سلام.
این مطلب را سال 1385 به مناسبت 19 اسفند روز وفات سید جمال الدین اسدآبادی تهیه كردم و در بخش «روزها» در همشهری جوان چاپ شد.
بر ما مسلمانان چه خواهد گذشت اگر نگاه كنیم و ببینیم كه فرو مایگان فرنگ، ناموس ما را هتك می‌كنند و اموال ما را غارت می‌نمایند و حقوق ما را غصب می‌كنند و دین ما را مورد اهانت قرار می‌دهند و شریعت ما را تحقیر می‌نمایند؟همه ی این ها سرانجام عملی خواهد شد، اگر پشتیبانان و حامیان دین، به سرعت این خطری را كه بر حوزه اسلام مسلط شده است، بركنار نكنند.(نامه به علمای شیعه) 1
سيّدالسادات مولانا جمال/زنده از گفتار او سنگ و سفال
ترك سالار آن حلیم دردمند/فكر او مثل مقام او بلند
با چنین مردان دو ركعت طاعت است/آرى آن كارى كه مزدش جنت است
(اقبال لاهوری)2
قدرت این مرد به قدری بود كه بدون هیچ گونه اغراق سلاطین عظیم الشان را به لرزه در آورد و نقشه های سیاسی دول اروپا را كه برای آتیه ی شرق تهیه نموده بودند به هم زد.(ادوارد براون) 3
او را نگوییم ایرانى،یا افغانى، یا هر كجایى دیگر.او را اسدى از اسدستان اسلام آباد بشماریم،مردى كه خود را والاتر از این قدر مىنهاده است كه منسوب به شهرى و كشورى باشد،و زندگى پر تلاش و پر ارزش خود را، به تمامى، وقف همه ی قلمرو اسلام و حتى تمامت شرق خفته و غدر و ناسپاسى دیده از جهان، كرده بوده است(مهدی اخوان ثالث)4
سید جمال در مدت عمرش به 10 كشور(5) سفر كرد و حداقل با 7 نفر از مقامات این كشور ها(6) دیدار كرد.او دست كم به 5 زبان (فارسی- عربی-انگلیسی-فرانسوی- تركی) مسلط بود. در كشورهای گوناگون چندین روزنامه منتشر كرد و 6 كتاب از خود به جا گذاشت.او تا آخر عمر ازدواج نكرد. سید جمال الدین در هنگام مرگ 59 سال داشت.
من برخلاف افتراهای دروغ پردازانه، نه پشیمانم و نه خسته شده‌ام و نه در راه اعتلای كلمه خدا، فترتی در من ایجاد شده و نه در تصمیمم سستی‌ای راه یافته است، و بزودی دماغ هر بازدارنده و هر دروغگوی ستمگر و هر گناه كار فرومایه را به‌خاك خواهم مالید و شما انشاءالله خواهید دید.(آخرین نامه از بصره) 7
1- نامه‌ها و اسناد سیاسی ـ تاریخی‌سیدجمال‌الدین حسینی (اسدآبادی)- سید هادی خسرو شاهی - بخش 3. شش نامه به علمای شیعه‌دربارة‌فساد شاه و رژیم قجری ایران -الحجة‌البالغة یا نامه‌ای به: نگهبانان دین
2- مفخر شرق سید جمال الدین اسد آبادی- سید غلامرضا سعیدی- محقق:سید هادی خسروشاهی- چاپ اول 1379-نشر شروق-- www.khosroshahi.net دیدگاهها و خاطره های اندیشمندان و صاحب نظران-به نقل از فلك عطارد
3- نامه های تاریخی و سیاسی سید جمال الدین اسدآبادی- گردآوری:ابوالحسن جمالی اسد آبادی – با پیشگفتار محیط طباطبایی- ص 83- به نقل از تاریخ انقلاب ایران - براون
4- بیدارگران اقالیم قبله- محمود حكیمی- یاد كردى از:سید جمال الدین اسد آبادى - آفاق وجود و شخصیت- نامه ی خوان ثالث به نگارنده
5- عثمانی- هند- مصر – بریتانیا- فرانسه- روسیه- عربستان- افغانستان- ایران-آلمان
6- ناصر الدین شاه- ظل السلطان حاكم اصفهان - تزار روسیه- عبدالحمید سلطان عثمانی- رندولف چرچیل و سالیسبری سران انگلیس- شیر علی خان حاكم افغانستان- توفیق پاشا خدیو مصر- بیسمارك صدر اعظم آلمان
7- نامه‌ها و اسناد سیاسی ـ تاریخی‌سیدجمال‌الدین حسینی ( اسدآبادی(- سیدهادی خسروشاهی- كلبه شروق و انتشارات سماط- www.khosroshahi.net- بخش 3. شش نامه به علمای شیعه‌درباره ی فساد شاه و رژیم قجری ایران
