ویرگول
ورودثبت نام
amirhosein Izadi
amirhosein Izadi
خواندن ۴ دقیقه·۴ سال پیش

چرا لاووازیه اعدام شد؟

لاووازیه شیمی دان فرانسوی
لاووازیه شیمی دان فرانسوی

آنتوان لاووازیه، دانشمند اشراف زاده فقید فرانسوی، تا زمانی که دهقانان فرانسوی به رهبری روبسپیر و دارودستش، او را با گیوتین اعدام کردند، به فعالیت های علمی خود ادامه داد. باور باید کرد که او کاشف اکسیژن یا دست کم یکی از پیشرویان این راه بود. چیزی که همه تاریخ نگاران دوره فرانسه انقلابی باور دارند این است که او نه تنها گناهی در عیاشی های شاه و دیگر اشراف زادگان نداشت بلکه فعالیت های او به عنوان خزانه دار لوئی شانزدهم تا حدی باعث تقویت اقتصادی فرانسه بود.

ولی به راستی چرا لاووازیه اعدام شد؟ چرا خیلی از اشراف زادگان و «دشمنان ملت» از گیوتین فرار کردند و تاجایی که زمام قدرت را در پاریس به دست گرفتند کسانی مانند ژان-فرانسوا روبل وکیل سلطنتی لوئی شانزدهم و ژان-باپتیست گابل کشیش سلطنتی. در این روز (25 نوامبر 1774)، لاووازیه برای اولین بار نظریه اکسیژن خود را مطرح کرد. به افتخار این روز نوشته ایی در مورد دلیل نفرت و ترس مردم از دانشمندان خود می نویسم.

ریشه نفرت فرانسویان از دانشمندان

آتش زدن ژان بوریدان و پیروانش
آتش زدن ژان بوریدان و پیروانش

فرانسویان در قرون وسطی ملتی خرافاتی و عقب افتاده بودند که در سایه جنگ با انگلیس و طاعون گیر افتاده بودنند. بدون شک از دهقانان انتظار درک دانشمندان نمیرفت و محل اقامت دانشمندان در کاخ شاهان فرانسوی بود، ولی در سال 1359 (در برخی منابع 1362) به فرمان ژان دوم (که تازه به ژان خوب هم شهرت داشت)،ژان بوریدان فیلسوف فرانسی و پیروانش را در آتش اعدام کردند. چرا؟ چون بوریدان دراصل کشیشی از دین فرار کرده بود او مردم را به فراگیری هنر تشویق می کرد و با آزمایش معروف خود به نام خر بوریدان اراده انتخابی دهقانان ساده دل را به فکر فرو برد.

کلیسا که کنترل اروپا را در قرون وسطی در دست داشت یک کشیش از دین برگشته فیلسوف را تحمل نمیکرد. پس پاپ اینوسنت ششم به ژان دوم که بی عرضه‌تر از آن بود که مخالفت کند، دستور اعدام ژان بوریدان را داد. بوریدان را به همراه پیروانش آتش زدند. ولی افکار او بر کوپرنیک و گالیله تاثیر گذاشت که در نهایت به رنسانس رسید.

ترس از دانشمندان و بیبلیوفوبیا

هیپاتیا، اولین ریاضی‌دان زن که زندگی او ثبت شده‌است
هیپاتیا، اولین ریاضی‌دان زن که زندگی او ثبت شده‌است

براساس گفته های هولبروک جکسون روان شناس و روزنامه نگار بریتانیایی، ریشه ترس و ساخت تئوری های توطئه از دانشمندان را، در تاریخ می داند. چین شی هوانگ اولین امپراتور چین، دستور اعدام کنفوسیوس و پیروانش و سوختن کتاب ها او و دگر دانشمندان را صادر کرد و در قرون وسطی اولیه اروپا، به دستور سیریل کشیش اسکندریه و دگر تندروهای مسیحی، هیپاتیا فیلسوف نوافلاطونی و ریاضی دان که به جادوگری متهم شده بود کشته شد. اینان تنها چند نمونه از بیبلیوفوبیا (Bibliophobia) یا کتاب هراسی در طول تاریخ است.

پرفسور تام شیپر از دانشگاه یورک اولین کسی بود که واژه بیبلیوفوبیا را برای کتاب سوزی ها و دانشمند هراسی به کار برد. او سبب رخ دادن همچین ناهنجاری را ناتوانی در خواندن کتاب در کودکی یا حتی بزرگسالی می داند. در قرون وسطی بیشتر مردم سواد نداشتند و به تمام سخنان رهبران دینی خود مثل کشیش ها اعتماد می کردند. کشیش ها نیز از دانشمندان متنفر بودند در نتیجه به آن ها انگ شیطان پرستی و جادوگری می زدند. این اخلاق در مردم اروپا ماند و با آن ها به آمریکا و استرالیا نیز رفت. برخی از بزرگترین چهرهای ادبی و علمی قرن نوزدهم و بیستم مثل اسکار وایلد و نیکولا تسلا بخاطر کتاب هراسی مردم در فقر و تنگدستی مردند.

اعدام لاووازیه

لاووازیه در مسیر خود به سوی گیوتین اثر استیو جونز
لاووازیه در مسیر خود به سوی گیوتین اثر استیو جونز

برگردیم به موضوع اصلی. برای لاووازیه یک دادگاه الکی برگزار کردند او محکوم به «هدر دادن ثروت ملی» و «همکاری با دانشمندان خارجی» شد و درحالی که داشت از خود دفاع می کرد، قاضی ژان-بابتیست کوفین‌هال به او گفت:«نیازی به نابغه ها نیست». لاووازیه در جواب گفت:«پس دگر نیازی به دفاع من نیست» خود کوفین‌هال تنها سه هفته بعد در جریان کودتا علیه روبسپیر اعدام شد. پس به گونه ایی انتقام لاووازیه خود به خود گرفته شد، هرچند خون یک قاضی احمق در برابر خون ریخته شده ی لاووازیه هیچی نیست.

یکی از غم انگیز ترین لحظات تاریخ انقلاب فرانسه، اعدام لاووازیه بود. یکی از شاهدان عینی به نام فرانسوا مروا اینطوری می گوید که:

لاووازیه را به سکوی اعدام بردند. درحالی که دگر متهمان گریه می کردند و از مادر ماری (مریم) رستگاری می خواستند، او محکم ایستاده بود و به مردم نگاه می کرد. در سکوی اعدام به سمت گیوتین رفت بدون ترس سرش را بر روی چوبه گذاشت و لحظه ایی بعد او مرده بود.

حرف آخر

پرتره آنتوان لاووازیه
پرتره آنتوان لاووازیه

ژوزف-لوئی لاگرانژ، ریاضی دان بزرگ فرانسوی پس از مرگ لاووازیه درمورد او گفت:

تنها یک لحظه از زمان، صرف بریدن سر لاوازیه شد اما شاید صد سال زمان لازم باشد تا کسی مانند او زاده شود.

که حرف درستی نیز بود. متاسفانه مرگ لاووازیه آخرین مورد آزار و ترس از دانشمندان در تاریخ نبود تنها شصت و یک سال بعد از اعدام لاووازیه در دوران امپراتوری ناپلئون سوم، ویکتور هوگو نویسنده آزادی خواه برجسته فرانسوی، تنها به خاطر روشنگری خود تبعید شد و به مدت پانزده سال در تبعید زندگی کرد. نمونه دیگری مثل موریتس شلیک فیزیک دان فقید اتریشی که توسط یکی از دانشجویان خودش کشته شد کسی که پایه گذار حلقه وین و یک استاد دانشگاه بود. درواقع آزار دانشمندان و بیبلیوفوبیا همیشه باعث عقب ماندگی مردم بود چه بسا اگر لاووازیه زنده می ماند کشفیات دیگری می کرد. بسیار ناراحت کننده است که همیشه قربانی دانشمندان و هنرمندان بی گناه هستند آنهایی که ظلمت زدایی انجام می دهند غافل از اینکه ظلمت زدایی در این دنیا جرم است.

علمتاریخآنتوان لاووازیه
عاشق خواندن و نوشتن و معتقد به اینکه هرکس باید بهترین موسیقی را در هر سبکی که دوست داره گوش بده
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید