عکاسی عروسی با لنز‌های واید

وقتی درباره لنز‌های مخصوص عکاسی عروسی صحبت می‌کنیم، همیشه این موضوع مطرح می‌شود که لنز‌های واید برای عکاسی عروسی مناسب نیستند و لنز‌هایی که برای پرتره و عروسی به کار می‌روند باید دارای فاصله کانونی بیشتر از 50 میلی‌متر باشند. خود من معمولا از لنز‌های پرایم یا زوم بلند، خصوصا لنز دوست‌داشتنی Tamron 70-200mm f/2.8 برای آلبوم‌های عروسی استفاده می‌کنم. لنز‌های واید معمولاً در تصاویر اعوجاج ایجاد می‌کنند و اگرچه این اعوجاج درباره همه سوژه‌ها، عادی و طبیعی است، اما چشم انسان به سرعت آن را در مورد عکس‌های پرتره و افراد، تشخیص می‌دهد. این اعوجاج می‌تواند چهره یا اندام عروس و داماد را از فرم خارج کند و گاهی اوقات حتی موجب زشت شدن صورت عروس بشود. به همین دلیل اگر می‌خواهید برای عکاسی در شرایط خاصی، از لنز‌های واید استفاده کنید، من در اینجا نکاتی را برای استفاده بهتر از لنز‌های واید برای عکاسی پرتره توضیح می‌دهم که قطعاً می‌تواند برایتان مفید باشد.

عکاسی پرتره عروسی چیست؟

سؤال اول اینجاست که ما اصولاً چه چیزی را عکاسی پرتره عروسی می‌نامیم؟ اگرچه در فرهنگ عامیانه عکاسان، عکس پرتره به عکس‌های صورت و چهره  و نیم‌تنه بالای عروس و داماد اطلاق می‌شود، اما به طور کلی هر عکس، تصویرگری یا نقاشی که تمرکز اصلی آن بر یک شخص باشد را یک پرتره می‌نامند. یعنی نیازی نیست که پرتره، صرفاً مربوط به صورت و چهره یک شخص باشد و عکس پرتره می‌تواند شامل تصویری از اندام کامل یک انسان نیز باشد. طبیعتاً لنز‌های واید در عکس‌هایی که پرتره‌های بسته از صورت و چهره هستند بیشتر اعوجاج ایجاد می‌کنند و تأثیر آن‌ها بیشتر به چشم می‌آید. بنابراین به طور کلی اگر منظور ما از عکاسی پرتره، عکس‌های از نزدیک چهره است، به طور کلی باید دور لنز های واید را خطر بکشید و هرگز سراغ آنها نروید.

لنز‌های واید، عکس‌های پرتره را کج و معوج می‌کنند

این دقیقاً همان جایی است که تعریف مشخص و درستی ندارد. به صورت تئوری می‌دانیم که لنز‌های واید می‌توانند فضای بیشتری از کادر مقابل دوربین را در داخل یک عکس بگنجانند. این زاویه دید باز‌تر می‌تواند نمای بزرگ‌تری از آنچه که لنز‌های تله‌فوتو ثبت می‌کنند را به بیننده نمایش دهند و طبیعتاً تصویری نزدیک‌تر نسبت به زاویه دید چشم عکاس را برای بیننده شبیه‌سازی می‌کنند.

وقتی می‌خواهید از داخل عمارت عروس عکاسی کنید یا در مناظر با چشم‌انداز بزرگ هستید و می‌خواهید عکاسی اسپرت یا عکاسی فرمالیته انجام دهید، لنز‌های واید کارآیی بسیار بهتری نسبت به لنز تله‌فوتو دارند.

ضمن اینکه بعد تصویر، در عکس‌هایی که با لنز‌ واید گرفته می‌شوند بیشتر مشخص است. زیرا هرچقدر عروس و داماد به دوربین نزدیک‌تر باشند، به شکل اغراق آمیزی بزرگ‌تر ثبت می‌شوند و اجسام دورتر از لنز هم گاهی اوقات بسیار کوچک‌تر از آنچه واقعاً هستند ثبت می‌گردند. این دقیقاً همان رفتاری است که چشم انسان با سوژه‌های مختلف می‌کند و جوله جالبی به تصویر می‌دهد. خصوصا درباره عروس و داماد‌هایی که قد کوتاهی دارند، استفاده از این روش، می‌تواند قد و اندام آنها را بزرگ‌تر جلوه دهد.

از سوی دیگر لنز‌های واید، رفتار متفاوتی درباره عمق میدان از خود نشان می‌دهند. اگرچه از قبل می‌دانیم که یکی از مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر بر عمق میدان، حداکثر باز شدگی دهانه دیافراگم و بزرگی حسگر دوربین است، اما لنز‌های واید به شدت بر محدوده عمق میدان موثرند و آن را کاهش می‌دهند. یعنی وقتی از یک لنز واید استفاده می‌کنیم، حتی اگر از دیافراگم‌های باز مانند f/2.8 هم استفاده کنیم، باز هم عمق میدان آن‌قدر زیاد می‌شود که عملاً همه پس زمینه به وضوح در تصویر مشخص هستند و نمی‌توانیم لنز وایدی را پیدا کنیم که در زوایای باز، بتواند در پشت سوژه بوکه ایجاد کند. شاید یکی از مهم‌ترین دلایلی که خود من از عکس‌های تله‌فوتو برای عکاسی پرتره استفاده می‌کنم، نه مشکل اعوجاج، بلکه همین محوشدگی پس زمینه عکس‌ها باشد. زیرا به این شکل می‌توانم تمرکز بیشتری را بر روی سوژه قرار دهم و چشم بیننده ناخودآگاه، به جایی که سوژه است کشیده می‌شود. خصوصا اینکه من به شدت عاشق بوکه هستم و در اغلب عکس هایم سعی می‌کنم پشت سوژه‌هایم را محو کنم. اما این علاقه گاهی اوقات کارآمد نیست. مثلا وقتی از عروس و داماد در برابر یک منظره زیبا عکاسی می‌کنیم، نباید پس زمینه را محو کنیم تا زیبایی ان در عکس مشخص شود.

لنز‌های واید، حتی زمانی که دیافراگم باز دارند هم، زمینه را به خوبی ثبت می‌کنند، اما در مورد لنز‌های پرایم یا تله‌فوتو مجبوریم دیافراگم را ببندیم که مشکلاتی برای نوردهی، خصوصا نوردهی فلاش ایجاد می‌کنند.

حالا ممکن است بگویید “بسیار خوب. حالا که فهمیدیم لنز‌های واید موجب وضوح بیشتر پس زمینه می‌شوند، باز هم می‌توانیم این خصوصیت را نادیده بگیریم. اما نمی‌توان این مشکل را نادیده گرفت که لنز‌های واید عکس‌های پرتره را زشت‌تر ثبت می‌کنند. گوشه‌های عکس کشیده می‌شود و حتی اگر بخواهیم تصویر پس زمینه را با وضوح ثبت کنیم، باز هم عکس‌های خوبی نمی‌شوند!”

این یک انتقاد عمومی برای لنز‌های واید است. اما چرا با این حال، بسیاری از عکاسان از این لنز‌ها برای عکاسی پرتره استفاده می‌کنند؟

اصلاً چرا لنز‌های واید تصویر را زشت می‌کنند؟ اعوجاج تصاویر از کجا می‌آید؟

اگر فقط یکبار با لنز‌های واید سینمایی، عکاسی کنید، به طور کلی نظرتان درباره آنچه که اعوجاج یا Distortion می‌نامیم تغییر می‌کند. در واقع اعوجاجی که باعث می‌شود تا اغلب عکاسان از عکاسی با لنز‌های واید پرهیز کنند، نوعی اعوجاج دایره‌ای شکل در کناره‌های تصویر است که آن را اعوجاج شعاعی بالشتکی نیز می‌نامند. این اعوجاج تنها باعث دوری یا نزدیکی سوژه به تصویر نمی‌شود و در کناره‌ها نوعی انحنا را بوجود می‌آورد که در اغلب موارد از یک شکل انحنای خاص هم پیروی نمی‌کند و معمولاً درباره هر لنز، شکل و تأثیر خاص خود را دارد. به این شکل که هرچقدر به کناره‌ها نزدیک‌تر می‌شویم، میزان این انحنا بیشتر می‌شود و شیب آن به صورت یک منحنی (و نه یک خط راست) می‌باشد.

برای بتوانیم این نوع انحنا را راحت‌تر درک کنیم، از یک تصویرسازی استفاده می‌کنیم. فرض کنیم در حال عکاسی از یک دیوار هستیم. در اینجا ما در حال استفاده از یک لنز 50mm روی یک دوربین فول‌فریم هستیم و به جای اینکه روبروی آن بایستیم، در انتهای دیوار ایستاده‌ایم و دوربین را رو به انتهای دیگر گرفتیم. به این ترتیب، ارتفاع دیوار، در نزدیکی دوربین، بیشتر از سمت دیگر به نظر می‌رسد. به طوری که در داخل تصویر این‌طور به نظر می‌رسد که بلندی دیوار در نزدیکی ما بیشتر از فاصله دورتر است (تصویر a).
حالا اگر از یک لنز واید بدون اعوجاج و با کیفیت استفاده کنیم، تصویری که می‌بینیم شبیه به تصویر b خواهد بود. یعنی اگرچه واید بودن لنز باعث اغراق در بزرگی سوژه (در نزدیکی ما) می‌شود، اما باز هم خطوط را به صورت صاف و مستقیم می‌بینیم. در حالی که در مورد لنز‌هایی که دارای اعوجاج شعاعی هستند، علاوه بر اغراق در بزرگی سوژه‌های نزدیک و دور، یک انحنای شدید هم در تصویر می‌بینیم (تصویر c) که هر چقدر از مرکز دورتر شده و به لبه‌ها نزدیک‌تر می‌شویم، بیشتر نمایش داده شده و به چشم می‌آید. در واقع در این لنز‌ها، اگر خطوط صاف در کناره‌های تصویر داشته باشیم، آن‌ها را خمیده و به صورت منحنی شکل مشاهده می‌کنیم.

منظور ما این نیست که همه لنز‌های واید مشکل اعوجاج دارند. در واقع این اعوجاج را ما حتی به صورت جزئی، در لنز‌های تله‌فوتو و بلند‌تر هم می‌بینیم. اما چون مقدار آن در این لنز‌ها بسیار ناچیز است؛ چندان به چشم نمی‌آیند.

اما آنچه باعث می‌شود تا یک لنز واید، بدون اعوجاج باشد، عدسی‌های بسیار پیشرفته و گران‌قیمتی است که باید در ساختار لنز به کار روند تا تأثیر این اعوجاج را تا حد زیادی خنثی سازند. این یکی از مهم‌ترین دلایل برای خرید لنز‌های واید گران‌قیمت است. در واقع بسیاری از عکاسان حرفه‌ای به جای لنز‌های واید عمومی عکاسی، از لنز‌های سینمایی استفاده می‌کنند تا همین اعوجاج را در عکس‌هایشان نداشته باشند. وقتی با لنز‌های پیشرفته‌ای عکس می‌گیرید که اعوجاج در آن‌ها وجود ندارید یا بسیار ناچیز است، می‌توانید از تغییر زاویه دید و کادر‌های متفاوت و غیر معمول آن‌ها لذت ببرید و در عین حال، ذهن خودتان را درگیر انحنای کناره‌های تصویر نکنید.

در ویدئویی که در اینجا منتشر شده است می‌بینید، کارشناس برنامه، درباره چندین لنز واید مختلف و نحوه اعوجاج شعاعی آن‌ها توضیح می‌دهد و آن‌ها را با هم مقایسه می‌کند. جالب اینجاست که همه این لنز‌ها دارای فاصله کانونی 14mm هستند و همگی از یک صحنه خاص عکس گرفته‌اند. احتمالاً برایتان بسیار عجیب است که ببینید چقدر انتخاب یک لنز خوب می‌تواند بر تصویری که گرفته‌اید تفاوت ایجاد کند (ویدئو به زبان انگلیسی است، اما توضیحات آن روی تصویر انجام می‌شود و اگر با زبان انگلیسی ناآشنا هستید، باز هم برایتان مفید است).

اگر امکان تهیه لنز‌های واید حرفه‌ای سینمایی را نداشتیم چه کنیم؟

لنز‌های سینمایی بسیار گران‌قیمت هستند. طبیعی است که هرچقدر لنز‌های واید بهتری بخریم، دردسر کمتری برای عکس‌های واید خواهیم داشت. اما اگر نمی‌توانید چنین لنزهایی خریداری کنید و دوست دارید از زاویه باز لنز‌های واید عمومی برای ثبت عکس‌های پرتره استفاده کنید احتمالاً نکات زیر می‌توانند به شما کمک کنند تا عکس‌های بهتر با اعوجاج کمتری بگیرید. واقعیت این است که خود من هم تاکنون امکان خرید لنز‌های سینمایی را نداشته‌ام و هربار که قصد استفاده و تجربه آنها را داشتم، این لنز‌ها را از مراکز اجاره تجهیزات عکاسی اجاره کرده‌ام. بنابراین در اینجا دو روش برای کاهش اعوجاج را بررسی می‌کنم که احتمالا می‌تواندبا همان لنز‌های واید عمومی که دارید هم پاسخگوی کارتان باشد. اول اینکه در هنگام عکاسی تا جایی که می‌توانید در ترکیب‌بندی عکس‌های عروس و داماد دقت کنید و دوم اینکه عکس‌هایی که گرفته‌اید را به صورت نرم‌افزاری ویرایش کنید (این قسمت مورد علاقه من است!).

سوژه‌های مهم را دور از کناره‌های تصویر قرار دهید

به طور معمول، اعوجاج لنز‌های واید در کناره‌های تصویر بیشتر از بخش‌های میانی دیده می‌شوند. اگر از عروس و داماد عکس می‌گیرید (به واقع منظور همان عکاسی عروسی یا فرمالیته است)، بخش‌های مهم اندام عروس و داماد را در کناره‌های کادر نگذارید. صورت یا بدن سوژه در کناره‌ها کشیده می‌شوند و این کشیدگی غیر طبیعی، گاهش اوقات جلوه زشتی به عکس می‌دهند. در عکس‌های پرتره که این روز‌ها در عکس‌های عکاسان معروف در اینستاگرام می‌بینیم که در مناظر و چشم‌انداز‌های زیبا عکس‌برداری می‌شوند، اغلب می‌بینیم که سوژه‌ها در مرکز کادر قرار دارند. به این ترتیب، کشیدگی گوشه‌های تصویر تنها روی پس زمینه اعمال می‌شود و بیننده به ندرت ممکن است متوجه آن‌ها ‌شود.

اعوجاج را به صورت نرم‌افزاری برطرف کنید

برخی از دوربین‌ها این قابلیت را دارند که به صورت نرم‌افزاری، اعوجاج حاصل از لنز‌های خودشان را برطرف کنند. یعنی این قابلیت در دوربین‌های نیکون، تنها روی لنز‌های نیکون اتفاق می‌افتد و در دوربین‌های کانن، فقط برای لنز‌های کانن. به ندرت ممکن است یک دوربین، این پروفایل‌ها را برای لنز‌های ساخت شرکت‌های دیگر ارائه دهد.
از آنجا که رفتار لنز‌های واید به دلیل ساختار اپتیکی یکسانی که دارند، قابل پیش‌بینی و اندازه‌گیری است، نرم‌افزار خود دوربین احتمالاً می‌تواند استفاده از آن لنز و میزان اعوجاج را در فواصل کانونی مختلف بررسی و خنثی کند. همچنین نرم‌افزارهای پیشرفته ویرایش عکس مانند فتوشاپ (نسخه‌های جدید) امکانات خوبی برای برطرف کردن مشکلات لنز مانند اعوجاج و … دارند. این گزینه خصوصاً زمانی که از ویرایشگر فایل خام ادوبی استفاده می‌کنید، بسیار قوی عمل می‌کند و در اغلب موارد اعوجاج را به طور کامل حذف می‌کند. برای یادگیری این قابلیت‌ها و امکانات پیشرفته فتوشاپ، می‌توانید از کلاس‌های آموزش عکاسی و ویرایش عکس امیر یاری استفاده کنید.

از دوربین‌هایی با رزولوشن بالا استفاده کنید

نه به این خاطر که در این دوربین‌ها اعوجاج کمتر دیده می‌شود. برای اینکه بتوانید بعداً کناره‌های تصویر را برش بزنید و همچنان تصویری با کیفیت و رزولوشن بالا در اختیار داشته باشید. طبیعتاً وقتی با دوربین‌هایی مانند Nikon Z7 یا Sony a7R III عکاسی می‌کنید که رزولوشن بالاتر از 40 مگاپیکسل دارند، همواره می‌توانید علی‌رغم برش کناره‌های تصویر، همچنان تصویری با رزولوشن بالاتر از 30 مگاپیکسل هم در اختیار داشته باشید که برای چاپ در اندازه بزرگ کاملاً مناسب و کافی هستند. البته در این روش، باز هم باید روش اول یعنی دور نگه داشتن سوژه‌های مهم از کناره‌های کادر را در نظر داشته باشید.

خلاصه

پرهیز از عکاسی با لنز‌های واید، طبیعتاً شما را از اشکالات و دردسر‌های این لنز‌ها نیز دور نگه می‌دارد. اما برای عکاسی از سوژه‌های انسانی مانند عکاسی عروسی و پرتره، استفاده از این لنز‌ها باعث می‌شود تا تنوع بیشتری در آلبوم‌هایی که طراحی می‌کنید داشته باشید. خصوصاً اگر در فضای باز و خارج از محیط آتلیه عکاسی می‌کنید، این لنز‌ها به شما امکان می‌دهند تا زیبایی مناظری که در آن‌ها عکاسی می‌کنید را بهتر به تصویر بکشید. بنابراین با رعایت نکات بالا می‌توانید بیشترین بهره را از لنز‌های واید ارزان قیمت ببرید و این بخش از تجهیزات را به روند کاری عکاسی پرتره‌تان اضافه کنید.

منبع: دیج ایمیج