تمرکز، همان توانایی نگه داشتن ذهن روی یک فعالیت مشخص است؛ مهارتی که در دنیای پر از محرکهای امروزی، مخصوصاً برای نوجوانان، تبدیل به یک چالش اساسی شده است. از شبکههای اجتماعی تا بازیهای دیجیتال، هر لحظه چیزی هست که توجه نوجوانان را میرباید.
اما خبر خوب این است که روانشناسی شناختی راهکارهایی علمی برای تقویت تمرکز ارائه میدهد و یکی از مؤثرترین ابزارها، بازی فکری است.
از دیدگاه علوم شناختی، تمرکز بخشی از «توجه انتخابی» است؛ یعنی توانایی مغز برای نادیده گرفتن محرکهای غیرضروری و تمرکز بر یک محرک یا وظیفه.
در نوجوانان، این مهارت هنوز در حال رشد است.
تمرینهای شناختی مثل بازی فکری میتوانند قشر پیشپیشانی مغز را فعال کنند؛ همان بخشی که مسئول برنامهریزی، توجه و کنترل هیجان است.
چالشهای آموزشی: در دوران دبیرستان حجم درسها زیاد است و تمرکز کلید موفقیت است.
چالشهای هیجانی: نوجوانان به دلیل تغییرات هورمونی دچار بیقراری ذهنی میشوند.
چالشهای دیجیتال: اعتیاد به موبایل و بازیهای آنلاین تمرکز را تضعیف میکند.
بازیهای فکری با ایجاد محیطی لذتبخش و چالشبرانگیز، ذهن نوجوان را آموزش میدهند که چگونه «یک کار» را تا پایان دنبال کند.
این بازیها نوجوان را مجبور میکنند برنامهریزی کند، حرکات رقیب را پیشبینی کند و با تمرکز پیش برود.
بازیهایی که نیازمند واکنش سریع و توجه به جزئیات هستند، تمرکز و سرعت پردازش ذهن را بالا میبرند.
برای تقویت توجه به جزئیات و حافظه کاری.
بازیهای خانوادگی یا جمعی باعث میشوند نوجوان علاوه بر تمرکز روی قوانین، مهارت اجتماعی هم یاد بگیرد.
مطالعات روانشناسی شناختی نشان دادهاند که تمرینهای مبتنی بر بازی باعث بهبود توجه انتخابی میشوند. برای مثال، بازیهایی که شبیه به «آزمایش استروپ» طراحی شدهاند، مغز را وادار میکنند محرکهای مزاحم را نادیده بگیرد و تمرکز را روی وظیفه اصلی نگه دارد.
برند «فکرآوران» بهعنوان یکی از پیشگامان طراحی و تولید بازیهای فکری در ایران، سالهاست که بر پایهی روانشناسی شناختی و علوم تربیتی فعالیت میکند. این برند تلاش کرده است تا با ترکیب سرگرمی، آموزش و علم شناختی، محصولاتی ارائه دهد که نهتنها لحظات شادی برای خانوادهها بسازند، بلکه به پرورش مهارتهایی چون تمرکز، حافظه، خلاقیت و حل مسئله نیز کمک کنند.
حضور فکرآوران در بازار بازیهای فکری ایران، نشاندهندهی این است که میتوان با نگاه علمی و فرهنگی، بازی را به ابزاری برای رشد ذهنی و اجتماعی تبدیل کرد.
زمان اختصاصی: بازی فکری باید بخشی از روتین هفتگی خانواده شود.
محیط بدون حواسپرتی: هنگام بازی تلویزیون یا موبایل خاموش باشد.
تشویق به رقابت سالم: به جای تأکید بر برنده شدن، روی یادگیری تمرکز کنید.
جمعبندی
تمرکز مهارتی حیاتی برای موفقیت تحصیلی، اجتماعی و حتی سلامت روان نوجوانان است. بازیهای فکری، بهعنوان ابزارهای علمی و در عین حال لذتبخش، میتوانند به شکل مؤثری این مهارت را تقویت کنند.برند ایرانی فکرآوران با طراحی و تولید بازیهای فکری متنوع، نشان داده است که میتوان بازی را از سطح سرگرمی صرف فراتر برد و آن را به ابزاری علمی برای رشد شناختی تبدیل کرد.
