تربیت و رفتار با نوجوان پسر، نوشته امیرشمس

شما درحال خواندن یکی از سخت ترین کارهای دنیا هستید:

شما درحال خواندن یکی از سخت ترین کارهای دنیا هستید، یعنی تربیت فرزند پسر و رفتاردرست با پسر نوجوان

• مادر و پدری که آموزش رفتار بافرزند پسر رو بلد نباشند یا از پدر و مادرخود الگو میگیرند یا خلاف تربیت آنها رفتار میکنند و یا یک تربیت ترکیبی خواهند داشت مخلوطی از رفتار پدر و مادر خود، کتاب های مختلف، رادیو و تلویزیون ، تجربه های شخصی خود ، بازتاب عقده های درونی خود ،آموزش های مشاورین مدرسه ،نصیحت های فامیل و دوستان و این ملغمه ای از رفتار و تربیت هم باعث سردرگمی اولیا میشه هم نوجوان متوجه میشه که مادر و پدر پایبند یک سیستم کارآمد و درست نیستن و رفتاری متغیر و بی ثبات دارند.
• مثل این است که شما نامه ای بنویسید و هرجمله آن به یک زبان دنیا باشد و طرف مقابل شما قطعا نمیتونه درک درستی از نوشته شما داشته باشه .
• پدر و مادری که احساسی و ذاتی و اکتسابی از والدین خود و با برداشت شخصی خود بدون علم و دانش به آموزش و پرورش و تربیت نوجوان پسر میپردازند مانند کسی هستند که رانندگی را از نشستن در تاکسی های مختلف یادگرفته اند. درست است همه آن راننده ها کاربلد بودن و در یکسری نکات متفق القول ، ولی هرکدام سلیقه و تجربه و دانش خودشون رو منتقل میکنند و برداشت شخصی خودشون رو از این جهان دارند.
• درصورتی که درستش اینه شما به کلاس مجاز رانندگی برید و از یک مربی باتجربه آموزش بگیرید.
  واین درحالی است که قوانین رانندگی کاملا مشخص و ثبت شده است و برای همه اتومبیل ها صدق میکند درحالی که قوانین رفتاربا پسر ثبت شده و مشخص نیست و هرکس سلیقه و تجربه و برداشت خودشو داره.
• شما وقتی یک آبمیوه گیری یا یک دستگاه الکتریکی میخرید کنارش یک دفترچه تنظیمات و آموزش گذاشته شده که به شما کمک میکنه چطور با دستگاه کارکنید . ولی وقتی پزشک یا ماما یا پرستار بیمارستان پسر تازه متولدشده شمارو در آغوشتان میگذارد هیچ کتابچه آموزشی همراهش به شما تحویل نمیده و شما با عقل و تجربه و منطق خود و یادآوری از رفتار والدین خود شروع به تربیت و رفتار با نوزاد میکنید، بدون نیاز به دانستن علم و دانش کافی!
• آیا بدون آگاهی و دانش از دستگاه الکتریکی استفاده میکنید یا میترسید بزنید خرابش کنید ؟
  واین درحالی است که تمام آن وسایل الکتریکی یا آبمیوه گیری ساخت یک کارخانه بوده و اون دفترچه راهنما برای کار با همشون صدق میکنه درصورتی که انسانها و فرزندان مانند و شبیه هم نیستند و به خاطر ژن و محیط و وراثت و تربیت و موقعیت و اختلاف در قیافه و اثرانگشت و تیپ شخصیتی منحصر به فرد هستند و به هیچ عنوان نمیشه مقایسه کرد یک پسر را با پسر دیگه ای حتی اگر برادر یا دوقلو باشن باهم.
• پس چطور ما میتونیم به خودمون اجازه بدیم که پسرمون رو با خودمون یا سایرین مقایسه کنیم و رفتاری رو انجام بدیم که والدینمون نسبت به ما انجام دادن؟! یا بقیه با تجربه شخصی خود با پسر دیگری انجام داده اند ؟!
• شاید تنبیه بدنی پدر شما درسالهای قبل سر سیگارکشیدن شما تاثیرخوبی داشته و شمارو کلا از دود متنفرکرده ولی ممکنه شما با یک چک درگوش پسرنوجوان خود به خاطر مصرف سیگار اورا تبدیل به یک معتاد یا یک فرد افسرده کنید و شاید هم کینه ای به دل بگیرد و تا آخر عمر شمارو دشمن خودش بدونه .
  و شاید هم پرخاشگری اورا تشدید کند و باعث کاهش عزت نفسش بشه .
• تنبیه بدنی برای شما جواب داده درمورد سیگار ( قطعا یکسری هم عواقب داشته که شما نمیدانید و همین تکرار تنبیه نشانه یکی از آن عواقب هاست ) و برای دیگری ممکنه فاجعه بار باشه ، چراکه ژن و شخصیت و تیپ شخصی و اثرانگشت شما با پسرتون یکی نیست و فقط شاید از نظر ظاهری شبیه هم باشید.
• تربیت فرزند مخصوصا در دوران نوجوانی بسیار بااهمیت بوده و درتمام مراحل جوانی و مسنی و سالخوردگی تاثیر زیادی دارد ولی شما باید این رفتار و تربیت را از روزهای آغازین تولد پسر عزیزتون شروع کنید نه اینکه تا نوجوانی به روش خودتون پیش برید و خشت های کج را بزارید و بعدش بخواهید تازه شروع کنید به درست کردن .
• ولی هنوزم دیرنیست ، اگرتاالآن بدون دانش و آگاهی رفتارکردید از همین حالا میتونید تغییر کنید و روش درست و علمی رو پیش بگیرید

هر پسری باتوجه به تیپ شخصیتی اش رفتار و زندگی میکند.
انتظار نداشته باشید که فرزند پسرتان شبیه شما فکرکند و یا شبیه شما رفتارکند.
محیط و آموزش میتونه تاحد زیادی تاثیرگذار باشه در روند تربیت پسر نوجوان ولی همواره به خاطرداشته باشید که ما با تیپ شخصیتی مشخصی پا به این دنیا میزاریم.

قانون یک : هرانسانی منحصربه فرد است

• از آجایی که همه ما انسانها دارای اثرانگشت، DNA ،مردمک چشم و کف دست مخصوص به خودمان هستیم و هیچ مثال و مانندی درجهان شبیه ما وجود ندارد پس همه ما منحصر به فرد هستیم.
• پسرنوجوان ما منحصربه فرداست .دارای یک شخصیت منحصربه فرد ،قیافه منحصر به فرد، اخلاق منحصربه فرد و سلیقه ها و توانمندی های منحصر به فرد.همانطور که خودشماهم منحصربه فرد هستید.
• همواره به او یادآوری کنید که قیافه تو،شخصیت تو، رفتارتو، تواناییهای تو،سلیقه تو،صدای تو و همه خصوصیات تو منحصربه فرد است و تو فقط و فقط شبیه خودت هستی وبس.

قانون دو : مقایسه ممنوع

• ازآنجایی که پسرنوجوان ما ازهمه لحاظ چه فیزیکی چه اخلاقی و شخصیتی منحصربه فرداست پس به هیچ عنوان ماحق نداریم ایشون را باهیچ احدی حتی برادر دوقلوی همسان خودش هم مقایسه کنیم.
• فاجعه اینجاست که بعضی والدین ناآگاه نه تنها پسرنوجوان خود را با خودشان و سایر خواهر و برادر هایشان مقایسه میکنند،بلکه این نوجوان منحصربه فردرا باتمام بچه های فامیل، مهدکودک، مدرسه، کوچه و خیابان، هنرپیشه های فیلم ها و حتی قهرمانان المپیک هم مقایسه میکنند.
• مقایسه هرطورکه باشد حتی اگرعنوان هم نشود و اولیا دردل خودشون هم نوجوان رامقایسه کنند بازهم آسیب زننده میباشد.
• مقایسه یکی از بزرگترین آسیب هایی است که پدرو مادر میتوانند به نوجوان پسرخود بدون قصد بد وارد کنند.
• به نوجوان پسرخود یادبدیم که فقط خودشو با خودش مقایسه کنه و همواره نسبت به خودش پیشرفت کنه.
• لطفا از این حرفهاکه چشماش به من رفته،اخلاق بدش به باباش رفته، باهوشیش شبیه فلانیه دست بردارید وبدانیدکه پسر شما فقط شبیه خودشه .

قانون سه: اگر مقایسه اش کنید تا آخر عمر مقایسه تون میکنه

• اگرمیبینید پسرتون خودشو باسایرین و پدرمادرشو با پدرومادرسایرین و خونه وموقعیتش رو با بقیه مقایسه میکنه یا به بقیه حسادت میکنه این نتیجه رفتار شما بوده،چون شما مقایسه رو بهش یاددادید.
• اگر یه روزبهتون گفت فلان چیزو میخوام یا فلان کارو میخوام انجام بدم و شما مخالف بودید وایشون برگشت وگفت پس چطور بابای هم کلاسیم خریده واسه پسرش یا چطور مادر دوستم اجازه داده یعنی شما راه رو خطا رفتید.
• پسری که مقایسه بشه همواره همه چیزشو درحال مقایسه کردنه ،از قدوقیافه گرفته تا خونه و تحصیلات و ماشین و زن و بچه ، این نوجوان هیچ وقت از زندگی خود رضایت نداشته وریشه خیلی ازخشونت ها و بزهکاری ها و خلاف ها واعتیادها وافسردگی ها همین عدم رضایت از خود است و چون هیچ وقت ازخودش راضی نیست وهمواره نسبت به بقیه فامیل ودوستان و همکلاسی ها خودشو مقایسه میکنه و قطعا افرادی رو بهتر وبالاتر از خودش میبینه این مقایسه باعث کینه و نفرت و یا حسادت میشه.
• شما اگرمیخواهید پسرتون رو ازیکی متنفر کنید کافیه چندبارخصوصیات خوب طرف روبازگو کنید یا اینکه چندبار ازش تعریف و تمجید کنید یا به پسرتون بگید یادبگیر از فلانی یا پسرتون روباهاش مقایسه کنید.

قانون چهار : ریشه حسادت چیست؟

• تاحالا فکرکردید که چرا به بعضی افراد حسادت میکنید ؟
• یا اصلا چرا حسادت به وجودآمده ؟ و ریشه حسادت چیه ؟
• درست حدس زدید، ریشه حسادت مقایسه کردن است.
• اگرپدرو مادرتان شمارا باکسی مقایسه نمیکردن الآن شما به هیچ احدی حسادت نمیکردید.
• وقتی به نوجوان پسرخود تلقین میکنید که تومنحصر به فردهستی و اورا با هیچ کس مقایسه نکنید دیگرکسی وجود نداره که نوجوان پسربخوادبهش حسادت کنه چرا که نه تنها خودشو منحصربه فرد میدونه بلکه همه دوستان و هم سن و سالاش روهم منحصربه فرد و غیرقابل مقایسه میدونه.
• میفهمه که همه مردم باهم فرق دارن و توانایی های هیچ کسی شبیه کس دیگری نیست پس قابل مقایسه هم نیست پس لزومی برای حسادت وجود نداره.

قانون پنج :ازخودمان شروع کنیم

• رطب خورده کی کند منع رطب ؟
• باید اول از همه از خودمان شروع کنیم. یعنی چی ازخودمان شروع کنیم ؟
• یعنی اینکه بپذیرم من یک مادر یا پدرمنحصر به فرد هستم و با هیچ کس قابل مقایسه نیستم.
• اگرپدرو مادرتان و جامعه و معلمین مدرسه و دوستان و فامیل و همکاران به هردلیلی دائما شمارا مقایسه کردن، قطعا شما هم فرزند و همسرو ماشین و خونه و قیافه و همه چیز خودتون رو همواره درحال مقایسه کردن هستید.
• بپذیرید درخلقت منحصر به فرد هستید و مادرو پدر منحصر به فردی داشتید و اکنون فرزند منحصربه فردی دارید و او از هرلحاظ شبیه و مانندی نداره.
• خودتون رو به هیچ وجه با فامیل و دوست و همکارو قوم وخویش و سایرین مقایسه نکنید تا بتونید این حس رو به نوجوان پسرخود انتقال دهید.
• متاسفانه امروزه مردم دائما درحال مقایسه همه چیزهستند.از تورم و قیمت دلارگرفته تا وضع مالی و شرایط کاری و اقتصادی و رفاهی وتحصیلی و انواع امکانات.مرتب درحال مقایسه شرایط وامکانات سایر کشورها و شهرها و سازمانها و ارگانها و شرکت ها با امکانت و شرایط خودشون هستن واکثرا ناراضی اند و غر میزنند و به شرایط و امکانات سایرن حسادت میکنند یا غبطه میخورند.
• همسرشون رو، خونشون رو،ماشینشون رو،بچه شون رو،وزن وقیافشون رو، جوانی و سلامتیشون رو همواره درحال مقایسه کردن هستند وحرص میخورن.اگرمیخواهید نوجوان پسر شما ازسلامت روحی برخوردارباشه دست از مقایسه بردارید تا درآینده اونیز همسرو فرزند و خونه و ماشینش رو باکسی مقایسه نکنه .

قانون شش : ریشه نفرت، کینه ، غیبت، تهمت، تمسخر و بدگویی چیست؟

• آفرین به شما فرد باهوش که درست حدس زدید.
• بله ریشه تمام این احساسات و رفتار منفی همون حسادته.
• بزرگترین معلم های آموزش حسادت به فرزندان اول مادران و دوم پدران هستند و رتبه سوم میرسه به معلم های مهدکودک و دبستان
• چرا خیلی وقت ها جاری ها وداماد ها از هم متنفرند و پشت هم غیبت میکنند؟
• چرا کسی که وضع مالی خوبی داره و موقعیت عالی خیلی ها ازش متنفرمیشن و بهش هزارتا تهمت میزنن؟
• ولی کسی توزندگی یه دوست یا فامیل ناموفق و فقیر دخالت نمیکنه و غیبت هم نمیکنه و ازش متنفرهم نیست، چون بهش حسادت نمیکنه که بخواد تمسخرش کنه یا غیبت کنه.

قانون هفت : پسران آیئنه تمام نمای ما هستند

• ماهرکاری کنیم مخصوصا کارهای ضد اجتماعی و منفی و ناپسند ، اولین شاگرد ما برای آموزش پسرمان است. بگو خونه نیست، من خوابم، کسی نفهمه، یواشکی اینکارو کن و کسی نبینه و .......
• وقتی هستی و میگی بگو من نیستم یعنی داری به نوجوان پسر مستقیما میگی دروغ بگو
• وقتی داد میزنی سرهمسرت یا فرزندت یعنی داری آموزش میدی به پسرنوجوان که او هم داد بزنه
• وقتی با کوچکترین مشکلی صداتو میبری بالا یعنی پسرم تو هم تا چیزی شد صداتو ببر بالا
• وقتی به همسر یا سایرین راحت بی احترامی میکنی داری توهین کردن رو آموزش میدی
• وقتی پشت چراغ قرمز بی صبرانه بوغ میزنی داری عجولی رو به نوجوان پسر یاد میدی
• وقتی بی اجازه به وسایل و لوازم کسی دست میزنی داری به نوجوان پسر کار دزدکی یاد میدی
• وقتی به پلیس یا قاضی یا مامور برق و همسایه و غیره واقعیت رو نمیگی، داری کتمان حقیقت رو یاد میدی
• وقتی با همسرت یا خواهرو برادرت پشت کسی حرف میزنید دارید غیبت و بدگویی کردن رو آموزش میدید
• وقتی به کسی خیلی راحت تهمت میزنی یا قضاوتش میکنی داری به نوجوان پسرت همین کارو یاد میدی
• وقتی قسم دروغ میخوری جلوی پسر نوجوان یعنی عیبی نداره تو هم قسم دروغ بخوری

فرزندان درمورد کارهای مثبت و پسندیده هم الگو برداری میکنند ولی مسئله اینجاست که برای انجام کارغلط و ناپسند نیاز به مجوز دارن، درمورد کارخوب و شایسته که مجوزی لازم نیست و ترسی هم وجود نداره.اما وقتی یه روز بهش بگی چرا درمورد فلان موضوع دروغ گفتی ؟خیلی راحت میگه خودتم اونروز دروغ گفتی !

قانون هشت : صبور باشیم

• باید تمرین کنیم و آستانه تحمل خود را بالا ببریم و تمرین بردباری و صبوری بکنیم.
• طبق قانون پنجم تا خودمون صبورنباشیم نمیتونیم نوجوان پسر صبور تربیت کنیم.
• شمادوست دارید یک مرد صبور و بردبار تحویل جامعه بدید یا یک مرد عجول و بی قرار ؟
• پس اگرهدف تربیت نوجوان پسر صبور است باید بدونیم که چیکارکنیم تا او نیز شکیبایی را بیاموزد.
• پسران نوجوان آیئنه تمام نمای ماهستند، پس صبور باشیم تا ایشان هم شکیبایی رو یادبگیرن
• سریع واکنش نشون ندیم و سریع شروع به قضاوت نکنیم
• چیزهایی که نمیتونیم تغییر بدیم رو بپذیریم
• همیشه با صدای آرام و بدون تحکم و زورگویی با پسرنوجوان رفتارکنیم
• وقتی اتفاقی بدی میافتد به جای هول شدن و دستپاچگی و گریه وغصه فقط بگیم :الان باید چیکارکنم ؟
• وقتی از پسرنوجوانمان خواسته ای داریم بهش وقت لازم بدیم، یا ازش بپرسیم کی میتونی انجام بدی؟
• دائم حواستون به تمرین صبوری درهرکاری باشه و تلقین کنید من صبورهستم.
• مدیتیشن و مراقبه و یوگا و هرورزش و تمرینی که میتونید برای افزایش صبوری انجام بدید.
• از این حرف ها پرهیز کنیم: زودباش، بدو، عجله کن، چقدر کندی؟، ای بابا بیا دیگه، چقدرلفت میدی؟، کجایی پس؟، دیرشد!، دق دادی منو، چقدر طولش میدی ؟چقدر شل دستی ؟ و ....
• درمقابل توهین مردم بی تفاوت باشیم. ممکنه تو خیابون یا هرجایی یک نفر به هردلیلی به ما بی احترامی کنه ، مثلا موقع رانندگی طرف سرشو بیاره بیرون و بگه آهای الاغ راهنما بزن! اگه شماهم برگردی بهش بگی الاغ باباته شاید یه عمر به پسرت بگن خدا رحمت کنه پدرتو. دراین موقع کافیه یا بگی ببخشید حواسم نبود یا اینکه اصلا انگار نه انگار که طرف چیزی گفته.
• با مردم مهربان باشیم و به احترامشون چندثانیه صبوری کنیم.پشت چراغ سر نیم ثانیه بوغ نزنیم.موقع خرید درفروشگاه ها یا تره بار به کندی یا وسواس مردم گیر ندیم و بزاریم با آرامش خریدشون رو بکنن.
• موقع رانندگی سرتقاطع به مردم راه بدیم و برای عبور عابرین پیاده توقف کنیم .
• موقع مراجعه به هرسازمانی یا مدرسه فرزند یا هرارگانی با صبوری و تحمل رفتار کنیم.
• هنگام صحبت با همسر یا نوجوان پسرمان با حوصله گوش بدیم و وسط حرفش نپریم.
• اگر در ترافیک یا صف شلوغی قرار دارید و کاری جز تحمل کردن ندارید به جای غر زدن یه کارمفید بکنید، مثلا فایل صوتی گوش بدید یا کتاب مطالعه کنید یا هرکاری که موجب آرامش شما شود رو انجام بدید.
• موقعی که احساس ناراحتی یا خشم دارید هیچ کاری نکنید و چندتا نفس عمیق بکشید و آب بنوشیدو بعد از رسیدن به آرامش ببینید که باید چیکارکرد برای رفع مشکل ؟
• چنانچه کسی حقمون رو ضایع کرد با آرامش واحترام و صبوری باهاش برخورد کنیم شاید عمدی نبوده یا حواسش نبوده،از واکنش هیجانی و پرخاش و بد دهنی پرهیز کنیم
• تا میتونید کتاب بخونید

قانون نه: فرزندداری یک شغل تمام وقت است

• از زمانی که پسرنوجوانتان چشم به دنیاباز کرده، شما را استخدام کرده برای یک شغل تمام وقت
• برای پسرنوجوان خود وقت بزارید بیشتر از هرزمان دیگه مخصوصا در بازه بلوغ
• با پسرنوجوان خود برنامه های تفریحی بزارید:کوهنوردی، استخر، دوچرخه سواری، فوتبال، پارک و پیاده روی، سینما و تئاتر،کویر نوردی، تیراندازی، کنسرت ، کافه و رستوران و هرتفریحی که بتونید انجامش بدید
• دردوره نوجوانی سعی کنید به مدرسه وکلاس های مختلف خودتون ببرید و بیاریدش
• دوستانش رو دعوت کنید خونتون وبه بهترین شکل ازشون پذیرایی کنید که خوش بگذره
• برای تحقیق و ثبت نام در کلاسهای ورزشی و هنری و فوق برنامه براش وقت بزارید
• همش نگید من که وقت ندارم، شما استخدام شدید و باید وقت بزارید
• پدرو مادری که الان برای پسرنوجوان خود وقت نزارن درآینده مجبورهستند وقت بیشتری بزارن
• دردوره های رفتار بانوجوان شرکت کنید و دراین مورد کتاب بخونید و تحقیق کنید
• یادمون باشه هم باید برای فرزند پسر وقت بزاریم هم با فرزند پسروقت بزاریم
• بعضی وقت ها بابا میگن من که پول دادم خودتون برید یا خودت انجام بده، مسئله اینجاست که پسرنوجوان وقت شما و حضورشمارو میخواد
• همواره با مسئولین مدرسه درارتباط باشید
• بادوستان پسرنوجوان خود برنامه بزارید و گاهی با هزینه خودتون ببریدشون جایی که دوست دارن

قانون ده: پذیرش حاکمیت

• پذیرش آنچه خدا آفریده وآنچه که دست ما نیست
• پذیرش رنگ پوست، قیافه، محل تولد، پدرومادر و ...
• پذیرش قوانین جامعه و مقررات حاکم در کشور
• پذیرش فانی بودن عمر
• پذیرش اتفاقهایی که از عهده یا کنترل ما خارج است

قانون یازده: سه کلمه طلایی: لطفا ، ببخشید، متشکرم

• لطفا درو بازکن، لطف میکنی نمکدون رو بدی، لطفا یه خودکار به من بدید
• ببخشید وقتتون رو میگیرم، ببخشید اگرسر ظهر تماس گرفتم، ببخشید اگه بی خبر اومدم، ببخشید نتونستم جواب تلفن رو بدم، ببخشید درو محکم بستم
• ممنون از اینکه وقت گذاشتید، متشکرم از محبت شما، خیلی ممنون، با تشکر
• همواره از یکدیگر و افراد خانه و خارج خانه تشکر وقدردانی کنیم و مردم را موظف به لطف به خود ندونیم
• پس از صرف غذا از همسر خود یا کسی که غذارو درست کرده با احترام تشکر کنیم واگر همسرمون یا فرد دیگه ای مارو به کافه یارستوران یا هر محلی دعوت کرده حتما در جمع از او تشکر و قدردانی کنیم
• موقع دریافت کادو یا هر هدیه ای خیلی با احترام از دهنده هدیه تشکر و قدردانی کنیم، حتی اگر رنگ اون کادو یا سایزش یا مدلش باب میل ما نبود.
• وقتی درمراسمی یا جایی کسی بهمون چیزی تعارف کرد محترمانش اینه که تشکر کنیم و برداریم

قانون دوازده: احترام بزاریم و محترم باشیم

ادامه دارد.......