امیرحسین مجیری
امیرحسین مجیری
خواندن ۳ دقیقه·۲ سال پیش

حق‌آبه‌ی ایران و افغانستان از رود هیرمند طبق چه قانونی مشخص می‌شود؟

پانزدهم آبان 1400 شهروندی در سامانه‌ی انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات با کد پیگیری 1636169564121 از وزارت امور خارجه درخواست «قراردادهای مرتبط به حق‌آبه‌ی ایران از هیرمند و دشت ناامید» را ارائه کرده است. وزارت امور خارجه نوشته است:

«احتراما به استحضار می رساند در زمینه قراردادهای مرتبط با حق آبه رود هیرمند به آگاهی می رساند در حال حاضر معاهده "راجع به آب هیرمند" که در تاریخ بیست ودوم اسفند ماه 1351 شمسی برابر با سیزدهم مارس 1973میلادی میان دولتین ایران و افغانستان به امضا رسید و در سال 1356 اسناد تصویب آن مبادله شد تنها توافق معتبر و لازم الاجرا میان دو کشور ایران و افغانستان می باشد».

قراردادی که وزارت امور خارجه به آن استناد کرده است بین ‌امیر عباس هویدا نخست‌وزیر ایران و ‌محمد موسی شفیع صدراعظم افغانستان امضا شده است و متن آن در سایت «مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی» قابل دسترسی است.

تصویر روزنامه رسمی درباره ی قانون معاهده راجع به آب رود هیرمند صفحه ی اول
تصویر روزنامه رسمی درباره ی قانون معاهده راجع به آب رود هیرمند صفحه ی اول
تصویر روزنامه رسمی درباره ی قانون معاهده راجع به آب رود هیرمند صفحه ی دوم
تصویر روزنامه رسمی درباره ی قانون معاهده راجع به آب رود هیرمند صفحه ی دوم


اما این تنها قانونی نیست که درباره‌ی رود هیرمند در ایران تصویب شده است. ششم بهمن ماه 1317 هم توافق‌نامه‌ای بین ایران و افغانستان درباره‌ی این رود بسته شده بود: ‌از طرف دولت شاهنشاهی ايران باقر کاظمی سفیر كبیر دولت شاهنشاهی در كابل و از ‌از طرف دولت پادشاهی افغانستان ‌علی‌محمدخان وزیر امور خارجه‌ی دولت پادشاهی نماینده بودند.

صفحه ی اول توافق قبلی ایران و افغانستان بر سر رود هیرمند
صفحه ی اول توافق قبلی ایران و افغانستان بر سر رود هیرمند


18 آبان 1329 هیئت وزیران تصویب می کند که دویست هزار ریال برای اعزام «كميسيون مامور رسيدگي باختلافات رود هيرمند» در اختیار وزارت کشاورزی قرار دهد. 13 دی همان سال تصویب می شود مبلغ 424.122 ریال (معادل 13.049 دلار) بابت «بقيه‌ی حق‌الزحمه‌ی مشاوره و مخارج طبع كتاب مربوطه به آب هيرمند» پرداخت شود.

25 دی 1334 علی امینی (سفیر کبیر شاهنشاهی در واشنگتن) رئیس هيئت نمايندگی ايران در كميسيون حل قضيه هيرمند و محمد سروری مشاور حقوقی هيئت نمايندگی شاهنشاهی در این كميسيون می شوند. 30 بهمن 1334 هیئت وزیران دستورالعملی شش بندی درباره ی محورهای مذاکرات با افغانستان درباره ی هیرمند تصویب می کند. در بند چهارم گفته شده ایران می تواند در خاک افغانستان با هزینه ی دولت شاهنشاهی سد انحرافی بسازد تا آب لازم برای سیستان تامین شود. در بند ششم آن هم گفته شده ایجاد سدها و مخازن آب روی هیرمند در افغانستان ممکن است مشکلات فنی درست کند بنابراین هیئت نمایندگی ایران باید به فکر تامین آب لازم و جبران خسارات ناشی از کم شدن حاصل‌خیزی خاک سیستان باشد.


تصویب نامه ی تعیین رئیس و مشاور حقوقی کمیسیون حل قضیه ی هیرمند
تصویب نامه ی تعیین رئیس و مشاور حقوقی کمیسیون حل قضیه ی هیرمند


3 آبان 1335 تشکیل هیئت دائمی هیرمند تصویب می شود و 22 فروردین 1340 تشکیل کمیسیون دائمی امور هیرمند برای بررسی اختلافات ایران و افغانستان بر سر این رود تصویب می شود.

تصویب نامه ی تشکیل هیئت دائمی هیرمند
تصویب نامه ی تشکیل هیئت دائمی هیرمند


28 بهمن 1374 حسن حبیبی معاون اول رئیس جمهور تصميم نماينده ويژه رييس جمهور را ابلاغ می کند: کاهش اعتبار «اجرای طرح پيشگيری از سيل رودخانه هيرمند» از 23 میلیون و 136 هزار ریال به 20 میلیون و 136 هزار ریال.

اول بهمن 1382 هیئت وزیران دولت سید محمد خاتمی تصویب می کنند که کارگروه دائمی طرح جامع هیرمند تشکیل شود. و در نهایت 12 دی 1387 هیئت وزیران محمود احمدی نژاد تصویب می کند که وزارت امور خارجه «روان سازي جريان آب يا حقابه تاريخي رودخانه هيرمند» را با همکاری وزارت نیرو انجام دهد.

رود هیرمندحق‌آبه‌ی ایرانایران و افغانستاناختلافات مرزیسیستان و بلوچستان
بذارید بهش فکر کنم
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید