دوربین بدون آینه یا Mirrorless یکی از انواع دوربین به شمار می‌رود. در این مطلب قصد داریم ساختار دوربین بدون آینه را بررسی کرده و تفاوت آن با DSLR را از نظر طراحی و کاربرد مقایسه کنیم.
اگر به تازگی وارد دنیای دوربین‌های دیجیتالی با قابلیت تعویض لنز شده باشید، احتمالا این سوال چندین مرتبه برایتان پیش آمده است. حتی بسیاری از عکاس‌های حرفه‌ای نیز به طور دقیق از نحوه کار دوربین بدون آینه باخبر نبوده و از تفاوت آن با DSLR اطلاعی ندارند. به همین دلیل در برخی موارد، دوربین نامناسبی بسته به اهداف کاری خود خریداری میکنند.
در این دسته دوربین‌ها، همانطور که از نامشان پیداست، نیازی به یک آینه بازتاب‌کننده نیست. این در حالی است که چنین آینه‌ای در دوربین‌های DSLR عنصری کلیدی به شمار می‌رود. در آن‌ها، آینه، نور تابیده شده به منظره‌یاب اپتیکال را منعکس می‌کند. در دوربین Mirrorless، خبری از منظره‌یاب اپتیکال نیست. در عوض، سنسور دوربین همیشه در معرض نور مستقیم قرار دارد. در نتیجه پیش نمایشی از تصویری که قرار است به ثبت برسانید، روی نمایشگر ال سی دی یا منظره‌یاب الکترونیکی مشاهده خواهید کرد.
اما چرا دوربین‌های DSLR را باآینه خطاب نمی‌کنند؟ آن‌ها ابتدا معرفی شده و ساختارشان به عنوان یک استاندارد شناخته می‌شد. سال‌ها بعد از ظهورشان نوبت به ورود اولین دوربین بدون آینه رسید. به خاطر تفاوت مدل‌های جدید با ساختاری که سال‌ها رعایت می‌شد، آن‌ها (در مقایسه با DSLR) بدون آینه خطاب می‌شوند.
اکنون بدون آینه، مفهوم گیج‌کننده‌ای به نظر می‌رسد. این عنوان تا پیش از ظهور اولین دوربین‌های دارای این ساختار با قابلیت تعویض لنز استفاده نمی‌شد. این در حالی است که در انواع مختلفی از دوربین‌ها، آینه منعکس‌کننده به کار نمی‌رود. از نظر تکنیکی دوربین‌های کامپکت را نیز باید Mirrorless خطاب کرد. با این حال امروز منظور از این عبارت، دوربین‌های دیجیتالی با قابلیت تعویض لنز که از چنین ساختاری بهره می‌برند، محسوب می‌شود. آن‌ها ممکن است دارای منظره‌یاب الکترونیکی باشند، اما در این رابطه تضمینی وجود ندارد.
امروز از دوربین‌های DSLR در سطوح مختلفی استفاده می‌شود. کاربران برای فیلم برداری همچون ساخت تیزر تبلیغاتی، فیلم صنعتی و ساخت موشن گرافیک یا عکاسی حرفه‌ای از آن‌ها بهره می‌برند. به عبارتی آن‌ها نیاز همه عکاسان و فیلم برداران، از مبتدی تا حرفه‌ای را برآورده میکنند و امروز نیز شاهد معرفی محصولاتی قدرتمند از این دسته‌بندی هستیم. پس چه دلیلی برای حذف آینه منعکس‌کننده، تغییر ساختار و معرفی یک دسته‌بندی جدید در دنیای دوربین‌های دیجیتال وجود داشت؟
اصلی‌ترین علت این کار را باید کمک به کاهش ابعاد گجت دانست. بدون وجود آینه بزرگی که داخل DSLRها قرار می‌گیرد، یک دوربین بدون آینه ابعاد به مراتب کوچکتری در مقایسه با رقیبش از دسته‌بندی دیگر خواهد داشت. پیشتر، کاربران عادی به منظور افزایش قابلیت حمل آن‌ها را خریداری می‌کردند، اما چند سالی است که عکاسان حرفه‌ای نیز به خرید دوربین‌های Mirrorless رو آورده‌اند. در ادامه بیشتر به مزایای خرید یک دوربین فاقد آینه اشاره خواهیم کرد.
همانند دوربین‌های DSLR، روی آن‌ها نیز یک مانت با قابلیت تعویض لنز وجود دارد. هر سازنده دوربین، از یک مانت متفاوت استفاده می‌کند، به همین دلیل روی هر مدلی، امکان نصب هر نوع لنزی وجود ندارد. البته فقط شرکت‌های سازنده دوربین برای محصولاتشان لنز تولید نکرده و شرکت‌های زیادی در این زمینه فعالیت دارند.
Micro Four Thirds نام یک مانت است که روی دوربین‌های بدون آینه ساخت شرکت پاناسونیک، الیمپوس، DJI و بلک مجیک دیزاین به کار می‌رود. در نتیجه لنزهای مخصوص این نوع مانت را می‌توان در دوربین‌های شرکت‌های نام برده استفاده کرد. البته پیش از خرید لنز باید از نوع مانت اطمینان پیدا کنید، چرا که احتمال وجود استثنا در محصولات این شرکت‌ها وجود دارد.
یکی از نکات جالب درباره دوربین بدون آینه، فاصله کم بین مانت و سنسور در مقایسه با دوربین DSLR به شمار می‌رود. به همین دلیل می‌توان با استفاده از یک آداپتور، تعداد زیادی از لنزهای مخصوص دوربین‌های DSLR را نیز روی آن‌ها سوار کرد. شرکت‌هایی همچون Fotodiox و Metabones آداپتورهای مخصوصی به این منظور تولید میکنند. البته در این شرایط، ممکن است عملکرد دوربین کمی تحت تاثیر قرار بگیرد، اما برای عکاسانی که تعدادی لنز در اختیار دارند، اقدامی بسیار به صرفه از نظر اقتصادی محسوب می‌شود.
با وجود ابعاد کوچکتر آن‌ها در مقایسه با دوربین‌های DSLR، به سنسورهایی با اندازه مشابه مجهز می‌شوند. همانطور که نیکون و کانن از سنسورهای فول فریم و کراپ در دوربین‌های DSLR خود استفاده میکنند، سونی نیز دوربین‌های بدون آینه‌ای با استفاده از دو نوع سنسور نام برده می‌سازد. شرکت‌هایی مثل فوجی فیلم چند قدم جلوتر حرکت کرده و حتی دوربین‌های بدون آینه با سنسورهای مدیوم فرمت ایجاد میکنند، هر چند ابعاد بزرگتری در مقایسه با فول فریم‌ها دارند!
در نظر داشته باشبد بدنه کوچکتر دوربین بدون آینه سبب کوچکتر شدن ابعاد لنزهای آن نمی‌شود. یک لنز 300 میلی‌متری روی یک دوربین DSLR فول فریم، اندازه مشابهی با چنین لنزی برای دوربین بدون آینه فول فریم دارد. راهی برای خلاصی از دست لنزهای بزرگ وجود ندارد. در نتیجه اگر قرار است با لنزهای بزرگی سر و کار داشته باشید، خرید دوربین بدون آینه فقط به خاطر بدنه کوچکتر آن کمک زیادی به افزایش قابلیت حمل نخواهد کرد.
برای فرمت‌های سنسور کوچکتر می‌توان لنزهای کوچکتری پیدا کرد. به عنوان نمونه در Micro Four Thirds، در مقایسه با یک فول فریم، کراپ فاکتور دو برابر است. در نتیجه یک لنز 150 میلی‌متری روی چنین دوربینی می‌تواند به همان میدان دید لنزی 300 میلی‌متری روی یک فول فریم دست پیدا کند. البته همیشه سنسورهای بزرگتر می‌توانند عکس‌های باکیفیت‌تری به ثبت برسانند، به همین دلیل در صورت تاکید روی کیفیت، باید قید قابلیت حمل راحت را بزنید.
قابلیت فوکوس خودکار یک دوربین بدون آینه به سازنده محصول و لنز مورد استفاده روی آن بستگی دارد. به همین دلیل نمی‌توان درباره وجود یا عدم وجود برتری در بخش فوکوس خودکار در مقایسه با دوربین DSLR صحبت کرد. اولین سری دوربین‌های Mirrorless در مقایسه با رقبای خود از دسته‌بندی دیگر، اتوفوکوس به مراتب ضعیف‌تری داشتند، چرا که از سیستم‌های با سرعت کارکرد پایین فوکوس خودکار تشخیص کنتراست درونشان استفاده می‌شد. سیستم‌های AF به کار رفته در دوربین‌های بدون آینه امروزی در حد بهترین دوربین‌های DSLR بوده و عملکرد پایدارتری مخصوصا در زمان عدم وجود نور کافی در محیط یا حرکت کردن سوژه اصلی از خود نشان می‌دهند.
با توجه به تمرکزی که سازندگان دوربین‌های دیجیتالی طی چند سال اخیر روی دوربین‌های Mirrorless داشته‌اند، بعید نیست طی چند سال آتی توانایی آن‌ها در زمینه فوکوس خودکار از دوربین‌های DSLR بیشتر شود. با این حال، یکی از قسمت‌هایی که آن‌ها احتمالا تا ابد ضعیف‌تر ظاهر خواهند شد، دوام باتری است؛ بدنه کوچکتر اجازه استفاده از پک‌های باتری بزرگ را به سازنده نمی‌دهند.
از طرفی به خاطر فعالیت دائمی سنسور و ال سی دی تماشای زنده منظره رو به رو یا منظره‌یاب الکترونیکی، انرژی توسط آن‌ها با سرعت بسیار بیشتری مصرف می‌شود. ممکن است در آینده‌ای نه چندان دور نیز در این حوزه دستاوردهایی حاصل شود، اما در حال حاضر، برای آن دسته از افرادی که می‌بایست برای چندین ساعت متداول یا حتی چند روز به دور از شارژر از دوربین استفاده کنند، دی اس ال آر گزینه به مراتب بهتری از میرورلس به شمار می‌رود.
برای فیلم برداری، دوربین بدون آینه می‌تواند موفق‌تر عمل کند. در این حالت، حتی دوربین دی اس ال آر نیز باید روی حالت پخش زنده بر نمایشگر ال سی دی قرار بگیرد و امکان استفاده از منظره‌یاب اپتیکال نیست. در نتیجه مزیت مصرف کمتر انرژی در آن‌ها از بین می‌رود. این در حالی است که حین فیلم برداری با یک دوربین بدون آینه همچنان می‌توان از درون منظره‌یاب الکترونیکی رو به رو را تماشا کرد.
نکته مهم دیگر اینجاست که شرکت‌های متمرکز روی دوربین‌های بدون آینه همچون سونی و پاناسونیک، در مقایسه با نیکون و کانن، از ابتدا بیشتر در حوزه فیلم برداری از خود خلاقیت نشان دادند. به همین دلیل ویژگی‌های بیشتری مرتبط با فیلم برداری در دوربین‌های میرورلس پیدا می‌کنید.
با وجود جدیدتر بودن دوربین‌های میرورلس در مقایسه با دسته‌بندی دی اس ال آر، مشکلی از بابت یافتن لوازم جانبی و افزونه‌هایی برای آن‌ها نخواهد داشت. به عنوان نمونه برای بیشتر مدل‌ها از این نوع، گستره‌ای از انواع لنزها را پیدا خواهید کرد. به امکان استفاده از تعداد زیادی از لنزهای مخصوص دی اس ال آر نیز پیشتر اشاره کردیم. تعدادی زیادی از بدون آینه‌ها، نه همه آن‌ها، دارای پایه‌ای به منظور قرار دادن فلاش هستند. مدل‌های بالارده نیز از باتری‌های اضافی پشتیبانی میکنند تا مشکل مصرف بالای انرژی برطرف شود.
دوربین بدون آینه را نمی‌توان روی هم رفته بهتر یا بدتر از دوربین دی اس ال آر دانست، هر چند در برخی زمینه‌ها همچون فیلم برداری عملکرد بهتر و در قسمت‌هایی دیگر همچون دوام باتری وضعیت بدتری دارند. به همین دلیل برای خرید، باید ابتدا نیازهای خود و خواسته‌هایتان از یک دوربین را به طور دقیق مشخص کرده و سپس بر اساس آن انتخاب مناسبی داشته باشید.
برای کاربران عادی که قرار نیست به طور پیاپی عکاسی کرده و به همین دلیل باتری را خیلی سریع تخلیه کنند، دوربین بدون آینه با توجه به بالا بودن قابلیت حمل آن گزینه بهتری به نظر می‌رسد. برای کاربران حرفه‌ای‌تر نمی‌توان به راحتی نظر داد.
