مروری مختصر بر تولید ناخالص داخلی GDP

بسم الله الرحمن الرحیم

تولید ناخالص داخلی یا GDP

تولید ناخالص داخلی یکی از مهمترین و پرکاربردترین شاخص های توصیف است.

تعریف GDP: کل ارزش پولی محصولات نهایی و خدمات تولید شده توسط واحدهای اقتصادی مقیم کشور در دوره زمانی معین را تولید ناخالص داخلی گویند.

در هر اقتصادی یک چرخه فعالیت های اقتصاد داخلی برقرار است که GDP در واقع محاسبه یکساله این چرخه است. مدل ساده سازی شده چرخه فعالیت اقتصادی در عکس زیر قابل مشاهده است.

برای محاسبه GDP سه رویکرد وجود دارد:

1. رویکردهای نهایی

در این رویکرد فرض بر این است که کالاها در دو قسم هستند، نهایی یا واسطه. در این رویکرد منظور از کالا، کالای نهایی است یا به بیان دیگر کالایی که به دست مصرف کننده می رسد. ابهام این رویکرد در این است که برخی از کالاها می توانند هم نهایی باشند و هم واسطه، در این صورت باید بررسی کنیم که در آخرین مرحله چه کالایی به دست مصرف کننده میرسد؛ اگر این سیر را طی نکنیم، دچار اشتباه محاسبه مجدد (Double Counting) خواهیم شد. فرمول خلاصه شده محاسبه GDP در این رویکرد به شرح زیر است:

Y=C+I+G+NX

I= کالاهای سرمایه ای

C=مخارج خانوارها برای خرید کالا ها و خدمات

G=هزینه های دولت برای خرید کالاها و خدمتا و پرداخت های انتقالی

NX=خالص صادرات که برابر است با تفاضل صادرات و واردات

2. رویکرد ارزش افزوده

در این رویکرد، ارزش افزوده هر مرحله از تولید محاسبه می شود و در نتیجه ارزش افزوده تمامی کالاهای به کار رفته در فرایند تولید به حساب می آیند.

در انیجا یک سوال به وجود می آید و آن این است که ارزش افزوده چیست و تفاوت آن با سود چیست؟

تعریف ارزش افزوده: ارزش افزوده عبارتست از مقدار درآمد حاصل از فروش محصول منهای ارزش مواد اولیه خارجی و کالاهای واسطه ای که برای تولید به کار رفته شده است. به بیان خلاصه ارزش افزوده برابر است با درآمد کل منهای مواد و کالاهای واسطه ای که برای تولید خریداری شده است.

سود: سود عبارتست از درآمد کل منهای تمامی هزینه ها

طبق این رویکرد جمع ارزش های افزوده برابر است با قیمت های بازاری محصول نهایی و جمع ارزش های افزوده کلیه بنگاه های موجود در اقتصاد برابر است با تولید ناخالص داخلی.

3. رویکرد درآمد

در این رویکرد از طریق جمع درآمد کلیه عوامل تولید GDP محاسبه می شود، به بیان دیگر تولید ناخالص داخلی برابر است با جمع کلیه درآمد های عوامل تولید.

Y=C+I+G+NX

انواع GDP

تولید ناخالص داخلی در یک تقسیم بندی کلی به دو قسم اسمی و حقیقی تقسیم می شوند.

1. تولید ناخالص اسمی یا همان Nominal GDP: در این قسم با استفاده از قیمت های جاری، تولید کالاهای نهایی و خدمات در اقتصاد مورد ارزیابی قرار می گیرد.
2. تولید ناخالص حقیقی یا واقعی یا همان Real GDP: در این بخش با استفاده از قیمت های سال پایه کالاهای نهایی و خدمات تولید شده در اقتصاد، تولید ناخالص داخلی محاسبه می شوند.

شاخص ضمنی تولید ناخالص داخلی یا همان GDP deflator

تعریف: شاخصی است که برای تحلیل رشد قیمت همه کالاها و خدمات موجود در اقتصاد به کار می رود و از فرمول زیر محاسبه می شود:

شاخص ضمنی تولید ناخالص داخلی بیانگر این است که قیمت های چه میزان رشد خواهد داشت.