در این نوشته، آمار کلی ایرانیان خارج از کشور به نقل از سالنامه ی مهاجرتی ایران 1400 بیان می شود. پیش از این در «آمار ایرانیان خارج از کشور» را به نقل از آمار رسمی وزارت امور خارجه بیان کرده بودم. آمار نوشته ای که می خوانید متفاوت است و به آن آمار نیز ارجاع داده است. آمار وزارت امور خارجه ایرانیان خارج از کشور را بیش از چهار میلیون نفر تخمین زده است و آمار فعلی تعداد آنها را 1.8 میلیون نفر (1.869.000 نفر) می داند. در این نوشته، فقط آمار کلی بیان می شود و سپس به معرفی سالنامه و نویسنده ی آن پرداخته می شود. جزئیات بیشتر را در خود سالنامه می توانید ببینید. امیدوارم بتوانم در آینده از بخش های مختلف سالنامه نیز خلاصه هایی تهیه کنم.
تعداد کل مهاجران در جهان در سال 2021، حدود 281 میلیون نفر تخمین زده می شود که 3.6 درصد کل جمعیت جهان را تشکیل می دهند. تعداد مهاجران ایرانی در سال 2020، تعداد یک میلیون و هشتصد و شصت و نه هزار نفر تخمین زده می شود که 2.23 درصد از کل جمعیت ایران هستند. تعداد مهاجران ایرانی در سال 1990، حدود 820 هزار نفر بوده است. بنابراین در مدت 30 سال، این جمعیت 2.2 برابر شده است. با توجه به این ارقام، سهم ایران از جمعیت مهاجران جهان همیشه زیر یک درصد بوده است.
نکته این جاست که روش استخراج تعداد مهاجران متفاوت است. مثلن گفته شده که کشورهای مختلف بر اساس محل تولد افراد یا شهروندی آنها آمارهای مختلفی از تعداد مهاجران ارائه می دهند.
بر اساس داده های این سالنامه، ده کشور امارات متحده ی عربی (454 هزار نفر)، ایالات متحده ی آمریکا (387.246 نفر)، کانادا (166.294 نفر)، آلمان (152.590 نفر)، ترکیه (84.270 نفر)، انگلستان (83.531 نفر)، سوئد (79.363 نفر)، استرالیا (74.322 نفر)، اسرائیل (50.808 نفر) و کویت 46..419 نفر) بیشترین مهاجران ایرانی را دارند.
کشورهای بعدی عبارتند از: هلند (34.809 نفر)، قطر (30.000 نفر)، فرانسه (26.069 نفر)، اتریش (24.092 نفر)، ایتالیا (18.529 نفر)، نروژ (18.379 نفر)، دانمارک (17.125 نفر)، عراق (14.540 نفر)، سوئیس (13.094 نفر) و بلژیک (11.918 نفر).
این آمار بخشی از «سالنامه‌ی مهاجرتی ایران 1400» است. این پژوهش را رصدخانه ی مهاجرت ایران (پژوهشکده‌ی سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف) برای ستاد فرهنگ سازی اقتصاد دانش بنیانِ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام داده است. فرد اصلی انجام‌دهنده (سردبیر و نویسنده‌ی مسئول) بهرام صلواتی (متولد 1358، اکتبر 1979) معرفی شده است. سالنامه را از جاهای مختلفی می توان دانلود کرد. از جمله پژوهشکده‌ی سیاستگذاری دانشگاه شریف.
این کتاب دو بخش شامل ده فصل و یک بخش اولیه (ملاحظات آماری و سالنامه در یک نگاه) دارد. در بخش اول وضعیت جهان در چهار بخش مهاجرت های دانشجویی، کاری، پناهجویی و همچنین مهاجرت های بازگشتی بررسی می شود. در بخش دوم همین چهار بخش درباره ی ایرانیان بررسی می شد و سپس به صورت خاص درباره ی رتبه های برتر کنکور و المپیادی ها سخن گفته می شود. بخش‌های کتاب عبارتند از:
کتاب 35 جدول، 192 نمودار و 10 شکل دارد. کل سالنامه 297 صفحه است. این سالنامه در سال 1399 نیز منتشر شده بود. سالنامه ی 1399 از نظر سرفصل ها با سالنامه ی جدید کمی تفاوت دارد و تعداد صفحات آن نیز 340 صفحه است.
بهرام صلواتی سرچشمه [رزومه در زمان دکتری]، از دانشگاه پلی تکنیک تهران کارشناسی مهندسی معدن (2004) و از دانشگاه شهید بهشتی تهران مدرک کارشناسی ارشد «مدیریت صنعتی» (2007) دارد و همچنین فارغ التحصیل رشته‌ی «مطالعات اقتصاد اجتماعی و بازار کار» (از 2011) از دانشگاه میلان ایتالیا (در واقع دانشگاه ایالتی میلان: Università degli Studi di Milano Statale - Unimi) معرفی شده است که سال 1395 به ایران بازگشته و پسادکتری خود را بین سال‌های 1396 تا 97 در پژوهشکده‌ی گفته‌شده با طرحی پژوهشی به نام «طرح بازگشت متخصصان ایرانی خارج از کشور» انجام داده است. عنوان او «پژوهشگر ارشد حوزه‌ی مهاجرت» و «مدیر رصدخانه‌ی مهاجرت ایران» بیان شده است. او مدتی (2014) هم پژوهشگر مدعو در دانشگاه مانهایم آلمان بوده است. از او در ResearchGate دو کتاب با موضوع الگوی مهاجرت افغانستانی ها در ایران (زبان انگلیسی، با دو پژوهشگر دیگر، فوریه 2020، دانشگاه تورکو، دانلود پی‌دی‌اف انگلیسی به همراه چکیده‌ی فارسی و عربی از این جا) و جابجایی بین‌المللی دانشجویان و تحصیل‌کردگان ایران و جهان (زبان فارسی، با پژوهشگری دیگر، انتشارات راه دان، 1397) موجود است.
