تابه حال به مواد تشکیل دهنده شوینده‌ها دقت کرده اید؟ مواد شوینده از مواد مختلفی تهیه می‌شوند که هر کدام خواص خاص خود را دارند. تری سدیم فسفات یا TSP، یکی از موادی‌ست که در صنعت تولید انواع شوینده‌ها نقش بسزایی دارد. تری سدیم فسفات یک نمک غیر آلی‌ست که به صورت پودری خشک و بی‌بو در بازار وجود دارد. این پودر به راحتی در آب حل می‌شود و محلولی نیمه شفاف تولید می‌کند. در این مقاله قرار است درباره کاربرد تری سدیم فسفات صحبت کنیم و بدانیم که تری سدیم فسفات را از کجا تهیه کنیم.
به طور کلی تری سدیم فسفات در 2 نوع صنعتی و خوراکی موجود است. از نوع خوراکی این ماده در تولید مواد غذایی فرآوری شده استفاده می‌شود. گرچه خوردن تری سدیم فسفات خوراکی، خطرناک نیست، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند فسفر خون را بیش از حد بالا ببرد و برای سلامتی مناسب نیست. در غذاهای فرآوری شده مثل فست فودها، گوشت‌های کنسرو شده و پنیرها، از تری سدیم فسفات استفاده می‌شود.
تری سدیم فسفات با عدد 12 PH نسبتا بالایی دارد و به همین دلیل مهم‌ترین کاربرد آن در صنعت خوراکی، جلوگیری از اسیدی شدن و فساد غذاست. استفاده از تری سدیم فسفات، تاریخ انقضای مواد خوراکی را بالا می‌برد. کاربرد دیگر تری سدیم فسفات در پخت نان است. این ماده باعث پف کردن خمیر نان و کیک می‌شود. همچنین به دلیل فسفات بالایی که دارد به عنوان مکمل غذایی برای ورزشکاران کاربرد دارد. اما باید در نظر داشته باشید که بدن ما به طور طبیعی از مواد آلی فسفر جذب می‌کند و مصرف بالای تری سدیم فسفات می‌تواند برای بدن مضر باشد. TSP در حفظ رطوبت مواد خوراکی مثل گوشت یا سوسیس موثر است و مانع جدا شدن آب و روغن از پنیر می‌شود. همچنین مهم‌ترین کاربرد تری سدیم فسفات در صنعت داروسازی می‌باشد.
نوع دوم TSP، تری سدیم فسفات صنعتی ست. این ماده در صنعت نقش بسیار مهمی دارد و مهم‌ترین کاربرد آن در مواد شوینده و به خصوص صابون‌هاست. این ماده به عنوان ضدعفونی‌کننده و سفیدکننده استفاده می‌شود . اما به دوغاب بین کاشی‌ها آسیب می‌زند و به همین دلیل بهتر است در حمام و سرویس بهداشتی زیاد استفاده نشود. از بین بردن روغن و چربی، مهم‌ترین ویژگی تری سدیم فسفات است. از این ماده برای چربی‌زدایی از دیوار پیش از رنگ کردن استفاده می‌شود. همچنین تری سدیم فسفات در صنعت لاستیک سازی، عکاسی و چاپ عکس، کاغذ‌سازی، چرم‌سازی، سرامیک‌سازی، پتروشیمی و نیروگاه‌ها و تصفیه شکر نقش مهمی دارد.
تری سدیم فسفات در بسیاری از کشورهای دنیا تولید می‌شود و در ایران نیز به شکل خوراکی و صنعتی در بازار موجود است. این ماده انواع مختلفی دارد و قیمت آن به نسبت نوع و کاربردش متفاوت است. تری سدیم فسفات را می‌توانید از کارخانه‌ها و شرکت‌های تولید و توزیع مواد شیمیایی تهیه کنید.
تری سدیم فسفات قیمت پایین و تطبیق‌پذیری بالایی دارد و به همین دلیل تولید و مصرف این ماده در دنیا بالاست. اما نگرانی‌هایی هم درباره آلودگی‌های زیست محیطی تری سدیم فسفات وجود دارد. تا جایی که استفاده از این ماده در مواد شوینده در غرب پایین آمده اما به دلیل نبودن جایگزین مناسب برای این ماده، همچنان در دنیا تولید می‌شود. تری سدیم فسفات یک ماده غیرسمی و غیر قابل اشتعال است، اما بهتر است هنگام استفاده از آن از دستکش استفاده کنید و اگر ماده به دستتان برخورد کرد حتما دستتان را با آب بشویید. همچنین اگر TSP به چشمتان برخورد کرد 10 دقیقه چشم را با آب بشویید و سپس حتما به پزشک مراجعه کنید. در صورت خوردن تری سدیم فسفات، بجای استفراغ ماده مقدار زیادی آب و شیر بنوشید. ماده را در جای خشک و خنک نگه‌داری کنید و برای پاک کردنش از سطوح، از جاروبرقی استفاده کنید.
با وجود تمام خطراتی که تری سدیم فسفات صنعتی دارد و نگرانی‌هایی که درباره این ماده وجود دارد، سازمان FDA نوع خوراکی این ماده را کاملا بی خطر می‌داند. با این وجود به دلیل میزان بالای فسفر در این ماده بهتر است از مواد غذایی فرآوری شده که تری سدیم فسفات بالایی دارند، کمتر استفاده شود.
