‌توانید درخواست خود را از طریق باشگاه مشتریان ثبت کنید.
شما می‌توانید از این اعتبار معاملاتی برای خرید سهام، واحد صندوق‌های قابل معامله و گواهی سپرده کالایی استفاده کنید. از آنجایی که دریافت اعتبار نوعی قرض گرفتن از کارگزاری به حساب می‌آید، تسویه آن، انتقال سهام و تقاضای وجه حاصل از فروش شرایط خاص خود را دارد. در ادامه به بررسی این شرایط خواهیم پرداخت.
تسویه اعتبار
اعتبار معاملاتی علاوه بر میزان مشخص، دارای تاریخ شروع و تاریخ سررسید می‌باشد. فروش سهام و یا واریز وجه به حساب کارگزاری، راه‌هایی هستند که می‌توانید برای تسویه آن استفاده کنید. تسویه از طریق فروش سهام حداقل دو روز کاری قبل از سررسید اعتبار باید انجام شود، اما در صورتی که قصد واریز وجه را داشته باشید، تا روز سررسید فرصت پرداخت خواهید داشت. تسویه به‌موقع باعث قرار گرفتن شما در دسته مشتریان خوش حساب می‌شود و می‌توانید از جوایز آن مانند شرایط تخفیفی دریافت اعتبار و وجه نقد بهره‌مند شوید.
ارزش تضمین، ضامن دریافت وام شما
در قبال دریافت وام، نیاز به ارائه ضمانت می‌باشد و این موضوع در بحث اعتبار معاملاتی براساس درصدی از ارزش روز دارایی‌ها تعیین می‌شود که اصطلاحا به آن ارزش تضمین می‌گویند. در حال حاضر برای سهامی که در بازار اول و دوم بورس و فرابورس قرار دارند، ضریب تعدیل 65درصد درنظر گرفته شده است. به‌خاطر داشته باشید که برای بعضی از دارایی‌ها مانند گواهی‌های سپرده کالایی و صندوق‌های طلا ارزش تضمین محاسبه نمی‌شود.
فریز شدن سهام، محدودیتی برای تغییر کارگزار
زمانی که اقدام به دریافت اعتبار معاملاتی از طریق کارگزاری می‌کنید، امکان انتقال سهام به کارگزاری دیگر وجود ندارد، که به این محدودیت فریز سهام می‌گویند. باید بدانید که فریز سهام هیچ‌گونه محدودیتی در معاملات خرید و فروش شما ایجاد نمی‌کند و صرفا امکان تغییر کارگزار ناظر نماد را نخواهید داشت. پس از تسویه اعتبار با کارگزاری، رفع فریز سهام شما انجام خواهد شد.
تقاضای وجه اعتباری
پس از دریافت اعتبار، تقاضای وجه شما نیز دارای شرایط خاصی خواهد بود. در حال حاضر طبق قانون سازمان بورس، مجموع بدهی شما به کارگزاری (مانده نهایی) و مبلغ درخواستی برای تقاضای وجه، نباید از 30درصد ارزش تضمین بیشتر شود.
به طور مثال شما یک بسته اعتباری 2میلیون تومانی دارید و ارزش تضمین شما نیز 10میلیون تومان است. فرض کنید به صورت کامل از بسته خود استفاده کرده‌اید و در نتیجه مانده نهایی شما منفی 2میلیون تومان خواهد بود. در چنین شرایطی می‌توانید تا سقف 1میلیون تومان، درخواست تقاضای وجه ثبت کنید.
اگر در زمان مقرر بنابه هر دلیلی موفق به تسویه بدهی خود با کارگزاری نشوید، تخلف اعتباری برای شما ثبت می‌شود. این تخلفات می‌توانند محدودیت‌هایی را در دریافت بسته‌های اعتباری برای شما ایجاد کنند. زمانی که اولین تخلف ثبت می‌گردد، به ازای هر روزی که تسویه بسته تاخیر داشته باشد، 3روز امکان خرید بسته را نخواهید داشت. پس از تخلف دوم این بازه زمانی به یک هقته و پس از تخلف سوم، به دو هفته افزایش پیدا می‌کند. در صورتی که تخلف چهارم به ثبت برسد، به صورت کلی امکان درخواست اعتبار وجود نخواهد داشت.
رفع تخلف، راهی برای دریافت مجدد اعتبار
زمانی که امکان دریافت اعتبار به دلیل تخلفات انجام شده را نداشته باشید، می‌توانید از طریق تماس با پشتیبانی درخواست رفع تخلف خود را اعلام کنید. توجه داشته باشید که داشتن ارزش تضمین نزد کارگزاری و تک سهم نبودن پیش نیازهای ثبت درخواست می‌باشند و پس از رسیدگی به آن، نتیجه ظرف حداکثر دو روز کاری به اطلاع شما خواهد رسید.
اعتبار معاملاتی می‌تواند وجه قابل معامله شما برای خرید اوراق بهادار را افزایش داده تا بتوانید با کمک آن معاملات پرحجم‌تری انجام دهید و در نتیجه سود بیشتری نیز کسب نمایید. شما می‌توانید با داشتن قرارداد اعتباری معتبر و ارزش تضمین کافی، نسبت به دریافت بسته‌های اعتباری بدون بهره اقدام نمایید. از مهمترین نکاتی که در هنگام تسویه باید به‌خاطر داشته باشید، تاریخ فروش سهم یا واریز وجه، براساس تاریخ سررسید بسته است. لطفا سوالات و تجربیات خود را از طریق بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
