این مقاله برای کسانی که میخواهند بهمنظور:
معاملهگری
توسعه دهندگی
ایجاد استارتاپ
ایجاد کالکشن وکسب در آمد از فروش آن
در حوزه NFT شروع به فعالیت کنند یا اطلاعات تکمیلی به دست آورند بسیار مفید خواهد بود و دید بهتری به این عزیزان خواهد داد.
Noun fungible token:
یعنی توکن غیر قابل تبدیل که بر اساس قرارداد هوشمندش به دودسته تقسیم میشود:
ERC-721:
فقط یک کپی از توکنهاست
ERC-1155:
میتوانیم چند کپی از توکن داشتهباشیم.
این توکنها با قرارداد هوشمند مشابه بر روی بلاکچینهای دیگرهم ایجاد، ذخیره و معامله میشوند.
در بین این بلاکچینها بهترین بلاکچین بلاکچینی است که غیرمتمرکزتر و مقیاسپذیرتر باشد.
در شرایط فعلی از نظر غیر متمرکز بودن اتریوم بهتراست، آن یکی ها شبهغیر متمرکز هستند مثل اسمارت چین که ۲۱ ولیدیتور دارد.
اگر فضای بازیها و متاورس دوبعدی است دلیلش مشکل مقیاسپذیری اتریوم است.
فضاهای سهبعدی که داریم خارج از بلاکچین اتریوم و به عبارتی of chain هستند.
وقتی شما در حوزه NFT فعالیت میکنید باید فضای مناسب و امنی برای نگهداری از آنها و متا دیتای آنها داشته باشید.
به اطلاعاتی مثل شناسه توکن که در پشت عکس هستند meta data میگوییم.
در کلامی سادهتر متادیتا به معنای اطلاعات در مورد اطلاعات است!
مثلاً:
· تاریخ ایجاد فایل و زمان.
· آدرس یا موقعیت جغرافیایی که در آن فایل ایجاد شده است.
· نوع دوربین استفاده شده و تنظیمات زمانی که عکس گرفته شده است.
IPFS:
پلتفرمی است که شما فایل را در آن قرار میدهید و این پلتفرم به شما هش آدرس میدهد و شما میتوانید از آن در جاهای دیگر استفاده کنید.
پروژه NFTFI: پلتفرمی برای توکنهای NFT است ولی توکنها را در IPFS و Arweave ذخیره میکند.
از لحاظ قدرت پردازش و ذخیرهسازی پروژه خوبی است و در nft بهتر است جای ipfs روی Arweave ذخیره شود.
بعد از مورد بالا تلاقی اوراکلها و NFTها و همچنین NFT و دیفای نیز مهم هستند.
انافتی و متاورس ۲ تا ۳ سال زمان میخواهند تا جایگاهشان را پیدا کنند.
ولی چیزی که قابلچشمپوشی نیست این است که تمام برندها و شرکتهای بزرگ مثل
نایک، آدیداس و سامسونگ و... همه وارد این حوزه شدهاند.
بودهاند.
از کاربردهای NFTها میشود به خریدوفروش، استفادههای فنی و ابزاری، هویت و کارت شناسایی، گسترش مدارک دیجیتال، استفاده در صنعتهای مختلف، رعایت حقوق کپیرایت، در زمینه هنر و گسترش آن، امنیتی، کاربرد در بخشهای مختلف زندگی برای زندگی راحتتر، پزشکی (ذخیره اطلاعات پزشکی) و... که با مثال توضیح خواهم داد.
اول از ایرادهایی که این مدت دیده شده شروع میکنم:
وقتی که یکبرند یا شرکت تکنولوژِی خیلی سریع رشد می کنه نمیتواند متناسب با برندش و تقاضا خودش رو ارتقا بدهد و مشکلات زیادی به وجود می آید از جمله امنیتی مثل مشکل فیشینگ open sea.
ضعف در زیرساخت داریم ، این موضوع در ترندها هم پیش میآید، همه چیز فقط مارکت کپ نیست.
اگر بخواهیم حرفهای و منطقی رفتار کنیم، باید اجازه دهیم شرایط پایدار شود.
در هایپهای بیمنطق شرکت نکنیم و همه ابعاد رو برسی کنیم بعد تخصصی واردشویم نه این که برای جا نماندن ازسود معامله کنیم.
در این فضا ریسک سرقت هویت هم داریم .
اگر کل مفهوم را درک کنیم حتی به کارهای فنی هم میتوانیم فکر کنیم.
این نکته را هم در نظر بگیرید که قدرت کریپتو و حوزههای مختلف آن مثل این حوزه فقط در حجم مارکتش نیست تعدادکاربر و غیرمتمرکز بودنش هم بسیار مهم است.
قبل از توضیح در مورد ویژگیهای NFT و پیداکردن NFTهای باارزش برای سرمایهگذاری برای این که مفهوم را درک کنید و از کارهایی که میشود با NFT انجام داد و ایدههایی که میشود اجرایی کرد شروع میکنم و قبل از این موضوع ، توضیحی در مورد وب 3 و متاورس که آینده NFT به آن گرهخورده میدهم. (همانطور که می دانید NFT،متاورس و وب 3 مکمل هم هستند.)
از لحاظ لغوی یعنی فرای جهان
ولی از لحاظ فنی فضای دیجیتالی است که در آن جا زندگی دیجیتالی برای خودمان داریم (به عبارتی همزمان دوزندگی داریم.).
برای این کار و ارتباط برقرارکردن با دیگر انسانها نیاز به هویت دیجیتال و شخصیت دیجیتالی داریم که با NFTها و تکامل وب 3 این نیازها بر طرف میشود.
بیل و کلنگ هویت دیجیتال Ont است. (قدیمیترین در این موضوع)
اگر تیم توسعهدهنده nft یا متاورسها مثل Decentraland با این پروژه قرارداد بست، حواسمان جمع باشد.
(یک ضرب المثل است که میگوید وقتی همه به دنبال استخراج طلا هستند برای سود مطمئنتر به فکر فروش بیل و کلنگ باش، یعنی رو زیرساخت این حوزه هم میتوانیم سرمایهگذاری کنیم و این موضوع را هم مدنظر قرار دهیم)
این مسئله بیشتر به رمزارزها مرتبط است ولی مهم و قابلتوجه است.
هدفم از بیان این موضوع این بود که با یک مثال ارتباط این دنیا با دنیایی رمزارزها را همنشان دهم و به این اشاره کنم که بهطورکلی برای فعالیت حرفهای در هر بخش در بخشهای مرتبط هم باید بروز باشیم و اطلاعت داشته باشیم تا تصمیمات و انتخابهای بهتری داشته باشیم.
نباید این حوزهها را جدا از هم تصور کنیم و بگوییم که خوب من در NFT میخواهم فعالیت کنم دیگر در مورد رمزارزها یا فضاهای مختلف دیگر چرا باید مطالعه داشته باشم حتی در مقیاس بزرگتر به متخصص در هر زمینه نیاز خواهد بود.
( نیاز به پیشرفت در زیرساختها مثل ارتباط برقرارکردن با سلولهای عصبی و مغز انسان هم هستیم.)
در این حوزه با فعالیت در تولید، بازاریابی، تولیدی سختافزار، برگزاریدیجیتال ایونتها و
کنسرتها، راه اندازیفروشگاههای دیجیتال، تبلیغات و... میتوان سود خوبی کسب کرد.
برای این که بهتر متوجه شوید از نسل اول اینترنت برسی میکنم:
نسل اول اینترنت مجموعهای کامپیوترها بود که به هم متصل بودند و اطلاعات جابهجا میکردند.
فقط صفر و یک بود.
فقط میشد خواند
نسل دوم اینترنت
سوشیال مدیاها اضافه شد و حسابهایی مثل گوگل، فیسبوک و ...
هم خواند هم نوشت
نسل سوم
(در وب ۲ بین توسعهدهنده و کاربر دیوار است، در وب ۳میخواهند این دیوار رو بردارند.)
وب3 زیرساخت همه این حوزه ها است.
(برای تکامل بیشتر نیاز است که همه این حوزهها با دیفای هم هماهنگ شوند.)
فرصتهای شغلی مرتبط که در سایهگسترش این تکنولوژیها در زمینههای مختلف به وجود میآید:
سوشیال مدیاها، بلاکچین NFT و متاورس، ۵ جی، هوش مصنوعی، برنامهنویسی و...
حالا وارد اصل قضیه میشویم:
Generative art:
هنرهایی که به طور خودکار باهوش مصنوعی و با کدنویسی ایجاد میشوند.
کالکشنها لایههای مختلف تعریف میکنند
چشم، کلاه، رنگ، مو و...
تو هر لایه چقدر تنوع داریم
از هرکدام چند تا
مثلاً در هر لایه 2 تا ویژگی متفاوت دارم
من ۳تا لایه دارم
میشود ۲×۲×۲ میشود ۸حالت یعنی 8 ای اف تی متفاوت و خاص
برای کالکشن ۱۰ هزارتایی
۴ تا لایه ۱۰ تا مقدار یا ویژگی داشته باشیم
بیشتر از این تکراری میشه
درصد بندی رنگها و داشتن قواعد، پشتش ریاضیات است.
مرکز تلاقی هنر و ریاضی
کالکشنهایی که این رو رعایت میکنند موفقترند
گروه خونیها
یکی از روشهای جالب برای مشخصکردن خاص بودن تعداد توکنها این است که بر اساس گروههای خونی مینت شود مثلاً گروههای خونی خاص مثل او منفی
یا اگر از ایده خاصی مثل میمونهای مریض تبعیت میکند باید شاخصهها و درصدها هم از این تبعیت کند.
قلب تپنده NFT کامیونیتی و کامیونیتی محور بودنش است.
چرا چون هرجایی قدرت را از یوزر گرفتیم عقب میافتیم
هر چهقدر قدرت در دست یوزر باشد آن موفقمی شه
سوشیال مدیاها میشه بهشون امیدوار بود
در NFT و کامیونیتیش این را نمیخواهیم
داشتن و ایجادکردن چنین کامیونیتی سخت است.
مسئله این است که کاربرها در درازمدت میمانند؟ معلوم نیست!
یوزر و کامیونیتی که فقط به فکر پول هستند هم به درد نمی خورند، دغدشون این است که: کی لیست میشود؟ کی گران میشود؟ کی بفروشم؟ و...
کامیونیتی شرط لازم است ولی کافی نیست، کاربرد هم برای حفظ کاربر مهم است.
اگر توکن رو داشته باشید ممبر وی آی پی می شوید و یا در لانچ بعدی جزو اولینها میشوید. (اولویت می دهند)
وبا داشتن این توکنها در بعضی از مسائل و تصمیمگیریها می توانیم نظر بدهیم .
مثال درcryptokitis & krypto hats
گربهها میتوانند زاد و ولد کنند و بچه آنها nft جدید باشه با خصوصیات ترکیبی از والدها
ایدهها برای ایجاد استارتاپ:
استگاناگرافی: یا همان پنهان نگاری
سایت عملی این موضوع: steganography online
عکس ولی پشتش اطلاعات
عکس میفرستیم هر کی نگاه کرد عکس می بیند ولی پشتش پیام است.
دارای Incode&decode است.
کاربردش در:
آینده و ده درصد از درآمدش را فروخت، صاحبان توکن حتی در مسیر شغلی این آدم میتوانستند رأی بدهند.
در پلتفرمی به اسم ادلی؛
دانشجوها در ازای پرداخت شهریه دانشگاه بخشی از درآمدآینده خود را میفروختند.
به عباراتی عملکرد را توانایی کرد.
مثلاً ساعت اصل است یا نه
کلید خصوصی داخل ساعت و عمومی دست ماست میتوانیم چک کنم.
یک شرکت سوییسی این کار را کرده است.
محصولات غذایی و کیفیت آنها، تاریخ تولید، بستهبندی، مراحل تولید و حتی موقعیت جغرافیایی هر بخش و...
این که مثلاً وقتی می گوییم این محصول برای فلان شرکت یا کشور است ثابت کنیم بارکد جعلی و مشخصات اشتباه نیست.
سازمانهای خودمختار غیرمتمرکز
مدیر ندارد هیت مدیره
ارتباط نزدیک با governance دارد
در مالکیت گروهی governance مطرح میشود.
مثل حسابهای چند امضای
مثل deligated nft و rent nft
همان مفهوم کانتر پارتی
داراییهای خارج رو بیاورم تو شبکه بلاکچین= کانتر پارتی خودش 2014 اومد
یک پلتفرم مالی همتا به همتا و متنباز بود که این امکان را به افراد میداد تا متعلقات دیجیتالی خود را ساخته و معاوضه کنند. در نتیجه امکان جعل کردن یا کپی از نسخههای دیجیتالی وجود نداشت و هر آیتمی به نام فرد سازنده ثبت میشد.
به سمت permission less میرویم.
دیگر کسی نمی تواند به دارایی ما دسترسی داشته باشد.
in game assets واستفاده در بازی ها
داراییهایی که از بازی داریم و به دست میآوریم
بلاکچین به بازیها و دارایی هاشون می تونه ارزش بده
پاداش، حق و اعتبار میدهیم
فضای دیگر در حوزه NFT است.
جایی که توکنهای ساخته شده را برای فروش و نمایش دادن قرار میدهیم
در خود اینها هم رقابت است
لوکس ریر از تریدینگ فی همشو میده به کاربرها و رشد خوبی داشته
فضای ایدهآلتر در مارکت پلیسها
فضای p2p است
کسی وسط نباشد و نهایتاً اسمارت کانترکت باشه
من با شخص دلخواهم معامله کنم
آرتیست شناخته شده باشیم و روی ارتقای شبکه های اجتماعی خود کار کنیم.
از ایده های زیر استفاده کنیم:
حمایت از حیوانات
خانمها
ان اف تی تمامشدنی نیست و میتوانیم شاهد نسل بعدی nftها هم باشیم
پس NFT ۲ خواهد آمد:
قابلیتهایی مثل:
انافتیهای تودرتو: هرکدام صاحب NFT دیگر باشد
فقط حضور من هویت من را تایید می کند.
بر اساس سلولها و DNA
تغییرناپذیر را(DNA) در تغیر ناپذیر(blockchan) ذخیره میکند.
بعداز اینها نیاز به انگشتنگاری و... نداریم.
(GENOBANK: تولیدکننده کیت DNA شروع به فعالیت در حوزه NFTها کرده است.)
سودهای عجیبوغریبی دارد ولی ریسک بسیار بالایی دارد.
و همینطور کی میدانید و دیدهاید بعضی اثرها قیمت بسیاربالایی دارند.
اگر نیاز به خرید شراکتی زمین مجازی و NFT داشتید، این موضوع راهحل فنی دارد:
حساب چند امضای داشته باشی و با اون بخرید در شبکه اتریوم
(بعضی کیف پولها از این امکان پشتیبانی میکنند میتوانید تحقیق کنید)
شرکتهای بزرگ در NFT که باید بشناسید:
این دو شرکت در همه حوزهها فعال هستند:
اندرسون هلویز
کوین بیس ونچر
این شرکتها بیشتر حوزه NFT فعالیت میکنند:
بنچمارک
مونراک کپیتال
انیموکابرند
دایورجنس ونچرز
سبد سرمایهگذاری این شرکتها را هم مدنظر قرار دهیم.
راههایی غیر از خریدوفروش
بحث عرضه اولیه در ان اف تی
Whitelist
بایه سری فعالیت انتخاب میشویم که یک توکن از کالکشن را بهصورت تصادفی مینت کنیم.
و فقط هزینه مینت را بدهیم
خیلیها وارد این قضیه نمیشوند چون تصادفی است و معلوم نیست کدام توکن را مینت می کنیم و آیا آن توکن ارزش دارد یا نه.
صبر میکنند و در Secondary market برسی میکنند و بعد می خرند.
Nft farming:
Nft خود را دراخل یک استخر قفل میکنیم استخر به ما توکن NFT دیگری میدهد به نام liquidity nft
که ما همان لحظه میتوانیم آن را بفروشیم
بد از گذشت 3 مرحله همام توکن پاداش ما تبدیل میشود به توکن خودمان بعد گذشت یک مرحله میتوانیم آن را بفروشیم.
در پلتفرمهای بزرگ مثل
open sea
rarible
LooksRare
می خرند و بعد از یک هفته برای کسب سود میفروشند.
شاخصهای اولیه
پروژههایی با عملکردهای واقعی ببینیم
کاربردش چیست؟ و کجاست؟
مثلاً یک سری از پروژه ها به صاحبانشان توکن می دهند.
میمونهای مریض ایونت دارند بلیتش را رایگان به دارندگان میدهند.
کسانی که باشگاه مشتریان خفن دارند می توانند استفاده کنند.
بعضی در بازی ها کاربرد دارند.
ارزش ایجاد کند کارایی داشته باشد
کالکشن را بولد کنند و تقاضا ایجاد کنند.
(سلبریتیها به دلیل شناخته شده بودنشان بهراحتی میتوانند پروژه لانچکنند.)
سایت و شبکههای اجتماعی چک شود.
(دیسکورد توییتر تیم لینکدین)
سراغ کالکشنهای معتبر برویم (سراغ گمنامها نرویم)
کالکشن و آرتیستهای معروف را بشناسیم
مدام چرخه بچرخد و آپدیت شود
تخصصیتر
پشتش دیتا است (متا دیتا)
باید بدانیم که کجا ذخیره می شود؟
on chain ya off chain
on chianها گرون تره
off chianها ارزان ترن
هر توکن NFT یک قرارداد هوشمند دارد
ازnonfungible.com یا opensea
بخش detailsاطلاعاتی در مورد:
بلاکچین، استاندارد توکن، توکن آی دی، کانترکت آدرس است.
با این اطلاعات میتوانیم آن توکن را برسی کنیم.
مثلاً در اتر اسکن تراکنشها را ببینیم.
این که چند تا تراکنش خورده است مهم است.
اگر تراکنش نخورده است ریسک را بالا میبرد.
در خود کانترکت کامنتها را بخوانیم.
ادرس کانترکت توکن را به همراه توکن آیدی کپی میکنیم ودر سایت checkmynft.com چک می کنیم.
مثلاً مینویسد poor؛یعنی این دارایی در جای متمرکز ذخیره شده است و اگر ارائهدهنده خدمات خدماتش را متوقف کند دارایی خود را از دست میدهیم.
این که کجا ذخیره میشود را باید بدانیم.
مثال تصویری طبق توضیحات:
هر هفته یکعدد؟
هر ماه یکعدد؟
یا همه توکن ها یک جا مینت خواهند شد؟
حالا این مینت شدن رندوم است؟ یا مشخص است که کدام یک دارد مینت میشود؟
رندوم باشد معلوم نیست که کدام توکن مینت می شود؟
وقتی قراراست دستهای مینت شوند، تقاضا زیاد میشوددر نتیجه هزینه تراکنش هم بالا میرود،
باید وقتی هزینه کارمز کم است قرارداد بگذاریم(هنگامی که وقتی وایت لیست شرکت کردیم.)
تاریخ شروع و پایان مینت هرچقدر کمتر باشد، بهتر است.
علاوه بر نکاتیکه ذکر شده است؛
استراتژی اول:
با شاخص rarity
قیمت NFT را با تراکنشهای قبلیاش و اثرهای دیگر چک کنیم.
اگر که ارزان تراست پتانسیل رشد دارد
اگر شاخص rarity آنهایکسان باشد.
اگرقیمت فرق دارد ارزانتر پتانسیل رشد دارد.
استراتژی دوم:
قیمت و ارزندگی
تاریخچه قیمت را برسی کنیم
برای مثال یک کلاکشن ۵ تا توکن داره
۴ تا ۵۰۰ دلار یکی ۱۰۰ دلار
به نظر شما کدام یکی را بخریم؟
ارزانتر؟ نه
باید تاریخچه رو برسی کنیم
شاید اون ۱۰۰ دلاری ۲۰ بوده شده ۱۰۰ اون یکیها ۲۰۰۰ بودن شدن ۵۰۰
آنها باارزش ترند.
منطقش متفاوت است
استراتژی سوم:
برسی تراکنشها با سایت certik.com/skytrace
برسی نهنگها و خرید هاشون
مثلاً 3fmusic از کالکشن ابی خریده.
یا یک شرکت یا شخصی که در این موضوع تخصص دارد در کدام کالکشن سرمایه گذاری کردهاست.
استراتژی سوم:
مقایسه Floor price(کف قیمتی) با rarity و توکنهای دیگر
رشد کف قیمت خوب است.
استراتژی چهارم:
لیکوییدیتی و نقدشوندگی برسی کنیم.
حجمها را برسی کینم
تاریخ تراکنشها روزی چقدر معامله میشود
در قیمتهای پایین هر ساعت چند تا تراکنش است و تراکنش بیشتر باشد خوب است.
یا مثل چارت اگر حجم معاملات یککالکشن بالا رفت آن را برسی کنیم
استراتژی پنجم:
سایت rarity.tools
نادر بودن یکتوکن خیلی مهم است.
کانترکت و شماره را در اینسایت میزنیم
رتبه توکن را نشان می دهدو شاخص ریریتی دارد که با آن میزان خاص بودن این توکنرا برسی میکنیم.
با این شاخص توکنهایی را پیدا کنیم که زیر قیمت باشد
یعنی قیمت کمتر داشته باشند و rarity یکسان و زیاد
نادر بودن یکتوکن به کالکشنش بستگی دارد.
استراتژی ششم:
صاحب (owner)
هرچقدر وسیع باشد بهتره
درصد مالکیت نسبت به تعداد
در کالکشنها پنجاهدرصد به بالا خوب وزیر 25درصد بد است.
رشد کف قیمت خوب
برای نتیجهگیری بهتر فقط بر اساس یک استراتژی عمل نکنید.
تمام نکات گفته شده مکمل هم هستند و با هم معنی پیدا کرده و راه درست را نشان میدهند.
قبل از استفاده کردن از استراتژیها برسی و تمرین کنید.
سعی کنید روی کالکشنهایی سرمایهگذاریکنید که شاخصههای لازم را داشتهباشند.
سایتهاییکه نیاز هایتانرا برطرف میکنند:
و سایتهای کالکشنها را برسی کنید.