ثبت موسسه خیریه برای جامعۀ ایرانی و کمک به برنامه‌های دولت در پیشبرد سند تحول جامع ملی مفید است. این موضوع علاوه بر مفید بودنش، حساس است و ثبت آن نیازمند مجوز است. برای ثبت موسسه خیریه به سبب نوع فعالیت که می‌تواند باب سوء استفاده و اعمال خلاف نظم عمومی را فراهم کند، شرایط ویژه‌ای در نظر گرفته شده است.
انواع موسسات خیریه به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند:
موسسات غیردولتی: موسسات با هدف غیرسیاسی و غیرتجاری و به دو شکل انتفاعی و غیرانتفاعی تشکیل می‌شوند.
موسسات غیردولتی انتفاعی: موسساتی است که هدف از آن سودآوری بین اعضا باشد.
موسسات غیردولتی غیرانتفاعی خیریه‌ای: به موسساتی گفته می‌شود که هدف از آن سودآوری برای جامعه است.
این فعالیت‌ها باید در راستای نیکوکاری و امور خیر و منفعت دیگران باشد: تهیه و توزیع غذا برای نیازمندان، تأمین داروی نیازمندان، تأمین مسکن برای نیازمندان، کمک به مناطق سیل‌زده، زلزله‌زده، مناطق کم‌بضاعت، اعمال نیکوکارانه در خصوص ساخت مدرسه و محیط آموزشی.
سامانه ثبت موسسه خیریه
سامانه ثبت موسسه خیریه برای دسترسی و انجام امور ثبت و صدور مجوز سازمان‌های مردم‌نهاد ایجاد شده است. خواهیم گفت که ثبت موسسه خیریه نیاز به صدور مجوز از وزارت کشور دارد و این سامانه از طرف آن نهاد ایجاد شده است. درواقع از طریق این سامانه درخواست‌ها تکمیل و ارسال می‌گردد و تا حدود زیادی مکاتبات از این طریق انجام می‌پذیرد. این سامانه موجب شده است تا رفت‌وآمدهای زمان‌بر و خسته‌کننده در فرایند اخذ مجوز کاهش یابد. پس از طی مراحل و ارسال درخواست، برای شما نامه‌ای خطاب به ادارۀ ثبت شرکت‌ها صادر خواهد شد. این امر موجب شده است تا ثبت موسسه خیریه نزد اداره ثبت شرکت‌ها، همراه با سامانه ثبت موسسه خیریه وزارت کشور، پایاپای پیش برود.
ثبت موسسه خیریه در وزارت کشور
ثبت موسسه خیریه علاوه بر آنکه باید نزد اداره ثبت شرکت‌ها به انجام شود، در وزارت کشور نیز انجام می‌پذیرد. دقت نمایید به‌هیچ‌وجه نمی‌توانیم موسسه خیریه‌ای را بدون اجازه و تائید وزارت کشور ثبت کنیم. حتی مواردی وجود دارد که وزارت کشور درخواست انحلال موسسه را می‌دهد. با دستور وزارت کشور، ثبت موسسه خیریه در وزارت کشور ملغی خواهد شد. باید ضوابط و چهارچوب‌های آن مرجع رعایت گردد. این ثبت می‌تواند به سبب شکایت مردمی، اعمال خلاف قانون و ضابطه‌های موجود لغو گردد.
مزایای موسسه خیریه
ازجمله مزایای موسسه خیریه برخلاف بسیاری از مؤسسات، منافع آن برای عموم مردم است. دقت نمایید که هدف عالیه موسسه خیریه، کمک‌رسانی بدون اخذ منفعت برای نیازمندان یا قشر خاصی از نیازمندان است. پس در ارتقاء سطح زندگی اجتماعی و فرهنگی کمک شایانی می‌کند. ممکن است بخش‌های دولتی نتوانند به‌تنهایی برای این امر اقدام کنند و حضور مجامع خیریه در این مسیر برای دولت‌ها مزایای موسسه خیریه شگرف خواهد بود.
کدام انواع موسسه خیریه در ایران فعالیت دارد؟
موسسات خیریه با اهداف انسان دوستانه و نیکوکاری و بدون اینکه به دنبال نفع بردن و سود کردن با فعالیت خود باشند، ایجاد می‌شوند. انواع موسسه خیریه در موضوعات مختلفی می‌تواند در ایران فعالیت نماید. اما مهم است بتواند در وهلۀ اول مجوز لازم را از وزارت کشور و نهادهای زیرمجموعۀ آن بگیرد و از طرفی در ادارۀ ثبت شرکت‌ها به ثبت برسد. قطعاً نوع، شیوه و فعالیت خیریه باید مشخص‌شده و توضیح داده شود. خیریه‌های توزیع‌کننده، فعال در حوزه بهداشت و درمان، آموزش و توان یابی و بازپروری، خدمات مشاوره و پژوهش و آموزش در ایران فعالیت دارند. در میان انواع مؤسسات خیریه، ما شاهد رشد خیریه‌های عمرانی، مشاوره‌ای، نگهداری و سرپرستی در سال‌های گذشته بوده‌ایم.
مجوز ثبت موسسه خیریه را از کجا بگیریم؟
ثبت موسسه خیریه، نیازمند دریافت گواهی و مجوز است. این مجوز را باید از وزارت کشور بگیریم. پیش از اقدام برای ثبت، بر اساس موضوع فعالیت و شاکلۀ موردنظر وزارت کشور، اقدام به اخذ مجوز نمایید. سپس برای ثبت شرکت اقدام کنید و قبل از آن قطعاً اشخاص، اعضاء و … موردبررسی و بازرسی قرار خواهند گرفت. صلاحیت تمام موسسان و شرکا باید لحاظ شود و این مهم بر عهدۀ وزارت کشور است.
مراحل ثبت موسسه خیریه
اخذ مجوز از وزارت کشور
تهیه و تکمیل مدارک و اطلاعات با مشاوران ثبتی
اقدام برای اخذ تائید نام
اقدام برای اخذ آگهی تأسیس از ادارۀ ثبت شرکت‌ها
انتشار در روزنامه‌ها
تهیۀ دفاتر قانونی
شرایط لازم برای ثبت موسسه خیریه
موسسه باید دفتر مرکزی داشته باشد که تحت عنوان اقامتگاه شرکت مدنظر است.
موسسه نیاز به مؤسسانی دارد که می‌تواند متشکل از شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
موسسه به حداقل سرمایه یک‌میلیون نیاز دارد.
دو نسخه اوراق شرکت شامل اساسنامه، صورت‌جلسه و اظهارنامه که باید مطابق اصول و عرف تنظیم شود.
مدارک لازم برای ثبت شرکت
تصویر کارت ملی و شناسنامۀ مؤسسان و شرکا
تصویر کارت ملی و شناسنامۀ اعضای هیئت‌مدیره
مدارک شناسایی شرکتی که جزو مؤسسان است.
تصویر تائید آدرس و کد پستی
مجوز صادره از وزارت کشور در خصوص ثبت موسسه خیریه
مدت‌زمان لازم برای ثبت موسسه خیریه
برای ثبت موسسه خیریه به جز مراحلی که باید در ادارۀ مربوطه در وزارت کشور انجام گیرد، موارد زیر بررسی می‌شود:
تائید نام اصولاً ظرف دو روز کاری انجام می‌پذیرد.
صدور آگهی تأسیس اصولاً ظرف ۱۲ روز کاری انجام می‌گیرد.
انتشار روزنامه رسمی ظرف ۱۰ روز کاری
انتشار روزنامه کثیرالانتشار ظرف ۲۰ روز کاری
تهیۀ دفاتر قانونی ظرف ۱۰ روز کاری
روزنامه‌ها و دفاتر پلمپ به مرکز شرکت ارسال می‌گردد. داشتن دفاتر پلمپ برای تمام شرکت‌ها ضروری است. ولی برای مؤسسه خیریه بیشتر لازم است. زیرا مراودات مالی آن‌ها نباید انتفاعی باشد. تائید نام، ظرف دو روز کاری در صورتی رخ می‌دهد که با مشورت مشاور حقوقی امور ثبتی نسبت به ارسال نام اقدام نمایید. مشاور، پیش از ارسال نام، استعلام‌های لازم را می‌گیرد و سپس اقدام به ارسال نام برای ادارۀ مربوطه می‌کند. حال باید بدانیم بهتر است نامی انتخاب شود که ذهن را به سمت نیکوکاری نزدیک کند. طلوع نیکوکاری راز، بشارت صبح نیکوکاری و…
